- سپاسگذاری 1
- چکیده 2
- کلیات تحقیق 4
- فصل اول : مفاهیم و کلیات 9
- اشاره 9
- 2-1-1 - واژه عوام در لغت و اصطلاح 10
- 1-1-1- واژه خواص در لغت و اصطلاح 10
- 3-1-1- عوام زدگی 10
- اشاره 11
- 1-2-1- واژه های ویژه خواص در جبهه حق 11
- 1-1-2-1- حواریون 11
- 2-1-2-1- صاحبان کتاب (عالمان اهل کتاب) 13
- 3-1-2-1- اولوالعلم (عالمان ربانی) 14
- 4-1-2-1- خواص مستضعف 17
- 2-2-1- واژه های ویژه خواص در جبهه باطل 18
- 1-2-2-1- مستکبران 18
- 2-2-2-1- مترفان (خوشگذرانان و مرفهای بی درد) 20
- ویژگیهای مترفان 21
- اشاره 21
- الف) تقلید کورکورانه از آئین گذشتگان خود 21
- ب) ملاک و معیار قرار دادن ثروت و امکانات مادّی 22
- د) فسق 23
- ج) انکار توحید و معاد 23
- ه) ظلم و جرم 24
- 3-2-2-1- پیشوایان گمراهی 24
- 1-3-2-1- ملاء 25
- 3-2-1- واژه ی مشترک 25
- اشاره 25
- الف) ملاء جبهه حق که خوب عمل کردند مانند خواص حضرت سلیمان 25
- ب) سران جبهه باطل که خوب عمل کردند مانند خواص بلقیس (ملکه سباء) 26
- 1-1-3-1- اراده الناس در معنای عموم 27
- اشاره 27
- 1-3-1- الناس 27
- 2-3-1- مستضعفان 28
- 2-1-3-1- اراده الناس در معنای گروه خاص 28
- اشاره 28
- 1-2-3-1- مستضعف عقیدتی (فکری) 29
- 2-2-3-1- مستضعف مادی 30
- اشاره 31
- 3-2-3-1- مستضعف جسمی و عقلی 31
- 4-2-3-1- مستضعف سیاسی و اجتماعی 31
- الف) مستضعفان ظالم 31
- ب) مستضعفان کافر 32
- ج) مستضعفان صالح 33
- نتیجه گیری 34
- فصل دوم : عوام و خواص از منظر قرآن 35
- اشاره 35
- اشاره 36
- 1-1-2- تقوا 36
- اشاره 36
- 1-1-1-2- تقوا در لغت 36
- 3-1-1-2-تقوا در قرآن 37
- 2-1-1-2- تقوا در اصطلاح 37
- الف) اصل تقوا در قرآن 37
- ب) مشتقات تقوا در قرآن 38
- ج) مضاف الیه تقوا در قرآن 38
- الف)پیروی از صراط مستقیم و دوری از راههای دیگر 39
- 4-1-1-2- عوامل تقوی 39
- اشاره 39
- ب) مراعات و اجرای حدود الهی 40
- ه) پرستش خدا 40
- ج) روزه داری 40
- د) یادآوری پیام های آسمان 40
- اشاره 41
- 3-2-1-2- بصیرت در قرآن 41
- اشاره 41
- الف) به معنای بینائی دل 41
- 1-2-1-2- بصیرت در لغت 41
- ب) به معنای بینائی چشم 41
- 2-2-1-2- بصیرت در اصطلاح 41
- 2-1-2- بصیرت 41
- 4-2-1-2- آثار بصیرت 42
- اشاره 42
- الف) توحید 42
- ب) درخواست بازگشت در آخرت 42
- 3) به معنای بینائی با برهان و دلیل 42
- ج) عبرت آموزی 43
- اشاره 43
- د) سود شخصی 43
- 3-1-2- ولایت پذیری 43
- 1-3-1-2- معنی و مفهوم ولایت پذیری 44
- 2-3-1-2- جایگاه ولایت در اسلام 45
- 5-1-2- اهل فهم و تجزیه و تحلیلند 46
- 4-1-2- تصمیم گیری بجا 46
- 3-3-1-2- ولایت غیر معصوم 46
- 6-1-2- حق گویی بدون هراس از دیگران 47
- اشاره 48
- 7-1-2- ثبات قدم 48
- 2-7-1-2- ثبات قدم در قرآن 49
- 1-7-1-2- معنی و مفهوم ثبات قدم 49
- الف) پایداری در برابر دشمن 49
- اشاره 49
- ب) امدادهای غیبی 50
- 3-7-1-2- عوامل ثبات قدم در قرآن 51
- الف)مژده پیروزی دادن در جنگ 51
- ب) یاری خواستن از خداوند و یادآوری نعمت های او 51
- د) دوری از وعده و وعیدهای مشرکان 52
- ج) داشتن قول ثابت 52
- اشاره 53
- 1-2-2- معیار قرار دادن دیگران برای تشخیص حق 54
- 2-2-2- ظاهر بین 54
- 3-2-2- مقلد و تابع 55
- 3-2 - وظایف خواص در قرآن 56
- اشاره 56
- 4-2-2- جو زده 56
- 1-3-2- عمل به علم 56
- 2-3-2- تعلیم عوام 58
- 3-3-2- بیان حقایق در مواقع لازم 58
- 4-3-2- امر به معروف و نهی از منکر 59
- 5-3-2-اعلام بیزاری از منحرفان 60
- 7-3-2- تصمیم گیری به جا 61
- 6-3-2-هجرت 61
- 8-3-2- جان فشانی و جان نثاری 62
- 10-3-2- رشادت و جوانمردی 63
- 9-3-2- هراس نداشتن از ملامت دیگران 63
- 11-3-2- تواضع و فروتنی 63
- 12-3-2- زهد و بی اعتنایی به دنیا 64
- 13-3-2- پیروی از رهبر آگاه و شجاع 65
- 1-4-2- تبعیت از حق و عالمان عامل 66
- اشاره 66
- 2-4-2- خودداری از اظهار نظرهای جاهلانه 67
- 3-4-2- آموختن و کوشش برای خارج شدن از گروه عوام 67
- نتیجه گیری 68
- اشاره 70
- فصل سوم : عوامل انحراف خواص از منظر قرآن 70
- 1-1-1-3- دنیا از منظر قرآن 72
- اشاره 72
- اشاره 72
- 1-1-3- گرایش به دنیا (دنیاگرایی) 72
- 2-1-1-3- تعبیرات دنیاگرایی در قرآن 73
- 3-1-1-3- شاخص های دنیا گرایی 74
- ب) شاخص نبوت 74
- اشاره 74
- الف) شاخص توحید 74
- ج ) شاخص معاد 75
- ه) شاخص اجتماعی 75
- د) شاخص اقتصاد 75
- و) شاخص سیاست 76
- 1-2-1-3- حرام خواری در لغت 78
- اشاره 78
- 2-1-3- استفاده از مال حرام 78
- 2-2-1-3- نکوهش حرام خواری در اسلام 79
- ب) عدم قبولی اعمال 80
- اشاره 80
- الف )استحقاق لعنت ، غضب الهی و جهنم 80
- 3-2-1-3- آثار دنیوی و اخروی حرام خواری 80
- د) قساوت قلب و عدم پذیرش حق 81
- ج) نابودی اعمال صالح 81
- و) عدم صرفه ی اقتصادی 81
- ه) دشواری انجام اعمال نیک 81
- اشاره 82
- اشاره 82
- ی) بی برکتی مال حرام 82
- 1-2-3- نداشتن ایمان واقعی 82
- 1-1-2-3- معنای ایمان 83
- 2-1-2-3- ایمان در قرآن 84
- ب) مرض قلب 85
- الف) ختم قلب 85
- 3-1-2-3- موانع ایمان 85
- 4-1-2-3- ویژگی های ایمان 86
- 2-2-3- ولایت ناپذیری 87
- اشاره 87
- 1-3-3- بی بصیرتی 88
- اشاره 88
- 1-1-3-3- موانع بصیرت93 89
- اشاره 89
- الف) دلبستگی به زیور آلات دنیوی93 89
- ب) گرفتار شدن به لذت ها و شهوات94 90
- 2-3-3- ملاحظات خویشاوندی و دوستی 90
- نتیجه گیری 92
- فصل چهارم : راهکار های جلوگیری از انحراف خواص 93
- اشاره 93
- 1-1-4- فوائد ایمان 94
- اشاره 94
- الف) پشتوانه اخلاق 94
- 1-2-1-4- فعالیّت علمی 95
- اشاره 95
- ج) انطباق با محیط 95
- 2-1-4- راههای تقویت ایمان و باور 95
- ب) سلامت جسم و جان 95
- د) تسلط بر نفس 95
- 4-2-1-4- محاسبه نفس 96
- 3-2-1-4- انجام وظایف واجب شرعی 96
- 2-2-1-4- فعالیّت عملی 96
- 5-2-1-4- یاد مرگ 97
- 6-2-1-4- پرهیز از لقمه حرام 97
- اشاره 100
- 1-3-4- راههای عملی کسب بصیرت 101
- اشاره 101
- 1-1-3-4- رعایت ایمان و تقوای الهی 101
- 2-1-3-4- ذکر و یاد الهی 101
- 3-1-3-4- شناخت ولی امر زمان 102
- 5-1-3-4- داشتن فکر و تحلیل مسائل 102
- 4-1-3-4- پیروی از عالمان وارسته 102
- 7-1-3-4- عبرت گرفتن از مسائل 103
- 8-1-3-4- پیمودن مسیر اهل بصیرت 103
- 6-1-3-4- دوراندیشی در امور 103
- نتیجه گیری 105
- فصل پنجم : نتیجه پژوهش 106
- منابع و مآخذ 109
امام صادق (ع) فرمود : رزقی که سهم فرد باشد به او می رسد و اگر از راه حلال آن را بطلبد به آن می رسد و از راه حرام هم برود باز به همان می رسد. (1)
ی) بی برکتی مال حرام
امام صادق (ع) فرمودند: مال حرام در ساخت و ساز و کشت و زرع غیر ضروری و زائد بر نیاز صرف می شود و این چنین بناهایی را "منتقمه" نام نهادند که به امر الهی مال حرام در آن ها تلف می شود و هرگز صرف چیز مفیدی حتی برای خوشی دنیوی فرد هم نمی شود. (2)
حال با بیان آثار دنیوی و همچنین اخروی حرام خواری دانستیم که عامل اساسی انحراف خواص آلوده شدن به لقمه حرام است.
2-3- عوامل اعتقادی (عقیدتی ، فکری)
اشاره
اعتقاد به معنی باور قلبی داشتن است ، اگر خواص جامعه ای از اعتقاد راسخ به حقیقت برخوردار نباشند منحرف می شوند ، این عوامل نیز یا به واسطه نداشتن ایمان واقعی و قوی می باشد و یا نبود ولایت پذیری در خواص است ، اعتقاد یا صحیح است یا فاسد ، و عمل یا مطابق اعتقاد ، انجام می گیرد و یا مخالف آن.
1-2-3- نداشتن ایمان واقعی
اشاره
یکی از عوامل انحراف خواص از منظر قرآن کریم نداشتن ایمان واقعی است ، حقیقت ایمان این است که انسان آنچه که هست را باور کند و این باور باید قلبی باشد ، این باور قلبی
1- محمد باقر مجلسی، همان ، ج100، ص103.
2- محمّد بن علی بن بابویه صدوق ، معانی الأخبار ، چاپ اول ، قم ، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ، 1403 ق ، ص 235.