- تبیین موضوع 1
- مقدمه 1
- اهمیت، اهداف و فواید موضوع 2
- الف) کارکردهای مثبت 2
- اشاره 2
- ب) کارکردهای منفی 5
- پیشینه تحقیق درباره موضوع 7
- سؤال ها، فرضیه و روش تحقیق 12
- بخش اول: کلیات 14
- اشاره 14
- فصل اول: مأخذ شناسی 15
- غیبت 20
- فصل دوم: واژه شناسی 20
- ظهور 21
- مشاهده 22
- ملاقات 25
- رؤیت 26
- اشاره 27
- 1. زمان دیدار 27
- فصل سوم: انواع ملاقات 27
- اشاره 27
- الف) دیدار در زمان پدر 28
- ب) دیدار در دوره غیبت صغرا 31
- ج) دیدار در دوره غیبت کبرا 32
- 2. حالت ملاقات 34
- اشاره 34
- الف) خواب 34
- ب) مکاشفه 40
- ج) بیداری 44
- 3. شناخت 44
- اشاره 44
- الف) امام را نمی شناسد 45
- ب) بعد از ملاقات امام را می شناسد 47
- ج) هنگام ملاقات امام را می شناسد 47
- بخش د و م: ا ثبا ت ملا قا ت 49
- اشاره 49
- جسم طبیعی امام عجل الله تعالی فرجه الشریف 50
- فصل اول: دلیل امکان ملاقات 50
- اشاره 50
- اشاره 50
- الف) دلیل کلامی 51
- ب) دلیل نقلی 56
- ج) دلیل عقلی - عرفانی 59
- نقد این دیدگاه 63
- اشاره 63
- دیدگاه فرقه شیخیّه 63
- دیدگاه شیخیه در مورد ملاقات 65
- اشاره 68
- فصل دوم: دلیل های وقوع ملاقات 68
- الف) تواتر 70
- 1. حکایت ها 70
- اشاره 70
- ب) اسناد معتبر 75
- ج) کرامات 77
- 2. اجماع تشرّفی 77
- 3. گواهی علما و اختلاف نداشتن در آن 83
- 4. اعمال و اذ کار نقل شده 95
- اشاره 95
- یک مؤید: تعلیم طلب دیدار 107
- اشاره 115
- بخش سو م: پاسخ ا شکا ل ها 115
- متن روایت 116
- اشاره 116
- روایت اول. توقیع علی بن محمد سمری 116
- فصل اول: روایات 116
- اشاره 116
- منابع 118
- سند 119
- دلالت 131
- احتمال های دیگر در «ادعای مشاهده» 144
- احتمال اول. ادعای سفارت 144
- احتمال دوم. ادعای حضور امام 153
- احتمال سوم. شناخت امام در حال دیدار 163
- احتمال چهارم. دانستن محل استقرار امام 165
- احتمال پنجم. دیدار اختیاری امام 165
- وجود استثنا 167
- نبود دلیل یقین آور 168
- راویان موثق 173
- روایت دوم. احادیث لا یرونه و لا یعرفونه 175
- روایت سوم. سخن محمد بن عثمان عمروی 191
- روایت چهارم. توقیع احمد بن خضر 195
- دو روایت دیگر 204
- الف) مخالف با فلسفه غیبت 211
- فصل دوم: تضادها 211
- اشاره 211
- ب) منافات با تقسیم غیبت به صغرا و کبرا 214
- ج) تضاد با نظر منکرین وقوع ملاقات 231
- فصل سوم: پیامد های منفی 249
- اشاره 249
- الف) بسترسازی برای مدعیان دروغین 249
- ب) رواج خرافات 252
- ج) بدبینی اهل اندیشه 254
- خاتمه 257
- اشاره 259
- ضمایم: حکا یت ها ی د ید ا ر 259
- دیدار در بیداری 260
- الف) شناخت امام هنگام ملاقات 260
- 1. دیدار آیت الله سید حسین حائری فشارکی 260
- 2. دیدار محمد بن عیسی بحرینی 265
- 3. دیدار مقدّس اردبیلی (فقیه محقق مولی احمد بن محمد اردبیلی نجفی، م993ق) 272
- 4. دیدار سیّد بحرالعلوم (علامه سیّد محمدمهدی بحرالعلوم طباطبایی بروجردی نجفی، م1212ق) 275
- 5. دیدار سید محمد باقر حسینی قزوینی (خواهرزاده سید بحرالعلوم و از یاران خاص ایشان) 281
- 6. دیدار استاد بزرگ، آیت الله شیخ مرتضی انصاری شوشتری 283
- 7. دیدار آیت الله شیخ محمود عراقی (شاگرد شیخ انصاری) 284
- 8. دیدار ملا ابوالقاسم قندهاری 285
- 9. دیدار آیت الله شیخ عبدالنبی اراکی (م 1387ق) 288
- ب) شناخت امام بعد از ملاقات 294
- 1. دیدار علامه حلّی (آیت الله فی العالمین جمال الدین حسن بن یوسف بن علی بن مطهر حلی) 294
- 2. دیدار آیت الله سید محمد مهدی عبدالصاحب لنگرودی 296
- الف) می داند مکاشفه است 298
- 1. دیدار شیخ حرّ عاملی (محمد بن حسن) 298
- دیدار در مکاشفه 298
- 2. دیدار مجلسی اول (محمد تقی) 299
- 1. شیخ احمد عسکری کرمانشاهی 301
- ب) متوجه مکاشفه بودن نیست 301
- 2. شیخ محمد کوفی 308
- 1. دیدار شیخ صدوق (محمد بن علی) 312
- دیدار در خواب 312
- 2. دیدار شیخ حرّ عاملی (محمد بن حسن) 313
- 3. دیدار شیخ مرتضی حائری 314
- 4. سید محمد تقی موسوی اصفهانی 317
- فهرست منابع 319
اگر منظور ایشان از وظیفه، واجب شرعی بودن آن بر امام است، کسی مدعی واجب بودن آن نیست؛ اما نکته در این جاست که از کجا نتیجه گرفته است که اگر چیزی به حد وظیفه نرسد، امام هیچ اقدامی نمی کند؟ چگونه لطف و احسان امام را نادیده گرفته است؟ آنهایی که این اعمال را نقل کرده اند، هرگز مدعی نشده اند که وظیفه امام بود که بگوید. بنابر این، استدلال ایشان چیزی را رد و نفی نمی کند.
یک مؤید: تعلیم طلب دیدار
گروهی از روایات، برای درخواست دیدار با امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف اعمال و ادعیه ای بیان می کنند و به مشتاقان ملاقات حضرت راه هایی می آموزند. این روایات نیز می توانند مؤید وقوع ملاقات باشند؛ زیرا حمل همه آنها به دوران ظهور و دیدار در هنگام ظهور امکان ندارد. مرحوم موسوی اصفهانی عقیده دارد:
و حمل ذلک کله علی ان المراد طلب رؤیته فی زمان ظهوره فقط، ممّا لا شاهد له و لا داعی إلیه؛ (1)
با توجه به این نکته، اگر قرار باشد هیچ دیداری در غیبت کبرا رخ ندهد، یا باید ملتزم شویم که این روایات تنها برای ابراز محبّت و کسب ثواب است و نتیجه عملی ندارد، یا معتقد باشیم این اعمال و ادعیه همه مربوط به دوران کوتاه غیبت صغراست و برای همه زمان ها انشا نشده است. روشن است که اینها قابل التزام نیست. پس دیدار، هرچند برای افرادی نادر اتفاق می افتد.
1- حمل همه آنها (دعاها) بر این که منظور درخواست دیدار امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف در زمان ظهورشان است، شاهد و دلیلی ندارد، داعیی هم بر این حمل وجود ندارد. (مکیال المکارم، ج2، ص348)