- سپاسگذاری 1
- چکیده 2
- کلیات تحقیق 4
- اشاره 9
- فصل اول : مفاهیم و کلیات 9
- 3-1-1- عوام زدگی 10
- 1-1-1- واژه خواص در لغت و اصطلاح 10
- 2-1-1 - واژه عوام در لغت و اصطلاح 10
- اشاره 11
- 1-2-1- واژه های ویژه خواص در جبهه حق 11
- 1-1-2-1- حواریون 11
- 2-1-2-1- صاحبان کتاب (عالمان اهل کتاب) 13
- 3-1-2-1- اولوالعلم (عالمان ربانی) 14
- 4-1-2-1- خواص مستضعف 17
- 2-2-1- واژه های ویژه خواص در جبهه باطل 18
- 1-2-2-1- مستکبران 18
- 2-2-2-1- مترفان (خوشگذرانان و مرفهای بی درد) 20
- اشاره 21
- الف) تقلید کورکورانه از آئین گذشتگان خود 21
- ویژگیهای مترفان 21
- ب) ملاک و معیار قرار دادن ثروت و امکانات مادّی 22
- د) فسق 23
- ج) انکار توحید و معاد 23
- 3-2-2-1- پیشوایان گمراهی 24
- ه) ظلم و جرم 24
- 1-3-2-1- ملاء 25
- 3-2-1- واژه ی مشترک 25
- الف) ملاء جبهه حق که خوب عمل کردند مانند خواص حضرت سلیمان 25
- اشاره 25
- ب) سران جبهه باطل که خوب عمل کردند مانند خواص بلقیس (ملکه سباء) 26
- اشاره 27
- 1-3-1- الناس 27
- 1-1-3-1- اراده الناس در معنای عموم 27
- 2-3-1- مستضعفان 28
- اشاره 28
- 2-1-3-1- اراده الناس در معنای گروه خاص 28
- 1-2-3-1- مستضعف عقیدتی (فکری) 29
- 2-2-3-1- مستضعف مادی 30
- 4-2-3-1- مستضعف سیاسی و اجتماعی 31
- 3-2-3-1- مستضعف جسمی و عقلی 31
- اشاره 31
- الف) مستضعفان ظالم 31
- ب) مستضعفان کافر 32
- ج) مستضعفان صالح 33
- نتیجه گیری 34
- فصل دوم : عوام و خواص از منظر قرآن 35
- اشاره 35
- اشاره 36
- اشاره 36
- 1-1-1-2- تقوا در لغت 36
- 1-1-2- تقوا 36
- 3-1-1-2-تقوا در قرآن 37
- 2-1-1-2- تقوا در اصطلاح 37
- الف) اصل تقوا در قرآن 37
- ب) مشتقات تقوا در قرآن 38
- ج) مضاف الیه تقوا در قرآن 38
- 4-1-1-2- عوامل تقوی 39
- الف)پیروی از صراط مستقیم و دوری از راههای دیگر 39
- اشاره 39
- د) یادآوری پیام های آسمان 40
- ب) مراعات و اجرای حدود الهی 40
- ه) پرستش خدا 40
- ج) روزه داری 40
- الف) به معنای بینائی دل 41
- اشاره 41
- 2-2-1-2- بصیرت در اصطلاح 41
- 3-2-1-2- بصیرت در قرآن 41
- اشاره 41
- ب) به معنای بینائی چشم 41
- 1-2-1-2- بصیرت در لغت 41
- 2-1-2- بصیرت 41
- الف) توحید 42
- 4-2-1-2- آثار بصیرت 42
- 3) به معنای بینائی با برهان و دلیل 42
- ب) درخواست بازگشت در آخرت 42
- اشاره 42
- ج) عبرت آموزی 43
- د) سود شخصی 43
- 3-1-2- ولایت پذیری 43
- اشاره 43
- 1-3-1-2- معنی و مفهوم ولایت پذیری 44
- 2-3-1-2- جایگاه ولایت در اسلام 45
- 5-1-2- اهل فهم و تجزیه و تحلیلند 46
- 3-3-1-2- ولایت غیر معصوم 46
- 4-1-2- تصمیم گیری بجا 46
- 6-1-2- حق گویی بدون هراس از دیگران 47
- 7-1-2- ثبات قدم 48
- اشاره 48
- 1-7-1-2- معنی و مفهوم ثبات قدم 49
- الف) پایداری در برابر دشمن 49
- اشاره 49
- 2-7-1-2- ثبات قدم در قرآن 49
- ب) امدادهای غیبی 50
- الف)مژده پیروزی دادن در جنگ 51
- ب) یاری خواستن از خداوند و یادآوری نعمت های او 51
- 3-7-1-2- عوامل ثبات قدم در قرآن 51
- ج) داشتن قول ثابت 52
- د) دوری از وعده و وعیدهای مشرکان 52
- اشاره 53
- 2-2-2- ظاهر بین 54
- 1-2-2- معیار قرار دادن دیگران برای تشخیص حق 54
- 3-2-2- مقلد و تابع 55
- 1-3-2- عمل به علم 56
- اشاره 56
- 3-2 - وظایف خواص در قرآن 56
- 4-2-2- جو زده 56
- 3-3-2- بیان حقایق در مواقع لازم 58
- 2-3-2- تعلیم عوام 58
- 4-3-2- امر به معروف و نهی از منکر 59
- 5-3-2-اعلام بیزاری از منحرفان 60
- 6-3-2-هجرت 61
- 7-3-2- تصمیم گیری به جا 61
- 8-3-2- جان فشانی و جان نثاری 62
- 10-3-2- رشادت و جوانمردی 63
- 11-3-2- تواضع و فروتنی 63
- 9-3-2- هراس نداشتن از ملامت دیگران 63
- 12-3-2- زهد و بی اعتنایی به دنیا 64
- 13-3-2- پیروی از رهبر آگاه و شجاع 65
- اشاره 66
- 1-4-2- تبعیت از حق و عالمان عامل 66
- 3-4-2- آموختن و کوشش برای خارج شدن از گروه عوام 67
- 2-4-2- خودداری از اظهار نظرهای جاهلانه 67
- نتیجه گیری 68
- اشاره 70
- فصل سوم : عوامل انحراف خواص از منظر قرآن 70
- 1-1-1-3- دنیا از منظر قرآن 72
- 1-1-3- گرایش به دنیا (دنیاگرایی) 72
- اشاره 72
- اشاره 72
- 2-1-1-3- تعبیرات دنیاگرایی در قرآن 73
- اشاره 74
- 3-1-1-3- شاخص های دنیا گرایی 74
- الف) شاخص توحید 74
- ب) شاخص نبوت 74
- ه) شاخص اجتماعی 75
- د) شاخص اقتصاد 75
- ج ) شاخص معاد 75
- و) شاخص سیاست 76
- 2-1-3- استفاده از مال حرام 78
- اشاره 78
- 1-2-1-3- حرام خواری در لغت 78
- 2-2-1-3- نکوهش حرام خواری در اسلام 79
- اشاره 80
- الف )استحقاق لعنت ، غضب الهی و جهنم 80
- 3-2-1-3- آثار دنیوی و اخروی حرام خواری 80
- ب) عدم قبولی اعمال 80
- ه) دشواری انجام اعمال نیک 81
- و) عدم صرفه ی اقتصادی 81
- د) قساوت قلب و عدم پذیرش حق 81
- ج) نابودی اعمال صالح 81
- ی) بی برکتی مال حرام 82
- 1-2-3- نداشتن ایمان واقعی 82
- اشاره 82
- اشاره 82
- 1-1-2-3- معنای ایمان 83
- 2-1-2-3- ایمان در قرآن 84
- 3-1-2-3- موانع ایمان 85
- ب) مرض قلب 85
- الف) ختم قلب 85
- 4-1-2-3- ویژگی های ایمان 86
- 2-2-3- ولایت ناپذیری 87
- اشاره 87
- اشاره 88
- 1-3-3- بی بصیرتی 88
- الف) دلبستگی به زیور آلات دنیوی93 89
- 1-1-3-3- موانع بصیرت93 89
- اشاره 89
- 2-3-3- ملاحظات خویشاوندی و دوستی 90
- ب) گرفتار شدن به لذت ها و شهوات94 90
- نتیجه گیری 92
- اشاره 93
- فصل چهارم : راهکار های جلوگیری از انحراف خواص 93
- 1-1-4- فوائد ایمان 94
- اشاره 94
- الف) پشتوانه اخلاق 94
- 2-1-4- راههای تقویت ایمان و باور 95
- ب) سلامت جسم و جان 95
- ج) انطباق با محیط 95
- 1-2-1-4- فعالیّت علمی 95
- د) تسلط بر نفس 95
- اشاره 95
- 2-2-1-4- فعالیّت عملی 96
- 4-2-1-4- محاسبه نفس 96
- 3-2-1-4- انجام وظایف واجب شرعی 96
- 5-2-1-4- یاد مرگ 97
- 6-2-1-4- پرهیز از لقمه حرام 97
- اشاره 100
- 1-1-3-4- رعایت ایمان و تقوای الهی 101
- اشاره 101
- 1-3-4- راههای عملی کسب بصیرت 101
- 2-1-3-4- ذکر و یاد الهی 101
- 4-1-3-4- پیروی از عالمان وارسته 102
- 3-1-3-4- شناخت ولی امر زمان 102
- 5-1-3-4- داشتن فکر و تحلیل مسائل 102
- 8-1-3-4- پیمودن مسیر اهل بصیرت 103
- 7-1-3-4- عبرت گرفتن از مسائل 103
- 6-1-3-4- دوراندیشی در امور 103
- نتیجه گیری 105
- فصل پنجم : نتیجه پژوهش 106
- منابع و مآخذ 109
إِذْ تَبَرَّأَ الَّذِینَ اتُّبِعُواْ مِنَ الَّذِینَ اتَّبَعُواْ وَرَأَوُاْ الْعَذَابَ وَتَقَطَّعَتْ بِهِمُ الْأَسْبَابُ(1)؛ در آن هنگام که عذاب را مشاهده کنند و پیوند میانشان بریده گردد ، پیشوایان (کفر) ، از پیروان خود بیزاری جویند.
3-2-1- واژه ی مشترک
1-3-2-1- ملاء
اشاره
ملأ ، گروهی را می گویند که بر فکر خاص اتفاق نظر دارند و منظر و دیدارشان چشم ها را پر می کند و شخصیت ظاهری شان مردم را به خود متوجه می سازد(2). ملأ در واقع همان اشراف هستند که وضع ظاهری شان نظر افراد محروم را به خود جلب می کند. اینان سیاست مدارانی خودکامه اند که در تضعیف روحیه مستضعفان نقش فعالی دارند. به طورکلی، گروه ملأ افرادی هستند که در رأس قدرت قرار دارند و پیوسته هم رأی و پشتیبان یکدیگرند و به عبارت دیگر، گروه برگزیدگان سیاسی هستند که رتق وفتق امور را در دست دارند.
کاربردهای گوناگون این واژه در قرآن نشان می دهد که این گروه اشراف و شخصیتهایی هستند که خط دهی اجتماعی ، سیاسی و. . . جامعه را بر عهده داشته و بازوی فکری اجتماعی ، سیاسی و. . . اعم از خوب یا بد می باشند.
واژه ملاء به هر دو جبهه گروه خواص اطلاق شده است که در اینجا برای هر کدام نمونه ای را بیان می کنیم.
الف) ملاء جبهه حق که خوب عمل کردند مانند خواص حضرت سلیمان
1- بقره (2) ، آیه 166.
2- حسین ابن محمد راغب اصفهانی ، همان ، کتاب میم.