عوامل انحراف خواص از منظر قرآن کریم صفحه 64

ریشه تواضع از "وَضَعَ" است به معنای خویش را کوچک نشان دادن ، این واژه در مقابل واژه "تکبر" که خود را بزرگ دانستن است می باشد. (1)

باید توجه داشت که مفهوم تواضع به معنای کوچکی کردن و به دیگران ارج نهادن است ، نه آنکه تواضع خود را خوار کردن و زیر بار ذلّت رفتن باشد ، تواضع اقدامی است که انسان داوطلبانه در برابر دیگران به خاطر امتیازاتی که در آنان احساس می کند ، انجام می دهد، ممکن است فردی خود را برابر دیگران از جهتی یا جهاتی دارای امتیاز ببیند ، برای این که مبادا به غرور و تکبر مبتلا شود باید به جهات امتیاز خود توجه نکند ، بلکه به امتیازهای دیگران ، حتی احتمال پاره ای امتیازات در آنان توجه کند و به خاطر همان جهات امتیاز ، فروتنی کند؛ اما ذلّت امری است که معمولاً از ناحیه دیگران تحمیل می گردد ، و در ذلّت، فردِ ذلت پذیر تحقیر می شود، اگر تواضع با ذلت همراه شود، مردود است.

قرآن کریم در بیان نسبت دو گروه یهود و نصاری با مسلمانان ، یهود را دشمن ترین و نصارا را نزدیکترین گروه ها به مسلمانان می داند و در تبیین علت نزدیکی مسیحیان به مسلمانان می فرماید : ذلِکَ بِأَنَ مِنْهُمْ قِسیلسینَ وَ رُهْبانا وَ أَنَّهُمْ لا یَسْتَکْبِرُونَ(2)؛ این قرابت از آن روست که در بین آنان عالمان و راهبانی هست و آنان تکبّر نمی ورزند.

تواضع و فروتنی از صفات نیکو و پسندیده است و می تواند تأثیر بسیاری در جذب دیگران به سوی آیین پر مهر اسلام داشته باشد ، اگر خواص جامعه به این صفت مهم عامل باشند در جذب دیگران به خود موثر واقع خواهد شد.

12-3-2- زهد و بی اعتنایی به دنیا