- فصل 1 - بررسی عقلی علت غیبت 1
- درس اول: برهان لطف (1) 1
- درس دوم: برهان لطف (2) 7
- درس سوم: برهان لطف (3) 14
- درس چهارم: برهان لطف (4) 24
- پرسشهای مفهومی از درسهای 1 تا 4 31
- درس پنجم: ناسپاسی مردم و غیبت امام علیه السلام 33
- درس ششم: بررسی رابطه ناسپاسی مردم با غیبت امام علیه السلام (1) 43
- درس هفتم: بررسی رابطه ناسپاسی مردم با غیبت امام علیه السلام (2) 50
- پرسشهای مفهومی از درسهای 5 تا 7 57
- درس هشتم: قابل کشف نبودن حکمت غیبت (1) 58
- درس نهم: قابل کشف نبودن حکمت غیبت (2) 67
- درس دهم: بررسی آراء مرحوم سید مرتضی 73
- درس یازدهم: بررسی آراء مرحوم شیخ طوسی و علامه خواجه نصیر الدین طوسی 79
- پرسشهای مفهومی از درسهای 8 تا 11 86
- درس دوازدهم: علل نقلی غیبت (1) 87
- فصل 2 - بررسی ادله نقلی علت غیبت 87
- درس سیزدهم: علل نقلی غیبت (2) 94
- درس چهاردهم: علل نقلی غیبت (3) 102
- درس پانزدهم: علل نقلی غیبت (4) 110
- درس شانزدهم: آیا آماده نبودن جامعه بشری علت غیبت دانسته شده است؟ 118
- فصل 3 - نارسایی ادله نقلی ادعایی بر علت غیبت 118
- درس هفدهم: بررسی نظریه «نبودن 313 یار» به عنوان علت غیبت (1) 128
- درس هجدهم: بررسی نظریه «نبودن 313 یار» به عنوان علت غیبت (2) 134
- درس نوزدهم: بررسی نظریه نبودن 313 یار به عنوان علت غیبت (3) 141
- درس بیستم: بررسی نظریه نبودن 313 یار به عنوان علت غیبت (4) 147
- پرسشهای مفهومی از درسهای 16 تا 20 153
برهان لطف وارد می شود، در مورد «وجوب رعایت اصلح» نیز عیناً وارد است.
ثانیاً اگر این امر را واجب ندانیم، می توان به استناد ادله نقلی، در این خصوص ادعا کرد که: خداوند از سر فضل و لطف واقعی خود (نه لطف اصطلاحی متکلمان که بر خدا واجب می دانند)، همیشه ابتداعاً خیر بندگانش را در حق آنان اعمال می فرماید. اما اگر بنده ای از در مخالفت و عصیت الهی وارد شد، آن گاه «ممکن است» او را از آن چه به خیر و صلاحش می باشد، محروم فرماید.
اجرای این سنت الهی که از روی منت و تفضل در حق بندگان وضع شده، هیچ گونه ضرورت عقلی ندارد و صرفاً از طریق نقلی اثبات می شود در حدیثی که از امام صادق علیه السلام نقل شده، چنین می خوانیم: ان الله تبارک و تعالی لا یفعل لعباده الا الاصلح لهم و لا یظلم الناس شیئاً ولکن الناس انفسهم یظلمون.(1)
خداوند متعال در مورد بندگانش چیزی جز آن چه به صلاح ایشان است، انجام نمی دهد و ظلمی به مردم نمی کند و این مردم هستند که به خود ستم می نمایند.
شبیه همین تعبیر در حدیث دیگری هم از آن امام بزرگوار نقل شده است.(2)
در مورد مدلول این احادیث باید به چند نکته توجه داشت:
1. قرار دادن این سنت از جانب خدای متعال صرفاً براساس فضل
1- 1. التوحید، باب 62، حدیث 9، ص: 403.
2- 2. رجوع شود به: الخصال، جلد 2، ص: 400، حدیث 108.