عوامل انحراف خواص از منظر قرآن کریم صفحه 21

در کتاب مجمع البیان آمده است : "ترف" یعنی نعمت، ابن عرفه گفته است: مترف کسی است که به خود واگذاشته شده، آنچه بخواهد میکند، و از وی جلوگیری نشود. (1)

در جای دیگری آمده است که : "مُتْرَف" از ماده "ترف" (بروزن طرف) به معنی "تنعم" است، و مترف به کسی می گویند که فزونی نعمت و زندگی مرفه او را مست و مغرور و غافل کرده، و به طغیان گری واداشته است. (2)

دو واژه " اتراف" و " ترف" در معنای لغوی خود نزدیک به هم هستند ، مشتقات این واژه 8 بار در قرآن کریم آمده که 5 مورد آن به صورت اسم مفعول ، و 3 مورد به صورت فعل ماضی به کار رفته که در همه این موارد در مقام نکوهش قرار گرفته است.

از آن جایی که بسیاری از متنّعمان، غرق شهوات و هوسها می شوند، واژه "مترفین" در قرآن به معنی کسانی که مست و مغرور به نعمت شده و طغیان کرده اند آمده است و مصداق آن غالباً پادشاهان و جباران و ثروتمندان مستکبر و خود خواه است؛ آنهایی که با قیام انبیاء به دوران خودکامگیشان پایان داده می شد و منافع نامشروعشان به خطر می افتاد و مستضعفان از چنگال آنها رهایی می یافتند و به همین دلیل با انواع حیله ها و بهانه ها، به تخدیر و تحمیق مردم می پرداختند و امروزه نیز بیشترین فساد دنیا از همین "مترفین" سرچشمه می گیرد. (3)

ویژگیهای مترفان

اشاره

برای آشنایی بیشتر با این گروه نیاز است تا به بررسی ویژگیهای این گروه از خواص اهل باطل اشاره نمائیم.

الف) تقلید کورکورانه از آئین گذشتگان خود

1- فضل بن حسن طبرسی ، مجمع البیان ، ج 5 ، تهران ، انتشارات ناصر خسرو ، 1372، ص 625.
2- محمد بن مکرم ابن منظور ، همان ، ج 9 ، ص17.
3- ناصر مکارم شیرازی و دیگران ، تفسیر نمونه ، ج 21 ، تهران ، نشر دارالکتب الاسلامیه ، 1380 ، ص 38.