- سپاسگذاری 1
- چکیده 2
- کلیات تحقیق 4
- اشاره 9
- فصل اول : مفاهیم و کلیات 9
- 3-1-1- عوام زدگی 10
- 1-1-1- واژه خواص در لغت و اصطلاح 10
- 2-1-1 - واژه عوام در لغت و اصطلاح 10
- اشاره 11
- 1-2-1- واژه های ویژه خواص در جبهه حق 11
- 1-1-2-1- حواریون 11
- 2-1-2-1- صاحبان کتاب (عالمان اهل کتاب) 13
- 3-1-2-1- اولوالعلم (عالمان ربانی) 14
- 4-1-2-1- خواص مستضعف 17
- 1-2-2-1- مستکبران 18
- 2-2-1- واژه های ویژه خواص در جبهه باطل 18
- 2-2-2-1- مترفان (خوشگذرانان و مرفهای بی درد) 20
- الف) تقلید کورکورانه از آئین گذشتگان خود 21
- اشاره 21
- ویژگیهای مترفان 21
- ب) ملاک و معیار قرار دادن ثروت و امکانات مادّی 22
- ج) انکار توحید و معاد 23
- د) فسق 23
- 3-2-2-1- پیشوایان گمراهی 24
- ه) ظلم و جرم 24
- الف) ملاء جبهه حق که خوب عمل کردند مانند خواص حضرت سلیمان 25
- 1-3-2-1- ملاء 25
- 3-2-1- واژه ی مشترک 25
- اشاره 25
- ب) سران جبهه باطل که خوب عمل کردند مانند خواص بلقیس (ملکه سباء) 26
- 1-1-3-1- اراده الناس در معنای عموم 27
- اشاره 27
- 1-3-1- الناس 27
- 2-3-1- مستضعفان 28
- اشاره 28
- 2-1-3-1- اراده الناس در معنای گروه خاص 28
- 1-2-3-1- مستضعف عقیدتی (فکری) 29
- 2-2-3-1- مستضعف مادی 30
- اشاره 31
- الف) مستضعفان ظالم 31
- 4-2-3-1- مستضعف سیاسی و اجتماعی 31
- 3-2-3-1- مستضعف جسمی و عقلی 31
- ب) مستضعفان کافر 32
- ج) مستضعفان صالح 33
- نتیجه گیری 34
- اشاره 35
- فصل دوم : عوام و خواص از منظر قرآن 35
- اشاره 36
- اشاره 36
- 1-1-1-2- تقوا در لغت 36
- 1-1-2- تقوا 36
- 2-1-1-2- تقوا در اصطلاح 37
- 3-1-1-2-تقوا در قرآن 37
- الف) اصل تقوا در قرآن 37
- ب) مشتقات تقوا در قرآن 38
- ج) مضاف الیه تقوا در قرآن 38
- 4-1-1-2- عوامل تقوی 39
- اشاره 39
- الف)پیروی از صراط مستقیم و دوری از راههای دیگر 39
- د) یادآوری پیام های آسمان 40
- ه) پرستش خدا 40
- ب) مراعات و اجرای حدود الهی 40
- ج) روزه داری 40
- الف) به معنای بینائی دل 41
- 2-2-1-2- بصیرت در اصطلاح 41
- اشاره 41
- 3-2-1-2- بصیرت در قرآن 41
- ب) به معنای بینائی چشم 41
- اشاره 41
- 2-1-2- بصیرت 41
- 1-2-1-2- بصیرت در لغت 41
- اشاره 42
- الف) توحید 42
- 3) به معنای بینائی با برهان و دلیل 42
- 4-2-1-2- آثار بصیرت 42
- ب) درخواست بازگشت در آخرت 42
- ج) عبرت آموزی 43
- د) سود شخصی 43
- 3-1-2- ولایت پذیری 43
- اشاره 43
- 1-3-1-2- معنی و مفهوم ولایت پذیری 44
- 2-3-1-2- جایگاه ولایت در اسلام 45
- 3-3-1-2- ولایت غیر معصوم 46
- 4-1-2- تصمیم گیری بجا 46
- 5-1-2- اهل فهم و تجزیه و تحلیلند 46
- 6-1-2- حق گویی بدون هراس از دیگران 47
- 7-1-2- ثبات قدم 48
- اشاره 48
- الف) پایداری در برابر دشمن 49
- 1-7-1-2- معنی و مفهوم ثبات قدم 49
- 2-7-1-2- ثبات قدم در قرآن 49
- اشاره 49
- ب) امدادهای غیبی 50
- ب) یاری خواستن از خداوند و یادآوری نعمت های او 51
- الف)مژده پیروزی دادن در جنگ 51
- 3-7-1-2- عوامل ثبات قدم در قرآن 51
- د) دوری از وعده و وعیدهای مشرکان 52
- ج) داشتن قول ثابت 52
- اشاره 53
- 2-2-2- ظاهر بین 54
- 1-2-2- معیار قرار دادن دیگران برای تشخیص حق 54
- 3-2-2- مقلد و تابع 55
- 1-3-2- عمل به علم 56
- 4-2-2- جو زده 56
- اشاره 56
- 3-2 - وظایف خواص در قرآن 56
- 3-3-2- بیان حقایق در مواقع لازم 58
- 2-3-2- تعلیم عوام 58
- 4-3-2- امر به معروف و نهی از منکر 59
- 5-3-2-اعلام بیزاری از منحرفان 60
- 6-3-2-هجرت 61
- 7-3-2- تصمیم گیری به جا 61
- 8-3-2- جان فشانی و جان نثاری 62
- 11-3-2- تواضع و فروتنی 63
- 10-3-2- رشادت و جوانمردی 63
- 9-3-2- هراس نداشتن از ملامت دیگران 63
- 12-3-2- زهد و بی اعتنایی به دنیا 64
- 13-3-2- پیروی از رهبر آگاه و شجاع 65
- اشاره 66
- 1-4-2- تبعیت از حق و عالمان عامل 66
- 2-4-2- خودداری از اظهار نظرهای جاهلانه 67
- 3-4-2- آموختن و کوشش برای خارج شدن از گروه عوام 67
- نتیجه گیری 68
- اشاره 70
- فصل سوم : عوامل انحراف خواص از منظر قرآن 70
- 1-1-3- گرایش به دنیا (دنیاگرایی) 72
- اشاره 72
- 1-1-1-3- دنیا از منظر قرآن 72
- اشاره 72
- 2-1-1-3- تعبیرات دنیاگرایی در قرآن 73
- اشاره 74
- 3-1-1-3- شاخص های دنیا گرایی 74
- الف) شاخص توحید 74
- ب) شاخص نبوت 74
- د) شاخص اقتصاد 75
- ه) شاخص اجتماعی 75
- ج ) شاخص معاد 75
- و) شاخص سیاست 76
- اشاره 78
- 2-1-3- استفاده از مال حرام 78
- 1-2-1-3- حرام خواری در لغت 78
- 2-2-1-3- نکوهش حرام خواری در اسلام 79
- اشاره 80
- الف )استحقاق لعنت ، غضب الهی و جهنم 80
- ب) عدم قبولی اعمال 80
- 3-2-1-3- آثار دنیوی و اخروی حرام خواری 80
- د) قساوت قلب و عدم پذیرش حق 81
- ه) دشواری انجام اعمال نیک 81
- و) عدم صرفه ی اقتصادی 81
- ج) نابودی اعمال صالح 81
- ی) بی برکتی مال حرام 82
- اشاره 82
- 1-2-3- نداشتن ایمان واقعی 82
- اشاره 82
- 1-1-2-3- معنای ایمان 83
- 2-1-2-3- ایمان در قرآن 84
- 3-1-2-3- موانع ایمان 85
- ب) مرض قلب 85
- الف) ختم قلب 85
- 4-1-2-3- ویژگی های ایمان 86
- اشاره 87
- 2-2-3- ولایت ناپذیری 87
- 1-3-3- بی بصیرتی 88
- اشاره 88
- 1-1-3-3- موانع بصیرت93 89
- الف) دلبستگی به زیور آلات دنیوی93 89
- اشاره 89
- 2-3-3- ملاحظات خویشاوندی و دوستی 90
- ب) گرفتار شدن به لذت ها و شهوات94 90
- نتیجه گیری 92
- فصل چهارم : راهکار های جلوگیری از انحراف خواص 93
- اشاره 93
- 1-1-4- فوائد ایمان 94
- اشاره 94
- الف) پشتوانه اخلاق 94
- ج) انطباق با محیط 95
- 2-1-4- راههای تقویت ایمان و باور 95
- ب) سلامت جسم و جان 95
- 1-2-1-4- فعالیّت علمی 95
- د) تسلط بر نفس 95
- اشاره 95
- 2-2-1-4- فعالیّت عملی 96
- 3-2-1-4- انجام وظایف واجب شرعی 96
- 4-2-1-4- محاسبه نفس 96
- 5-2-1-4- یاد مرگ 97
- 6-2-1-4- پرهیز از لقمه حرام 97
- اشاره 100
- اشاره 101
- 1-1-3-4- رعایت ایمان و تقوای الهی 101
- 1-3-4- راههای عملی کسب بصیرت 101
- 2-1-3-4- ذکر و یاد الهی 101
- 3-1-3-4- شناخت ولی امر زمان 102
- 4-1-3-4- پیروی از عالمان وارسته 102
- 5-1-3-4- داشتن فکر و تحلیل مسائل 102
- 7-1-3-4- عبرت گرفتن از مسائل 103
- 8-1-3-4- پیمودن مسیر اهل بصیرت 103
- 6-1-3-4- دوراندیشی در امور 103
- نتیجه گیری 105
- فصل پنجم : نتیجه پژوهش 106
- منابع و مآخذ 109
یکی دیگر از عواملی که موجب انحراف خواص می شود عامل سیاسی – اجتماعی است ، در عامل سیاسی – اجتماعی بی بصیرتی و ملاحظات خویشاوندی و دوستی باعث گردیده تا خواص جامعه منحرف شوند.
1-3-3- بی بصیرتی
اشاره
از عوامل سیاسی - اجتماعی که موجب می شود توده خواص یک جامعه منحرف شوند نداشتن بینش ، بی بصیرتی و عدم تشخیص به موقع حق است ، عامل بی بصیرتی یکی از عوامل مهم و کلیدی انحراف خواص است و نمی توان بی تفاوت از کنار این عامل گذشت ، بی بصیرتی زمینه اساسی در ریزش نیروها است.
امیرالمومنین علی (ع) اصحاب پیامبر را بی بصیرت توصیف نموده و می فرماید : آنان بصیرت و اندیشه های روشن خود را بر شمشیرهای خود حمل می کردند. (1)
از دیدگاه امام علی (ع) بی بصیرتی رمز حیرت و ریزش است؛ در نهج البلاغه آمده است : شخصی به نام "حارث بن حَوط" خدمت امام آمد و گفت : فکر می کنی که من گمان دارم اصحاب جمل (آتش افروزان اولین جنگ علیه مولا علی (ع) چون طلحه و زبیر) گمراهند؟! نه چنین گمانی ندارم!
حضرت فرمود: «ای حارث! تو به پایین نگاه کرده ای و به بالای سرت نظر نیفکنده ای(کنایه از آن که بینش سطحی داری) لذا در تحیر فرو رفتی (و ندانستی کدام طرف را اختیار کنی) تو حقّ را نشناختی تا کسی را که برحقّ است بشناسی و نیز باطل را هم نشناخته ای تا کسانی که طرفدار آن هستند بشناسی. (2)
1- نهج البلاغه، خطبه150.
2- همان ، حکمت262.