نظریه پردازی درباره آینده جهان صفحه 84

ص:91

برنامه های همه پیامبران بوده است. همان گونه که قرآن کریم می فرماید: «لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَیِّناتِ وَأَنزَلْنا مَعَهُمُ الْکِتابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النّاسُ بِالْقِسْطِ»؛(1) «همانا پیامبران را با نشانه های آشکار برانگیختیم، و با آنان کتاب و میزان فرستادیم تا مردم به قسط و دادگری برخیزند».

4 - گسترش مفهوم عدل

امام صادق علیه السلام در روایتی می فرماید: « … لیس للَّه فی عباده أمر الاّ العدل و الاحسان»؛(2) «خداوند برای مردم دستوری جز اجرای عدالت و عمل به احسان ندارد».

در اینجا جای شگفتی است که امام صادق علیه السلام می فرماید: خداوند به مردمان امر و تکلیفی جز عدل و احسان ندارد. جهتش این است که هر چه را انسان فکر می کند که تکلیف الهی است و یا ممکن است باشد، از این چهار رابطه و مقوله بیرون نیست.

1 - رابطه انسان با خود.

2 - رابطه انسان با خدا.

3 - رابطه انسان با طبیعت.

4 - رابطه انسان با انسان.

هر یک از این رابطه ها نام و عنوانی ویژه دارند و مقوله خاصی است و دارای قلمرو اعمالی است مخصوص به خود، لکن همه و همه در مقوله (عدل) و (احسان) گنجانیده شده است بدین شرح: