عوامل انحراف خواص از منظر قرآن کریم صفحه 22

زمانی که اسباب عیش و نوش و خوشگذرانی مترفین به خطر افتد بدون توجه به منطق و براهین وحیانی پیامبران (ص) و ائمه اطهار (ع) از سنت های متحجرانه گذشتگان خود دم می زنند.

وَ کَذَلِکَ مَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِکَ فِی قَرْیَهٍ مِّن نَّذِیرٍ إِلَّا قَالَ مُتْرَفُوهَا إِنَّا وَجَدْنَا آبَاءَنَا عَلَی أُمَّهٍ وَإِنَّا عَلَی آثَارِهِم مُّقْتَدُونَ(1)؛ و این گونه در هیچ شهر و دیاری پیش از تو، انذارکننده ای نفرستادیم مگر این که ثروتمندان مست و مغرور آن گفتند: «ما پدران خود را بر آیینی یافتیم و به آثار آنان اقتدا می کنیم.

در آیه مورد بحث، این گفتار " اِنّا وَجَدْنا علی امّه. . . " را از توانگران اهل آبادی ها نقل کرده و آن بدان جهت است که طبع تنّعم و ناز پروردگی، انسان را وادار می کند از بار سنگین تحقیق، شانه خالی نموده، دست به دامن تقلید کورکورانه شود. (2)

هم چنین از گفتار ذکر شده معلوم می شود گرایش به مادّی گری و دنیا طلبی قدرت اندیشه را تضعیف ، و آدمی را به سمت تقلید کورکورانه سوق می دهد. (3)

از این که در جوامع شرک پیشه، تنها سخن مرفّهان ذکر گردیده با آن که اندیشه شرک مختص آنان نبوده است می توان استفاده کرد که آنان، نقش اصلی را در تعیین گرایش های جامعه داشته اند(4)؛ هم چنین از آیه استفاده می شود اشراف گرایی در نسل آدمی تأثیر می گذارد و اخلاق و اعتقاد آنان را طوری می سازد که در مقام مخالفت با جریان های برخاسته از عقل و وحی برمی آیند و هر سخن حقی را که با هواهای نفسانی آنان همسویی نداشته باشد نمی پذیرند.

ب) ملاک و معیار قرار دادن ثروت و امکانات مادّی

1- زخرف(43) ، آیه 23.
2- سید محمد حسین طباطبایی ، همان ، ج18، ص138.
3- اکبر هاشمی رفسنجانی و دیگران ، تفسیر راهنما , ج 17 ، چاپ اول ، قم ، بوستان کتاب ، 1381، ص45.
4- اکبر هاشمی رفسنجانی و دیگران ، همان، ص 46.