دیدار در عصر غیبت؛ از نفی تا اثبات صفحه 214

افزون بر این، به نظر مرحوم نعمانی در عصر غیبت زمینه امتحان با نبود نایب خاص فراهم می شود. در تقسیم غیبت به صغرا و کبرا، سخن ایشان نقل می شود.

ب) منافات با تقسیم غیبت به صغرا و کبرا

در بحث توقیع مرحوم علی بن محمد سمری، آقای دوزدوزانی برای آن که برخی روایت ها را که دربر گیرنده هر دو غیبت می شد توجیه کنند و به غیبت کبرا اختصاص دهند، گفتند بین دو غیبت در موضوع دیدار تفاوت وجود دارد و بنا به دلیل موجود در غیبت صغرا می شد امام را دید و در غیبت کبرا نمی توان ملاقات کرد. حال باید دید آیا چنین دلیلی برای تفاوت بین دو غیبت وجود دارد یا خیر؟

آقای دوزدوزانی در تفاوت غیبت صغرا و غیبت کبرا می نویسد:

و الفرق الجوهری علی ما یظهر من التوقیع الشریف، أمران:

الأمر الأول: الوصایه و عدمها فقبل السمری کان له عجل الله تعالی فرجه الشریف نواب

و سفراء ... .

الأمر الثانی: هو تمام الغیبه و عدم ظهوره عجل الله تعالی فرجه الشریف فتمام الغیبه و نقصانها لا معنی له الاّ بظهوره لبعض الأفراد و عدمه و أنّه کان الظهور فی الغیبه الصغری لبعض الأفراد ممکناً و اما فی الغیبه الکبرای فلا ظهور لأحد... ؛ (1)

و آن گونه که از توقیع شریف به دست می آید، تفاوت ماهوی بین غیبت صغرا و غیبت کبرا دو چیز است:

1. وصی داشتن امام و عدم آن. امام عجل الله تعالی فرجه الشریف پیش از سمری، نایبان و سفرایی داشت ... .