- مقدمه 1
- تبیین موضوع 1
- الف) کارکردهای مثبت 2
- اهمیت، اهداف و فواید موضوع 2
- اشاره 2
- ب) کارکردهای منفی 5
- پیشینه تحقیق درباره موضوع 7
- سؤال ها، فرضیه و روش تحقیق 12
- اشاره 14
- بخش اول: کلیات 14
- فصل اول: مأخذ شناسی 15
- فصل دوم: واژه شناسی 20
- غیبت 20
- ظهور 21
- مشاهده 22
- ملاقات 25
- رؤیت 26
- 1. زمان دیدار 27
- اشاره 27
- اشاره 27
- فصل سوم: انواع ملاقات 27
- الف) دیدار در زمان پدر 28
- ب) دیدار در دوره غیبت صغرا 31
- ج) دیدار در دوره غیبت کبرا 32
- 2. حالت ملاقات 34
- اشاره 34
- الف) خواب 34
- ب) مکاشفه 40
- 3. شناخت 44
- اشاره 44
- ج) بیداری 44
- الف) امام را نمی شناسد 45
- ب) بعد از ملاقات امام را می شناسد 47
- ج) هنگام ملاقات امام را می شناسد 47
- اشاره 49
- بخش د و م: ا ثبا ت ملا قا ت 49
- اشاره 50
- فصل اول: دلیل امکان ملاقات 50
- جسم طبیعی امام عجل الله تعالی فرجه الشریف 50
- اشاره 50
- الف) دلیل کلامی 51
- ب) دلیل نقلی 56
- ج) دلیل عقلی - عرفانی 59
- نقد این دیدگاه 63
- دیدگاه فرقه شیخیّه 63
- اشاره 63
- دیدگاه شیخیه در مورد ملاقات 65
- اشاره 68
- فصل دوم: دلیل های وقوع ملاقات 68
- الف) تواتر 70
- 1. حکایت ها 70
- اشاره 70
- ب) اسناد معتبر 75
- ج) کرامات 77
- 2. اجماع تشرّفی 77
- 3. گواهی علما و اختلاف نداشتن در آن 83
- 4. اعمال و اذ کار نقل شده 95
- اشاره 95
- یک مؤید: تعلیم طلب دیدار 107
- اشاره 115
- بخش سو م: پاسخ ا شکا ل ها 115
- اشاره 116
- روایت اول. توقیع علی بن محمد سمری 116
- فصل اول: روایات 116
- متن روایت 116
- اشاره 116
- منابع 118
- سند 119
- دلالت 131
- احتمال اول. ادعای سفارت 144
- احتمال های دیگر در «ادعای مشاهده» 144
- احتمال دوم. ادعای حضور امام 153
- احتمال سوم. شناخت امام در حال دیدار 163
- احتمال چهارم. دانستن محل استقرار امام 165
- احتمال پنجم. دیدار اختیاری امام 165
- وجود استثنا 167
- نبود دلیل یقین آور 168
- راویان موثق 173
- روایت دوم. احادیث لا یرونه و لا یعرفونه 175
- روایت سوم. سخن محمد بن عثمان عمروی 191
- روایت چهارم. توقیع احمد بن خضر 195
- دو روایت دیگر 204
- الف) مخالف با فلسفه غیبت 211
- فصل دوم: تضادها 211
- اشاره 211
- ب) منافات با تقسیم غیبت به صغرا و کبرا 214
- ج) تضاد با نظر منکرین وقوع ملاقات 231
- اشاره 249
- فصل سوم: پیامد های منفی 249
- الف) بسترسازی برای مدعیان دروغین 249
- ب) رواج خرافات 252
- ج) بدبینی اهل اندیشه 254
- خاتمه 257
- اشاره 259
- ضمایم: حکا یت ها ی د ید ا ر 259
- الف) شناخت امام هنگام ملاقات 260
- دیدار در بیداری 260
- 1. دیدار آیت الله سید حسین حائری فشارکی 260
- 2. دیدار محمد بن عیسی بحرینی 265
- 3. دیدار مقدّس اردبیلی (فقیه محقق مولی احمد بن محمد اردبیلی نجفی، م993ق) 272
- 4. دیدار سیّد بحرالعلوم (علامه سیّد محمدمهدی بحرالعلوم طباطبایی بروجردی نجفی، م1212ق) 275
- 5. دیدار سید محمد باقر حسینی قزوینی (خواهرزاده سید بحرالعلوم و از یاران خاص ایشان) 281
- 6. دیدار استاد بزرگ، آیت الله شیخ مرتضی انصاری شوشتری 283
- 7. دیدار آیت الله شیخ محمود عراقی (شاگرد شیخ انصاری) 284
- 8. دیدار ملا ابوالقاسم قندهاری 285
- 9. دیدار آیت الله شیخ عبدالنبی اراکی (م 1387ق) 288
- ب) شناخت امام بعد از ملاقات 294
- 1. دیدار علامه حلّی (آیت الله فی العالمین جمال الدین حسن بن یوسف بن علی بن مطهر حلی) 294
- 2. دیدار آیت الله سید محمد مهدی عبدالصاحب لنگرودی 296
- 1. دیدار شیخ حرّ عاملی (محمد بن حسن) 298
- الف) می داند مکاشفه است 298
- دیدار در مکاشفه 298
- 2. دیدار مجلسی اول (محمد تقی) 299
- 1. شیخ احمد عسکری کرمانشاهی 301
- ب) متوجه مکاشفه بودن نیست 301
- 2. شیخ محمد کوفی 308
- 1. دیدار شیخ صدوق (محمد بن علی) 312
- دیدار در خواب 312
- 2. دیدار شیخ حرّ عاملی (محمد بن حسن) 313
- 3. دیدار شیخ مرتضی حائری 314
- 4. سید محمد تقی موسوی اصفهانی 317
- فهرست منابع 319
إنا نجوز أن یظهر عجل الله تعالی فرجه الشریف لأولیائه و لا نقطع بعدم ذلک؛ (1)
ما ممکن می دانیم که امام برای دوستانش آشکار شود، و یقین به عدم ظهور نداریم.
از کلام سید بن طاوس که بعد از تصریح به وقوع، آورده است: «فلا یمتنع أن یکون جماعه منهم یلقونه و ینتفعون بمقاله و فعاله و یکتمونه» (2) درمی یابیم که جمله های این بزرگان نیز تنها یک احتمال نیست.
نتیجه: تأیید گروهی از علمای دین و مخالفت نکردن دیگران در طول تاریخ، نشان صحت این امر است.
تذکر: گفتنی است آقای ذاکری و آقای دوزدوزانی افرادی را به عنوان مخالف نام برده اند که در فصل دوم بخش سوم به آنها می پردازیم و روشن می شود که همه این نسبت ها غیر واقعی است و هیچ یک از عالمان شیعه دیدار را نفی نکرده اند.
4. اعمال و اذ کار نقل شده
اشاره
علمای شیعه اعمال عبادی بسیاری را در کتاب های خویش نقل کرده اند که مستند به امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف است. وجود چنین اعمال و اذکاری نیز می تواند دلیل دیگری بر وقوع ملاقات باشد. با توجه به این نکته که از دیرباز دانش مندان شیعه در نسبت دادن قول و فعل به معصوم علیه السلام وسواس خاصی داشته اند، می توان گفت این نوع از نقل ها در اثبات ملاقات اهمیتی ویژه دارد. درباره دعاهایی نیز که در جامعه
1- قواعد المرام فی علم الکلام، ص191.
2- بنابراین امتناعی نیست که دسته ای از دوستان حضرت او را ببینند و از گفته و رفتار او بهره گیرند، در حالی که این راز را کتمان می دارند.