- مقدمه 1
- 1. حفظ 7
- گفتار اول: واژه شناسی حفظ قرآن 7
- اشاره 7
- 2. ذکر 9
- 3. حمل القرآن 11
- 4. جمع القرآن 12
- 5. وعی 13
- 6. استظهار 13
- 1. پیامبر، اولین حافظ قرآن 14
- گفتار دوم: تاریخچه حفظ قرآن 14
- 2. اهتمام صحابه به حفظ قرآن 15
- اشاره 15
- ب) حافظان انصار 17
- الف) حافظان مهاجر 17
- ج) حافظان زن 17
- 3. قدرت حافظه عرب 18
- 2. مضمون زندگی بخش آیات الاهی 20
- 1. بلاغت و فصاحت قرآن 20
- اشاره 20
- 3. اهتمام و سفارش پیامبر به «حفظ» قرآن 21
- 4. جایگاه والای حافظان 22
- 5. پاداش اخروی 22
- 1. حفظ قرآن در قرآن 23
- اشاره 23
- 2. حفظ قرآن و پاداش آن در کلام معصومان(علیهم السلام) 23
- گفتار چهارم: اهمیت حفظ قرآن 23
- الف) هم نشینی با فرشتگان 24
- ب) در شمار بزرگان امت جای گرفتن 24
- ج) ایمنی از عذاب الاهی 24
- د) آبادی قلب 25
- ه-) مشمول آمرزش الاهی 25
- و) پاداش مضاعف 26
- ز) پذیرفته شدن شفاعت 26
- اشاره 27
- ط) دریافت پاداش انبیا 27
- 3. حفظ قرآن در سیره معصومان 27
- ب) حفظ قرآن در جایگاه مهریه 28
- ج) تقدم حافظان در صحنه های اجتماعی 29
- د) اختصاص مستمری از بیت المال 30
- گفتار پنجم: اهمیت و ضرورت حفظ قرآن در زمان حال 31
- اشاره 31
- 2. بهره مندی از عبادت 32
- 1. انس با قرآن و عمل به آن 32
- 3. انس با تلاوت 33
- 5. نجات از تنهایی 34
- 7. بهره مندی از پاداش و مقامات اخروی 35
- 8. غنا و بی نیازی 35
- 10. دریافت پاداش پیامبران 36
- 9. آبادی و احیای قلب 36
- 11. محبوبیت و احترام در دنیا و آخرت 37
- 12. فراگیری عملی همه مهارت های تلاوت قرآن 37
- 13. تقویت حافظه 38
- 14. ایجاد فضای قرآنی در میان جامعه و جوانان و دوری از مفاسد 38
- گفتار ششم: اهمیت حفظ قرآن برای طالبان علوم دینی و مبلغان 39
- 16. جایگزین کردن نغمه های زیبای قرآن به جای آهنگ های نامطلوب 39
- اشاره 39
- ب) شهید اول(قدس سره) 41
- ج) شهید ثانی(قدس سره) 41
- اشاره 41
- حفظ قرآن و سیره و کلام بزرگان 41
- الف) سید بن طاووس(قدس سره) 41
- د) ملا فتح الله کاشانی(قدس سره) 42
- و) امام خمینی(قدس سره) 43
- ح) آیت الله بهجت(قدس سره) 46
- ط) آیت الله مکارم شیرازی دام ظله 46
- ی ) علامه حسن زاده آملی دام ظله 47
- ک) آیت الله خزعلی دام ظله 48
- اشاره 49
- گفتار هفتم: حافظان قرآن الگوهای عملی جامعه 49
- 1. عبدالله بن مسعود 50
- 2. جعفر بن ابی طالب 50
- اشاره 51
- 4. حبیب بن مظاهر 51
- گفتار اول: سن حفظ (بهترین دوران حفظ قرآن) 54
- اشاره 54
- 2. سید بن طاووس 55
- 4. ابوالعیناء 55
- 3. رودکی 55
- 1. ابن سینا 55
- 5. حافظ شیرازی 56
- 6. ناصرخسرو 56
- 7. ابن اثیر جزری 56
- 9. ملک المحدثین 57
- 10. فرزدق 57
- 11. فخرالدین عراقی 57
- 13. شهاب الدین 58
- 15. ابن اللبان 58
- 14. ابوالحسنات 58
- 16. جبرتی 58
- 2. حفظ موضوعی 59
- اشاره 59
- 1. حفظ ترتیبی 59
- گفتار دوم: انواع و اشکال حفظ قرآن 59
- گفتار سوم: مقدمات حفظ قرآن 61
- 1. مقدمات روحی - روانی 61
- اشاره 61
- الف) نیت و هدف 61
- ب) انگیزه و اشتیاق 62
- ج) تصمیم، عزم و پشتکار 63
- 2. مقدمات علمی 64
- اشاره 64
- الف) مقدمات علمی ضروری 64
- د) توکل 64
- ب) مقدمات علمی ترجیحی 65
- یکم) آشنایی با معانی و مفاهیم آیات 65
- دوم) آشنایی با قواعد زبان عربی (صرف و نحو) 66
- چهارم) آشنایی با نغمات و الحان و سبک های تلاوت در حد خواندن ترتیلی مناسب 67
- سوم) آشنایی با علم تجوید 67
- اشاره 68
- 3. مقدمات عملی 68
- الف) تعیین سرعت حفظ 69
- ب) انتخاب مصحف مناسب 70
- د) انتخاب جلسه و استاد حفظ 72
- الف) دعا و توسل 72
- 4. مقدمات آدابی و معنوی 72
- ج) پاکی و طهارت ظاهری 75
- ب) پاکیزگی و دوری از گناه 75
- د) طلب یاری از قرآن برای نجات از شیطان 76
- و) خواندن قرآن به صورت ترتیل 77
- ز) اندیشیدن و تفکر 77
- ح) خشوع در قرآن 78
- گفتار چهارم: تمرکز در حفظ قرآن 79
- اشاره 79
- ط) دعای ختم قرآن 79
- الف) عوامل بیرونی تمرکز 81
- یکم) عامل زمان 81
- اشاره 81
- عوامل تمرکز 81
- دوم) مکان حفظ 85
- ب) عوامل درونی تمرکز 87
- پرسش های پایان فصل 92
- اشاره 93
- اشاره 94
- نکات آغازین 94
- گفتار اول: روش های کلی حفظ قرآن 95
- 1. حفظ قرآن با شنیدن نوارهای ترتیل 95
- 2. حفظ قرآن به وسیله کتابت 96
- گفتار دوم: مراحل حفظ آیات جدید 97
- 3. حفظ قرآن با روش تکرار آیات توسط شخص 97
- 1. خواندن آیات از روی مصحف 97
- 4. تکرار آیات 98
- اشاره 98
- 3. استماع ترتیل 98
- حفظ آیات طولانی 100
- 5. نوشتن آیات 101
- چند تذکر کلی 102
- گفتار سوم: حفظ شماره آیات 103
- اشاره 104
- گفتار چهارم: حفظ آیات مشابه 104
- ب) آیات تا حدودی مشابه 105
- الف) آیات و عبارات کاملاً شبیه 105
- د) فصل ها و مجموعه های مشابه 106
- ج) جملات و اجزای متشابه 106
- 2. روش ها و تکنیک های حفظ آیات مشابه 107
- ب) یادداشت برداری 107
- الف) تکرار زیاد 107
- اشاره 107
- ج) کشف علت ها و نسبت ها 108
- د) ایجاد رموز قراردادی (رمزگردانی) 111
- اشاره 113
- 1. برنامه مرور محفوظات 113
- گفتار پنجم: نگهداری و مرور محفوظات 113
- ب) برنامه بلندمدت تکرار 114
- الف) برنامه کوتاه مدت تکرار 114
- ب) استفاده از ترتیل برای مرور 115
- 2. روش های نگهداری و مرور محفوظات 115
- الف) مباحثه و پرسش 115
- ب) استفاده از تجربه استاد و حضور در محضر او 116
- اشاره 116
- الف) شرکت در جلسات حفظ قرآن 116
- 3. نقش استاد حفظ و جلسات قرآن در تثبیت محفوظات 116
- گفتار ششم: وظایف حافظ قرآن 117
- 1. فروتنی 117
- اشاره 117
- 2. عمل به قرآن 117
- 3. نگهداری محفوظات 118
- 4. پرهیز از اشتغال مفرط به کارهای دنیوی 119
- نکاتی چند درباره نونهالان 122
- 1. نقطه شروع 122
- 2. سرعت نبخشیدن به «حفظ» 122
- اشاره 122
- گفتار اول: نونهالان و حفظ قرآن 122
- 4. ایجاد علاقه در نونهالان 123
- اشاره 123
- 3. پرداختن به بازی و تفریح 123
- گفتار دوم: راه های تقویت حافظه 127
- 1. خوراکی های توصیه شده برای تقویت حافظه 127
- اشاره 127
- 3. عوامل معنوی 133
- گفتار سوم: ضرورت سامان دهی حافظان و اعطای امتیازات اجتماعی به آنان 133
- 4. آفات حافظه 133
- گفتار چهارم : بررسی برخی آیات مشابه 136
ه-) آیت الله بروجردی(قدس سره)
آیت الله بروجردی از مراجع بزرگ شیعه و حافظ نصف قرآن بود و آیات احکام را - که سند احکام فقهی است و حدود پانصد آیه است - در ذهن حاضر داشت. وی درباره حفظ قرآن چنین می گوید: «ازحفظداشتن قرآن، توشه ایی برای انسان است. افسوس بر کسی که از دنیا برود و توشه ایی نداشته باشد». (1)
و) امام خمینی(قدس سره)
امام خمینی(قدس سره)، خود به تلاوت کتاب الاهی اهمیت می داد و در موارد مختلف، طلاب علوم دینی را بدین امر سفارش می کرد:
هان ای حوزه های علمیه و دانشگاه های اهل تحقیق! به پا خیزید و قرآن را از نشر جاهلان متنسک و عالمان متهتک، که ازروی علم و عمد به قرآن و اسلام تاخته و می تازند، نجات دهید و این جانب ازروی جد نه تعارف معمولی می گویم از عمر به بادرفته خودم در راه اشتباه و جهالت تأسف دارم و شما ای فرزندان برومند اسلام، حوزه ها و دانشگاه ها را از توجه به شئونات قرآن و ابعاد بسیار مختلف آن بیدار کنید. تدریس قرآن در هر رشته ایی از آن را محط نظر و مقصد اعلای خود قرار دهید. مبادا خدای ناخواسته در آخر عمر، که ضعف پیری بر شما هجوم کرد، از کرده ها پشیمان [شوید] و تأسف بر ایام جوانی بخورید، همچون نویسنده. (2)
چنان که در این سفارش پیداست، امام(قدس سره) به رشته های مختلف قرآنی عنایت داشته است. «حفظ قرآن»، یکی از این رشته هاست که باید بدان اهتمام ورزید و با برنامه ریزی صحیح، جوانان را به آن علاقه مند ساخت.
1- (1) . زندگی آیت الله بروجردی، ص165.
2- (2) . امام خمینی، صحیفه امام+، ج20، ص93.