آثار تربیتی اعتقاد به مهدویت صفحه 52

برای جامعهپذیرسازی فرهنگ مهدویت بوده است. (1)

غیبتهای کوتاه و احتجاب تدریجی، نظام وکلا و نظام مراسله

همه ائمه علیهم السلام برای ایجاد آمادگی روحی و روانی و عملی در افراد و جامعهپذیرسازی غیبت و فرهنگ مهدویت، زمینهسازی کردهاند؛ به ویژه امام هادی و امام عسکری8 که با بهکارگیری شیوه هایی چون غیبت کوتاه و احتجاب تدریجی، نظام وکلا و نظام مراسله، برای آمادهسازی مردم اقدام کردهاند. این دو امام، به ویژه امام عسکری علیه السلام از پشت پرده با اصحاب خود سخن میگفتند و برخی از کارهای مردم را از طریق وکیلان پیگیری میکردند و مردم را به آنان ارجاع میدادند؛ (2) یا با نامهنگاری، نکات و توصیه های خود را بیان میفرمودند (3) تا زمینهای برای تشکیلات غیبت صغری باشد. (4) جایگاه عالمان شیعی و اصالت یافتن آنان در مقام کفیلان و نائبان عام ائمه علیهم السلام در اواخر امامت معصومان، کارکرد صحبت از پشت پرده و نظام وکلا و مراسله، به اضافه تلاش برای ایجاد اعتقاد به مهدویت از زمان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم که تحت عنوان سیره تربیتی معصومان علیهم السلام و آمادهسازی جامعه عصر غیبت به آن پرداختیم، از جمله شیوه های تمرین جدایی از امام در ایام غیبت و جامعهپذیرسازی فرهنگ مهدویت است که موجب شد شیعه با بحران غیبت طولانی مواجه نشود و با آمادگی، در وادی غیبت و جدایی از رهبری معصوم قدم بگذارد.

شاگردان ائمه علیهم السلام و تأثیر آنان در گسترش فرهنگ مهدوی

ائمه علیهم السلام با تربیت شاگردان توانمند، زمینه را برای ترویج فرهنگ مهدوی آماده کردند. شاگردان و دوستداران ائمه علیهم السلام در راستای دستیابی به آثار تربیتی در بین مردم، از طریق ایجاد شور و رغبت در میان آنها و به قصد ایجاد تحول اجتماعی و اعلام انزجار از

1- چهارده قرن تلاش شیعه برای ماندن و توسعه، ص109 - 107.
2- الطوسی، الغیبه، ص 215-209.
3- مناقب آل ابی طالب، ج4، ص 462 و .466
4- فی رحاب الامام المهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، ص 74 و .75