آثار تربیتی اعتقاد به مهدویت صفحه 91

به پیشگاه حضرت، یاد کردن حضرت در مراسم حج و به جا آوردن حج به نیابت از ایشان، توجه به موضوع نظارت دائمی حضرت بر اعمال شیعیان و رسیدن کارنامه اعمال آنها به دست ایشان در روزهای دوشنبه و پنجشنبه و شبهای قدر و...، میراث مشترک علما و معتقدان به امید و صبر در ایام انتظار است که به دست ما رسیده است و در روزگار ما هر چه میگذرد، بر گستردگی مجالس و اشتیاق مردم به دعای ندبه و زیارت جمکران افزوده میشود. این امر، از اضطرار مردم، تشنگی و ولع آنان و احساس نیاز شدیدشان به ظهور منجی رهاییبخش، و افزایش محبت و معرفت به امام زمانشان حکایت دارد.

این آثار تربیتی اعتقاد به مهدویت، در قالب نمادهای صبر و انتظار، شور و شوق برای آمدن حضرت، ابراز محبت و دلتنگی برای حضرت، به یاد او و برای سلامتی ایشان صدقه دادن و... بروز مییابد.

ب) نقش انتظار و امید، در شکلگیری جنبشهای مردمی

اعتقاد به بازگشت امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف، آن که عدالت را در جهان میگسترد و صلح و آرامش را به ارمغان میآورد، شیعه را وامیداشت که باور داشته باشد جهان در غیبت حضرت، ناقص است و انسان که همواره در جستوجوی کمال است، به کمال انسان و جامعه نخواهد رسید، مگر با ظهور قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف. (1)

از این رو، شیعه با این اهداف و انگیزه که برخاسته از اعتقاد به مهدویت بود، در جهت رفع ظلم و ایجاد تحول و استقرار عدالت، با روحیه ایثار و جهاد میکوشید؛ چنین انگیزهای در تشکیل دولت سربداران (2) و صفویان (3) مشاهده میشود.

1- «امام عصر و جنبش های مردمی»، دین و اندیشه، تبیان، 19/7/1382.
2- «تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی عصر سربداران»، پایگاه تخصصی مقالات مجمع جهانی شیعه شناسی، 1392، www.shiastudies.net؛ «اعتقاد به مهدویت در تعابیر و ادبیات جنبش سربداران»، سایت کنگره بین المللی سربداران، 16/9/1393، www.sarbedaran.hsu.ac.ir؛ «ویژگی های نهضت شیعی سربداران»، سایت نهضت سربداران سبزوار، 13/4/1392، www.sarbedaranesabzevar.blogfa.com.
3- الرازی، تجارب الامم، ترجمه: علی نقی منزوی، ج5، ص 234 و ج6، ص229؛ چهارده قرن تلاش شیعه برای ماندن و توسعه، ص 167 و .168