- مقدمه 1
- اشاره 7
- 1. حفظ 7
- گفتار اول: واژه شناسی حفظ قرآن 7
- 2. ذکر 9
- 3. حمل القرآن 11
- 4. جمع القرآن 12
- 5. وعی 13
- 6. استظهار 13
- 1. پیامبر، اولین حافظ قرآن 14
- گفتار دوم: تاریخچه حفظ قرآن 14
- 2. اهتمام صحابه به حفظ قرآن 15
- اشاره 15
- الف) حافظان مهاجر 17
- ج) حافظان زن 17
- ب) حافظان انصار 17
- 3. قدرت حافظه عرب 18
- 1. بلاغت و فصاحت قرآن 20
- اشاره 20
- 2. مضمون زندگی بخش آیات الاهی 20
- 3. اهتمام و سفارش پیامبر به «حفظ» قرآن 21
- 5. پاداش اخروی 22
- 4. جایگاه والای حافظان 22
- اشاره 23
- 2. حفظ قرآن و پاداش آن در کلام معصومان(علیهم السلام) 23
- گفتار چهارم: اهمیت حفظ قرآن 23
- 1. حفظ قرآن در قرآن 23
- ج) ایمنی از عذاب الاهی 24
- الف) هم نشینی با فرشتگان 24
- ب) در شمار بزرگان امت جای گرفتن 24
- ه-) مشمول آمرزش الاهی 25
- د) آبادی قلب 25
- ز) پذیرفته شدن شفاعت 26
- و) پاداش مضاعف 26
- اشاره 27
- 3. حفظ قرآن در سیره معصومان 27
- ط) دریافت پاداش انبیا 27
- ب) حفظ قرآن در جایگاه مهریه 28
- ج) تقدم حافظان در صحنه های اجتماعی 29
- د) اختصاص مستمری از بیت المال 30
- گفتار پنجم: اهمیت و ضرورت حفظ قرآن در زمان حال 31
- اشاره 31
- 2. بهره مندی از عبادت 32
- 1. انس با قرآن و عمل به آن 32
- 3. انس با تلاوت 33
- 5. نجات از تنهایی 34
- 7. بهره مندی از پاداش و مقامات اخروی 35
- 8. غنا و بی نیازی 35
- 10. دریافت پاداش پیامبران 36
- 9. آبادی و احیای قلب 36
- 12. فراگیری عملی همه مهارت های تلاوت قرآن 37
- 11. محبوبیت و احترام در دنیا و آخرت 37
- 14. ایجاد فضای قرآنی در میان جامعه و جوانان و دوری از مفاسد 38
- 13. تقویت حافظه 38
- اشاره 39
- 16. جایگزین کردن نغمه های زیبای قرآن به جای آهنگ های نامطلوب 39
- گفتار ششم: اهمیت حفظ قرآن برای طالبان علوم دینی و مبلغان 39
- الف) سید بن طاووس(قدس سره) 41
- حفظ قرآن و سیره و کلام بزرگان 41
- ب) شهید اول(قدس سره) 41
- اشاره 41
- ج) شهید ثانی(قدس سره) 41
- د) ملا فتح الله کاشانی(قدس سره) 42
- و) امام خمینی(قدس سره) 43
- ط) آیت الله مکارم شیرازی دام ظله 46
- ح) آیت الله بهجت(قدس سره) 46
- ی ) علامه حسن زاده آملی دام ظله 47
- ک) آیت الله خزعلی دام ظله 48
- گفتار هفتم: حافظان قرآن الگوهای عملی جامعه 49
- اشاره 49
- 2. جعفر بن ابی طالب 50
- 1. عبدالله بن مسعود 50
- 4. حبیب بن مظاهر 51
- اشاره 51
- اشاره 54
- گفتار اول: سن حفظ (بهترین دوران حفظ قرآن) 54
- 1. ابن سینا 55
- 4. ابوالعیناء 55
- 2. سید بن طاووس 55
- 3. رودکی 55
- 7. ابن اثیر جزری 56
- 5. حافظ شیرازی 56
- 6. ناصرخسرو 56
- 10. فرزدق 57
- 9. ملک المحدثین 57
- 11. فخرالدین عراقی 57
- 13. شهاب الدین 58
- 15. ابن اللبان 58
- 14. ابوالحسنات 58
- 16. جبرتی 58
- 2. حفظ موضوعی 59
- 1. حفظ ترتیبی 59
- گفتار دوم: انواع و اشکال حفظ قرآن 59
- اشاره 59
- 1. مقدمات روحی - روانی 61
- الف) نیت و هدف 61
- اشاره 61
- گفتار سوم: مقدمات حفظ قرآن 61
- ب) انگیزه و اشتیاق 62
- ج) تصمیم، عزم و پشتکار 63
- 2. مقدمات علمی 64
- اشاره 64
- الف) مقدمات علمی ضروری 64
- د) توکل 64
- ب) مقدمات علمی ترجیحی 65
- یکم) آشنایی با معانی و مفاهیم آیات 65
- دوم) آشنایی با قواعد زبان عربی (صرف و نحو) 66
- چهارم) آشنایی با نغمات و الحان و سبک های تلاوت در حد خواندن ترتیلی مناسب 67
- سوم) آشنایی با علم تجوید 67
- 3. مقدمات عملی 68
- اشاره 68
- الف) تعیین سرعت حفظ 69
- ب) انتخاب مصحف مناسب 70
- الف) دعا و توسل 72
- د) انتخاب جلسه و استاد حفظ 72
- 4. مقدمات آدابی و معنوی 72
- ج) پاکی و طهارت ظاهری 75
- ب) پاکیزگی و دوری از گناه 75
- د) طلب یاری از قرآن برای نجات از شیطان 76
- ز) اندیشیدن و تفکر 77
- و) خواندن قرآن به صورت ترتیل 77
- ح) خشوع در قرآن 78
- گفتار چهارم: تمرکز در حفظ قرآن 79
- اشاره 79
- ط) دعای ختم قرآن 79
- عوامل تمرکز 81
- اشاره 81
- الف) عوامل بیرونی تمرکز 81
- یکم) عامل زمان 81
- دوم) مکان حفظ 85
- ب) عوامل درونی تمرکز 87
- پرسش های پایان فصل 92
- اشاره 93
- اشاره 94
- نکات آغازین 94
- 1. حفظ قرآن با شنیدن نوارهای ترتیل 95
- گفتار اول: روش های کلی حفظ قرآن 95
- 2. حفظ قرآن به وسیله کتابت 96
- گفتار دوم: مراحل حفظ آیات جدید 97
- 3. حفظ قرآن با روش تکرار آیات توسط شخص 97
- 1. خواندن آیات از روی مصحف 97
- 3. استماع ترتیل 98
- اشاره 98
- 4. تکرار آیات 98
- حفظ آیات طولانی 100
- 5. نوشتن آیات 101
- چند تذکر کلی 102
- گفتار سوم: حفظ شماره آیات 103
- اشاره 104
- گفتار چهارم: حفظ آیات مشابه 104
- ب) آیات تا حدودی مشابه 105
- الف) آیات و عبارات کاملاً شبیه 105
- د) فصل ها و مجموعه های مشابه 106
- ج) جملات و اجزای متشابه 106
- ب) یادداشت برداری 107
- 2. روش ها و تکنیک های حفظ آیات مشابه 107
- الف) تکرار زیاد 107
- اشاره 107
- ج) کشف علت ها و نسبت ها 108
- د) ایجاد رموز قراردادی (رمزگردانی) 111
- اشاره 113
- 1. برنامه مرور محفوظات 113
- گفتار پنجم: نگهداری و مرور محفوظات 113
- الف) برنامه کوتاه مدت تکرار 114
- ب) برنامه بلندمدت تکرار 114
- ب) استفاده از ترتیل برای مرور 115
- 2. روش های نگهداری و مرور محفوظات 115
- الف) مباحثه و پرسش 115
- اشاره 116
- ب) استفاده از تجربه استاد و حضور در محضر او 116
- الف) شرکت در جلسات حفظ قرآن 116
- 3. نقش استاد حفظ و جلسات قرآن در تثبیت محفوظات 116
- گفتار ششم: وظایف حافظ قرآن 117
- 2. عمل به قرآن 117
- اشاره 117
- 1. فروتنی 117
- 3. نگهداری محفوظات 118
- 4. پرهیز از اشتغال مفرط به کارهای دنیوی 119
- اشاره 122
- 2. سرعت نبخشیدن به «حفظ» 122
- 1. نقطه شروع 122
- گفتار اول: نونهالان و حفظ قرآن 122
- نکاتی چند درباره نونهالان 122
- 4. ایجاد علاقه در نونهالان 123
- اشاره 123
- 3. پرداختن به بازی و تفریح 123
- 1. خوراکی های توصیه شده برای تقویت حافظه 127
- گفتار دوم: راه های تقویت حافظه 127
- اشاره 127
- 3. عوامل معنوی 133
- 4. آفات حافظه 133
- گفتار سوم: ضرورت سامان دهی حافظان و اعطای امتیازات اجتماعی به آنان 133
- گفتار چهارم : بررسی برخی آیات مشابه 136
برای ایجاد این اشتیاق، باید به دو نکته زیر توجه داشت:
الف) بیان آثار و نتایج حفظ قرآن و مثال های عینی از حافظان موفق قرآن؛
ب) تشویق و اعطای جوایز؛ تشویق و اعطای جایزه، به ویژه در کودکان، بسیار کارساز است و آتش اشتیاق را در آنها برمی افروزد.
ج) تصمیم، عزم و پشتکار
بیشتر مسلمانان و بلکه همه آنها به حفظ قرآن علاقه بسیار دارند. اشتیاق، شرط لازم است، نه کافی. باید علاقه با عزم و پشتکار همراه شود تا سودمند افتد. عزم غیر از نیت و خواستن است و به طور معمول توانستن را به ارمغان می آورد. نقش پشتکار در حفظ قرآن، چنان است که می توان گفت، حفظ قرآن به استعداد قوی بستگی ندارد و فقط به پشتکار و عزم راسخ نیازمند است. باید پشتکار داشت و سختی ها را تحمل کرد؛ زیرا خداوند می فرماید: «فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً». بی تردید با دشواری آسانی است. در تحصیل مدارج علمی، داشتن همت بلند ضروری است. برای مثال، اگر کسی بخواهد فقیه، مفسر، فیلسوف، پزشک یا مهندس شود، باید هدفی فراتر از این عنوان ها برگزیند تا دست کم به آنچه خشنودش می کند، دست یابد. البته این نکته حائز اهمیت است که هدف بلند، به معنای بلندپروازی های غیرمنطقی و نامعقول نیست و برای رسیدن به اهداف بلند باید اهداف مرحله ای و قدم به قدم را تعریف کرد؛ چنان که حافظان باتجربه تذکر داده اند، در به خاطرسپردن آیات الاهی باید هدف نزدیک باشد. کسی که می خواهد قرآن حفظ کند نباید در اولین گام، هدفش حفظ کل قرآن باشد. این هدف انسان را در میانه راه با نومیدی و دلسردی روبه رو می کند و از ادامه مسیر بازمی دارد. هرچه هدف نزدیک تر باشد، احتمال پیروزی بیشتر است؛ بنابراین