- مقدمه 1
- 1. حفظ 7
- گفتار اول: واژه شناسی حفظ قرآن 7
- اشاره 7
- 2. ذکر 9
- 3. حمل القرآن 11
- 4. جمع القرآن 12
- 5. وعی 13
- 6. استظهار 13
- 1. پیامبر، اولین حافظ قرآن 14
- گفتار دوم: تاریخچه حفظ قرآن 14
- اشاره 15
- 2. اهتمام صحابه به حفظ قرآن 15
- ج) حافظان زن 17
- الف) حافظان مهاجر 17
- ب) حافظان انصار 17
- 3. قدرت حافظه عرب 18
- 1. بلاغت و فصاحت قرآن 20
- 2. مضمون زندگی بخش آیات الاهی 20
- اشاره 20
- 3. اهتمام و سفارش پیامبر به «حفظ» قرآن 21
- 4. جایگاه والای حافظان 22
- 5. پاداش اخروی 22
- اشاره 23
- گفتار چهارم: اهمیت حفظ قرآن 23
- 2. حفظ قرآن و پاداش آن در کلام معصومان(علیهم السلام) 23
- 1. حفظ قرآن در قرآن 23
- ج) ایمنی از عذاب الاهی 24
- ب) در شمار بزرگان امت جای گرفتن 24
- الف) هم نشینی با فرشتگان 24
- د) آبادی قلب 25
- ه-) مشمول آمرزش الاهی 25
- و) پاداش مضاعف 26
- ز) پذیرفته شدن شفاعت 26
- اشاره 27
- 3. حفظ قرآن در سیره معصومان 27
- ط) دریافت پاداش انبیا 27
- ب) حفظ قرآن در جایگاه مهریه 28
- ج) تقدم حافظان در صحنه های اجتماعی 29
- د) اختصاص مستمری از بیت المال 30
- گفتار پنجم: اهمیت و ضرورت حفظ قرآن در زمان حال 31
- اشاره 31
- 1. انس با قرآن و عمل به آن 32
- 2. بهره مندی از عبادت 32
- 3. انس با تلاوت 33
- 5. نجات از تنهایی 34
- 8. غنا و بی نیازی 35
- 7. بهره مندی از پاداش و مقامات اخروی 35
- 9. آبادی و احیای قلب 36
- 10. دریافت پاداش پیامبران 36
- 12. فراگیری عملی همه مهارت های تلاوت قرآن 37
- 11. محبوبیت و احترام در دنیا و آخرت 37
- 14. ایجاد فضای قرآنی در میان جامعه و جوانان و دوری از مفاسد 38
- 13. تقویت حافظه 38
- اشاره 39
- 16. جایگزین کردن نغمه های زیبای قرآن به جای آهنگ های نامطلوب 39
- گفتار ششم: اهمیت حفظ قرآن برای طالبان علوم دینی و مبلغان 39
- ج) شهید ثانی(قدس سره) 41
- ب) شهید اول(قدس سره) 41
- حفظ قرآن و سیره و کلام بزرگان 41
- الف) سید بن طاووس(قدس سره) 41
- اشاره 41
- د) ملا فتح الله کاشانی(قدس سره) 42
- و) امام خمینی(قدس سره) 43
- ط) آیت الله مکارم شیرازی دام ظله 46
- ح) آیت الله بهجت(قدس سره) 46
- ی ) علامه حسن زاده آملی دام ظله 47
- ک) آیت الله خزعلی دام ظله 48
- اشاره 49
- گفتار هفتم: حافظان قرآن الگوهای عملی جامعه 49
- 2. جعفر بن ابی طالب 50
- 1. عبدالله بن مسعود 50
- 4. حبیب بن مظاهر 51
- اشاره 51
- اشاره 54
- گفتار اول: سن حفظ (بهترین دوران حفظ قرآن) 54
- 4. ابوالعیناء 55
- 2. سید بن طاووس 55
- 3. رودکی 55
- 1. ابن سینا 55
- 5. حافظ شیرازی 56
- 7. ابن اثیر جزری 56
- 6. ناصرخسرو 56
- 9. ملک المحدثین 57
- 10. فرزدق 57
- 11. فخرالدین عراقی 57
- 13. شهاب الدین 58
- 16. جبرتی 58
- 15. ابن اللبان 58
- 14. ابوالحسنات 58
- 2. حفظ موضوعی 59
- 1. حفظ ترتیبی 59
- اشاره 59
- گفتار دوم: انواع و اشکال حفظ قرآن 59
- 1. مقدمات روحی - روانی 61
- گفتار سوم: مقدمات حفظ قرآن 61
- الف) نیت و هدف 61
- اشاره 61
- ب) انگیزه و اشتیاق 62
- ج) تصمیم، عزم و پشتکار 63
- 2. مقدمات علمی 64
- اشاره 64
- الف) مقدمات علمی ضروری 64
- د) توکل 64
- ب) مقدمات علمی ترجیحی 65
- یکم) آشنایی با معانی و مفاهیم آیات 65
- دوم) آشنایی با قواعد زبان عربی (صرف و نحو) 66
- چهارم) آشنایی با نغمات و الحان و سبک های تلاوت در حد خواندن ترتیلی مناسب 67
- سوم) آشنایی با علم تجوید 67
- اشاره 68
- 3. مقدمات عملی 68
- الف) تعیین سرعت حفظ 69
- ب) انتخاب مصحف مناسب 70
- 4. مقدمات آدابی و معنوی 72
- الف) دعا و توسل 72
- د) انتخاب جلسه و استاد حفظ 72
- ج) پاکی و طهارت ظاهری 75
- ب) پاکیزگی و دوری از گناه 75
- د) طلب یاری از قرآن برای نجات از شیطان 76
- و) خواندن قرآن به صورت ترتیل 77
- ز) اندیشیدن و تفکر 77
- ح) خشوع در قرآن 78
- اشاره 79
- ط) دعای ختم قرآن 79
- گفتار چهارم: تمرکز در حفظ قرآن 79
- اشاره 81
- الف) عوامل بیرونی تمرکز 81
- یکم) عامل زمان 81
- عوامل تمرکز 81
- دوم) مکان حفظ 85
- ب) عوامل درونی تمرکز 87
- پرسش های پایان فصل 92
- اشاره 93
- اشاره 94
- نکات آغازین 94
- گفتار اول: روش های کلی حفظ قرآن 95
- 1. حفظ قرآن با شنیدن نوارهای ترتیل 95
- 2. حفظ قرآن به وسیله کتابت 96
- 3. حفظ قرآن با روش تکرار آیات توسط شخص 97
- 1. خواندن آیات از روی مصحف 97
- گفتار دوم: مراحل حفظ آیات جدید 97
- 3. استماع ترتیل 98
- 4. تکرار آیات 98
- اشاره 98
- حفظ آیات طولانی 100
- 5. نوشتن آیات 101
- چند تذکر کلی 102
- گفتار سوم: حفظ شماره آیات 103
- اشاره 104
- گفتار چهارم: حفظ آیات مشابه 104
- الف) آیات و عبارات کاملاً شبیه 105
- ب) آیات تا حدودی مشابه 105
- ج) جملات و اجزای متشابه 106
- د) فصل ها و مجموعه های مشابه 106
- 2. روش ها و تکنیک های حفظ آیات مشابه 107
- ب) یادداشت برداری 107
- اشاره 107
- الف) تکرار زیاد 107
- ج) کشف علت ها و نسبت ها 108
- د) ایجاد رموز قراردادی (رمزگردانی) 111
- 1. برنامه مرور محفوظات 113
- اشاره 113
- گفتار پنجم: نگهداری و مرور محفوظات 113
- الف) برنامه کوتاه مدت تکرار 114
- ب) برنامه بلندمدت تکرار 114
- الف) مباحثه و پرسش 115
- ب) استفاده از ترتیل برای مرور 115
- 2. روش های نگهداری و مرور محفوظات 115
- 3. نقش استاد حفظ و جلسات قرآن در تثبیت محفوظات 116
- اشاره 116
- ب) استفاده از تجربه استاد و حضور در محضر او 116
- الف) شرکت در جلسات حفظ قرآن 116
- 1. فروتنی 117
- اشاره 117
- 2. عمل به قرآن 117
- گفتار ششم: وظایف حافظ قرآن 117
- 3. نگهداری محفوظات 118
- 4. پرهیز از اشتغال مفرط به کارهای دنیوی 119
- نکاتی چند درباره نونهالان 122
- گفتار اول: نونهالان و حفظ قرآن 122
- اشاره 122
- 2. سرعت نبخشیدن به «حفظ» 122
- 1. نقطه شروع 122
- 3. پرداختن به بازی و تفریح 123
- 4. ایجاد علاقه در نونهالان 123
- اشاره 123
- گفتار دوم: راه های تقویت حافظه 127
- اشاره 127
- 1. خوراکی های توصیه شده برای تقویت حافظه 127
- 4. آفات حافظه 133
- گفتار سوم: ضرورت سامان دهی حافظان و اعطای امتیازات اجتماعی به آنان 133
- 3. عوامل معنوی 133
- گفتار چهارم : بررسی برخی آیات مشابه 136
- جمعی دیر حفظ می کنند و زود هم فراموش می کنند؛
- گروهی دیر حفظ می کنند و دیر هم فراموش می کنند.
درهرحال مقایسه خود با دیگران کار اشتباهی است و بارکشیدن از حافظه بیش از ظرفیت، بی میلی و وازدگی پیش خواهد آورد. بهتر است انسان، ابتدا ظرفیت حافظه خود را ارزیابی کند و سپس در حد توان اگرچه از کم شروع به حفظکردن نماید، بعد به مرور مقدار آیات جدید را افزایش دهد.
3. سعی در تمرکز حافظه و پرهیز از پراکندگی آن
درک و گزینش انسان، محدود است و نمی تواند در همه چیز چهره بارز و چشمگیری داشته باشد. به کارگیری حافظه در چند موضوع، آن هم به صورت کار اصلی، بی ثمر یا کم نتیجه خواهد بود. آری در کنار حفظ قرآن می توان علوم و دروس دیگر را هم آموخت، ولی نباید انسان خود را طوری عادت دهد که کارها را مجموعاً انجام دهد؛ یعنی در وقت مطالعه درس... به قرآن بیندیشد و در وقت خواندن قرآن به حل تمرینات فلان درس بپردازد یا برای کار روز آینده برنامه ریزی کند و یا این که درصدد چاره جویی و پاسخ گویی به مشکل روز گذشته برآید.
آری، پراکندگی حافظه و انجام کارهای زیاد، آن هم به گونه ای که تفاوت اصولی باهم داشته باشند، موجب می شود که انسان در کارها کمتر به پیروزی برسد.
با توجه به برکات عالیه قرآن، خوب است انسان، مدتی که به کار با قرآن اشتغال دارد، به جدّ از کارهای غیرمهم و اصلی دیگر بپرهیزد.
گفتار سوم: حفظ شماره آیات
حفظ شماره آیات، برای انتقال سریع تر ذهن به محل آیه و یادآوری ترتیب آیات، بسیار مفید است. اگر حفظ شماره همه آیات، میسر و مقدور نباشد، بهتر