- مقدمه 1
- تبیین موضوع 1
- الف) کارکردهای مثبت 2
- اهمیت، اهداف و فواید موضوع 2
- اشاره 2
- ب) کارکردهای منفی 5
- پیشینه تحقیق درباره موضوع 7
- سؤال ها، فرضیه و روش تحقیق 12
- اشاره 14
- بخش اول: کلیات 14
- فصل اول: مأخذ شناسی 15
- غیبت 20
- فصل دوم: واژه شناسی 20
- ظهور 21
- مشاهده 22
- ملاقات 25
- رؤیت 26
- فصل سوم: انواع ملاقات 27
- اشاره 27
- 1. زمان دیدار 27
- اشاره 27
- الف) دیدار در زمان پدر 28
- ب) دیدار در دوره غیبت صغرا 31
- ج) دیدار در دوره غیبت کبرا 32
- 2. حالت ملاقات 34
- اشاره 34
- الف) خواب 34
- ب) مکاشفه 40
- ج) بیداری 44
- اشاره 44
- 3. شناخت 44
- الف) امام را نمی شناسد 45
- ج) هنگام ملاقات امام را می شناسد 47
- ب) بعد از ملاقات امام را می شناسد 47
- اشاره 49
- بخش د و م: ا ثبا ت ملا قا ت 49
- جسم طبیعی امام عجل الله تعالی فرجه الشریف 50
- فصل اول: دلیل امکان ملاقات 50
- اشاره 50
- اشاره 50
- الف) دلیل کلامی 51
- ب) دلیل نقلی 56
- ج) دلیل عقلی - عرفانی 59
- نقد این دیدگاه 63
- دیدگاه فرقه شیخیّه 63
- اشاره 63
- دیدگاه شیخیه در مورد ملاقات 65
- اشاره 68
- فصل دوم: دلیل های وقوع ملاقات 68
- 1. حکایت ها 70
- اشاره 70
- الف) تواتر 70
- ب) اسناد معتبر 75
- ج) کرامات 77
- 2. اجماع تشرّفی 77
- 3. گواهی علما و اختلاف نداشتن در آن 83
- 4. اعمال و اذ کار نقل شده 95
- اشاره 95
- یک مؤید: تعلیم طلب دیدار 107
- بخش سو م: پاسخ ا شکا ل ها 115
- اشاره 115
- روایت اول. توقیع علی بن محمد سمری 116
- اشاره 116
- اشاره 116
- متن روایت 116
- فصل اول: روایات 116
- منابع 118
- سند 119
- دلالت 131
- احتمال اول. ادعای سفارت 144
- احتمال های دیگر در «ادعای مشاهده» 144
- احتمال دوم. ادعای حضور امام 153
- احتمال سوم. شناخت امام در حال دیدار 163
- احتمال چهارم. دانستن محل استقرار امام 165
- احتمال پنجم. دیدار اختیاری امام 165
- وجود استثنا 167
- نبود دلیل یقین آور 168
- راویان موثق 173
- روایت دوم. احادیث لا یرونه و لا یعرفونه 175
- روایت سوم. سخن محمد بن عثمان عمروی 191
- روایت چهارم. توقیع احمد بن خضر 195
- دو روایت دیگر 204
- الف) مخالف با فلسفه غیبت 211
- فصل دوم: تضادها 211
- اشاره 211
- ب) منافات با تقسیم غیبت به صغرا و کبرا 214
- ج) تضاد با نظر منکرین وقوع ملاقات 231
- الف) بسترسازی برای مدعیان دروغین 249
- فصل سوم: پیامد های منفی 249
- اشاره 249
- ب) رواج خرافات 252
- ج) بدبینی اهل اندیشه 254
- خاتمه 257
- ضمایم: حکا یت ها ی د ید ا ر 259
- اشاره 259
- دیدار در بیداری 260
- الف) شناخت امام هنگام ملاقات 260
- 1. دیدار آیت الله سید حسین حائری فشارکی 260
- 2. دیدار محمد بن عیسی بحرینی 265
- 3. دیدار مقدّس اردبیلی (فقیه محقق مولی احمد بن محمد اردبیلی نجفی، م993ق) 272
- 4. دیدار سیّد بحرالعلوم (علامه سیّد محمدمهدی بحرالعلوم طباطبایی بروجردی نجفی، م1212ق) 275
- 5. دیدار سید محمد باقر حسینی قزوینی (خواهرزاده سید بحرالعلوم و از یاران خاص ایشان) 281
- 6. دیدار استاد بزرگ، آیت الله شیخ مرتضی انصاری شوشتری 283
- 7. دیدار آیت الله شیخ محمود عراقی (شاگرد شیخ انصاری) 284
- 8. دیدار ملا ابوالقاسم قندهاری 285
- 9. دیدار آیت الله شیخ عبدالنبی اراکی (م 1387ق) 288
- ب) شناخت امام بعد از ملاقات 294
- 1. دیدار علامه حلّی (آیت الله فی العالمین جمال الدین حسن بن یوسف بن علی بن مطهر حلی) 294
- 2. دیدار آیت الله سید محمد مهدی عبدالصاحب لنگرودی 296
- 1. دیدار شیخ حرّ عاملی (محمد بن حسن) 298
- الف) می داند مکاشفه است 298
- دیدار در مکاشفه 298
- 2. دیدار مجلسی اول (محمد تقی) 299
- 1. شیخ احمد عسکری کرمانشاهی 301
- ب) متوجه مکاشفه بودن نیست 301
- 2. شیخ محمد کوفی 308
- 1. دیدار شیخ صدوق (محمد بن علی) 312
- دیدار در خواب 312
- 2. دیدار شیخ حرّ عاملی (محمد بن حسن) 313
- 3. دیدار شیخ مرتضی حائری 314
- 4. سید محمد تقی موسوی اصفهانی 317
- فهرست منابع 319
ابومحمد حسن بن احمد، استاد شیخ صدوق است و توقیع را بی واسطه از مرحوم علی بن محمد سمری، نایب چهارم نقل می کند. بنابر این، در سند سقطی وجود ندارد. طبقه روات نیز بر همین دلالت دارد و سند متصل است. از این رو، سخن محدّث نوری که آن را مرسل خوانده (1) صحیح نیست.
در وثاقت شیخ صدوق (2) و علی بن محمد سمری (3) اختلافی نیست. سخن در وثاقت حسن بن احمد مکتب است. این راوی با همین عنوان در کتاب های رجالی توصیف نشده است، بنابراین مجهول است و به واسطه ایشان روایت ضعیف می شود. اکنون باید دید حال که این راوی توثیق خاص و صریح ندارد، آیا می توان از راه توثیقات عام، وثاقت ایشان را ثابت کرد؟
مشایخ ثقات: از راه های اثبات وثاقت راوی، روایت کسانی است که تنها از روات ثقه حدیث نقل می کنند؛ اما از این راه نمی توان وثاقت این راوی را ثابت کرد؛ زیرا شیخ صدوق از کسانی نیست که لا یروی و لا یرسل إلا عن ثقه، بلکه از ضعیف ها نیز روایت می کند؛
1- أنه خبر واحد مرسل. (جنه المأوی، چاپ در بحار الانوار، ج53، ص318)
2- محمد بن علی بن الحسین بن موسی بن بابویه القمی: أبو جعفر نزیل الری شیخنا و فقیهنا و وجه الطائفه بخراسان و کان ورد بغداد سنه خمس و خمسین و ثلاثمائه و سمع منه شیوخ الطائفه و هو حدث السن. (رجال النجاشی، ح1049389) محمد بن علی بن الحسین بن موسی بن بابویه القمی یکنی أبا جعفر. کان جلیلاً حافظاً للأحادیث بصیراً بالرجال ناقداً للأخبار لم یر فی القمیین مثله فی حفظه و کثره علمه. (فهرست الطوسی، ح710442)
3- علی بن محمد السمری: ذکره الشیخ قدس سره فی کتاب الغیبه فصل فی ذکر طرف من أخبار السفراء الذین کانوا فی حال الغیبه فی أواخر أحوال السفراء الممدوحین. (معجم رجال الحدیث، ج12، ص170، ح8494)