آثار تربیتی اعتقاد به مهدویت صفحه 69

اینها را از حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه الشریف شنیده است. (1)

به واسطه این کار نائبان، اطمینان و آرامشی پدید میآمد که از شدت بحران نبودِ امام میکاست. نائبان، وکلا را تثبیت میکردند و هر دو در جهت تحکیم و تثبیت فقیهان مرجع اقدام میکردند و مردم را برای طلب سؤالات و مشکلات از فقیه در زمان غیبت کبری، آماده میساختند. (2)

رساندن نامه ها، پیامها، پرسشها و مشکلات مردم به حضرت و دریافت جواب و ابلاغ به آنان: مانند نامه حضرت به محمدبنجعفر الاسدی که خاص پاسخ به سؤالات و مسائل شرعی و فقهی بوده و از طریق نائبان حضرت به او رسیده است (3) یا پاسخ به سؤالات فقهی محمدبنعبداللهبنجعفر الحمیری (4) که نائب حضرت به او ابلاغ کرد. (5)

گفتار دوم: آثار تربیتی توقیع و مکاتبه

نوشتن توقیع و نامه از طرف حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف یا پاسخ به نامه های نگاشته شده برای حضرت، وسیله هدایت خواص و عوام در مسیر حقیقت دین بوده است. مهمترین این آثار عبارتاند از:

اعلان نصب سفرا و وکیلان و آگاهی دادن به مردم درباره آنها: از جمله توقیع حضرت به نائب دوم، فرزند عثمانبنسعید، به مناسبت ارتحال پدرش و همدردی حضرت در این مصیبت و اعلام جانشینی او (6) یا توقیع حضرت درباره معرفی راویان حدیث که فرمود: «و اما رخدادها و پیشآمدهایی در آینده روی خواهد داد، درباره آنها به راویان حدیث ما رجوع کنید؛ زیرا آنان حجت من بر شمایند و من، حجت خدایم» (7).

1- کمال الدین و تمام النعمه، ج2، ص507، ح .37
2- «غیبت صغری و وضعیت فرهنگی شیعه (3)»، مجله موعود، ش29 و 30، سال ششم، 1380، ص81.
3- الاحتجاج، ج2، ص .479
4- همان، ص .481
5- السید صدرالدین القبانچی، الحرکه الإصلاحیه من الحسین الی المهدی، ص .82
6- بحارالأنوار، ج51، ص .349
7- الاحتجاج، ج2، ص 470؛ بحارالأنوار، ج75، ص 380، ح .1