انس با قرآن و سیر مطالعاتی در دانش های قرآنی (عمومی - نیمه تخصصی - تخصصی) صفحه 26

متذکّر شوند».(1) صاحب تفسیر نمونه در توضیح آیه 29، سوره ص می نویسد:

«هدف از نزول این کتاب بزرگ این نبوده که تنها به تلاوت و لقلقه زبان قناعت کنند بلکه هدف این کتاب بزرگ این بوده که آیاتش سرچشمه فکر و اندیشه و مایه بیداری وجدان ها گردد.»(2)

و در برخی آیات افرادی را که تدبّر در آیات قرآن نمی کنند سرزنش می نماید: «و آیا در قرآن تدبّر نمی کنند، یا بردل های (آنان) قفل های (مخصوص) آن نهاده شده است؟!».(3)

و در روایات اسلامی نیز اهمیت زیادی به تدبّر داده شده است. تا آنجا که از حضرت علی (علیه السلام) نقل شده که فرمودند: «آگاه باشید قرائتی که در آن تدبّر نباشد خیری در آن نیست»(4) «تدبّر» از ریشه «دبر» به معنای پشت چیز است و تدبّر عبارت است از تفکّر در ورای امور(5) یعنی عاقبت امور و پیامدها را دیدن و در آن اندیشه کردن).

در تفسیر نمونه آمده است: «تدبر» از ماده «دبر» به معنای بررسی نتایج و عواقب چیزی است به عکس تفکّر

1- (1) (کِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَیْکَ مُبارَکٌ لِیَدَّبَّرُوا آیاتِهِ وَ لِیَتَذَکَّرَ أُولُوا الْأَلْبابِ) ص/ 29.
2- (2) تفسیر نمونه، ج 19، ص 268.
3- (3) (أَ فَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلی قُلُوبٍ أَقْفالُها) محمد/ 24.
4- (4) «الا لا خیر فی قرائه لیس فیها تدبّر» بحارالانوار، ج 92، ص 211 و ج 2، ص 49.
5- (5) مفردات راغب اصفهانی، ماده «دبر».