حفظ موضوعی قرآن (اعتقادات، احکام و اخلاق) صفحه 17

جبر و اختیار

سرنوشت مردم به دست خودشان است

(... إِنَّ اللّهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتّی یُغَیِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ...) . (رعد/ 11)

همانا خداوند آن چه را گروهی دارند (از نعمت ها)، دگرگون نکند تا آنگاه که آنچه را در خودشان است دگرگون کنند.

(مَنْ کانَ یُرِیدُ حَرْثَ الْآخِرَهِ نَزِدْ لَهُ فِی حَرْثِهِ وَ مَنْ کانَ یُرِیدُ حَرْثَ الدُّنْیا نُؤْتِهِ مِنْها وَ ما لَهُ فِی الْآخِرَهِ مِنْ نَصِیبٍ) . (شوری/ 20)

هر که زراعت آخرت خواهد برای او در کشتش می افزاییم، و هر که کشت این جهان خواهد به وی کمی از آن می دهیم و در آن جهان هیچ بهره ای ندارد.

اگر خدا می خواست مردم را مجبور می کرد ولی این کار را نکرد

(وَ عَلَی اللّهِ قَصْدُ السَّبِیلِ وَ مِنْها جائِرٌ وَ لَوْ شاءَ لَهَداکُمْ أَجْمَعِینَ) . (نحل/ 9)

و (نمودن) راه راست بر خداست، و برخی از آنها - راه ها - کج است و اگر خدا می خواست همه شما را راه می نمود.

(وَ لَوْ شاءَ رَبُّکَ لَآمَنَ مَنْ فِی الْأَرْضِ کُلُّهُمْ جَمِیعاً أَ فَأَنْتَ تُکْرِهُ النّاسَ حَتّی یَکُونُوا مُؤْمِنِینَ.) (یونس/ 99)

و اگر پروردگار تو می خواست هر آینه هر که در زمین است همگیشان یکسره ایمان می آوردند، پس آیا تو مردم را به ناخواه وا می داری تا مؤمن شوند؟

ای پیامبر مردم را مجبور نکن

(فَذَکِّرْ إِنَّما أَنْتَ مُذَکِّرٌ) .

(لَسْتَ عَلَیْهِمْ بِمُصَیْطِرٍ) . (غاشیه/ 21-22)

پس یاد آوری کن و پند ده که تو یاد آور و پند دهنده ای و بس، بر آنان گماشته و چیره نیستی.