دیدار در عصر غیبت؛ از نفی تا اثبات صفحه 153

کسانی ادعای نیابت خواهند کرد. پس نمی توان گفت حمل فراز سوم بر فراز اول صحیح نیست و نمی توان حمل کرد. البته چنان که در پاسخ قبل گفتیم می توان ادعا کرد این حمل مرجوح است و حمل راجح حمل بر فراز دوم است که در احتمال دوم در مشاهده از آن بحث می شود.

احتمال دوم. ادعای حضور امام

چنان که گفتیم، فراز دوم از وقوع غیبت خبر داد و این که غیبت تمام نمی شود و ظهور اتفاق نمی افتد، مگر بعد از مدت زمانی طولانی. حال فراز سوم می تواند برای این فراز هشدار باشد و امام بفرماید با آن که غیبت دوم شروع شد و زود هم تمام نمی شود، اما کسانی می آیند و ادعا می کنند که غیبت تمام شده است و آنها حضور امام را درک کرده اند. پس منظور از ادعای مشاهده، یعنی ادعای حضور ظاهری امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف در جامعه.

قائلان به این احتمال

علی اکبر نهاوندی:

توقیع شریف درصدد ردّ و منع از دعوی ظهور است و مشاهده در آن به معنای ظهور و حضور است، چنان که در آیه مبارکه است: Gفَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْه F، نه به معنای رؤیت که علما در حیص و بیص در جمع میان توقیع شریف و این حکایات بیفتند. (1)

محمد جواد خراسانی: