- مقدمه 1
- 1. حفظ 7
- گفتار اول: واژه شناسی حفظ قرآن 7
- اشاره 7
- 2. ذکر 9
- 3. حمل القرآن 11
- 4. جمع القرآن 12
- 6. استظهار 13
- 5. وعی 13
- 1. پیامبر، اولین حافظ قرآن 14
- گفتار دوم: تاریخچه حفظ قرآن 14
- اشاره 15
- 2. اهتمام صحابه به حفظ قرآن 15
- الف) حافظان مهاجر 17
- ج) حافظان زن 17
- ب) حافظان انصار 17
- 3. قدرت حافظه عرب 18
- 1. بلاغت و فصاحت قرآن 20
- 2. مضمون زندگی بخش آیات الاهی 20
- اشاره 20
- 3. اهتمام و سفارش پیامبر به «حفظ» قرآن 21
- 4. جایگاه والای حافظان 22
- 5. پاداش اخروی 22
- 2. حفظ قرآن و پاداش آن در کلام معصومان(علیهم السلام) 23
- اشاره 23
- گفتار چهارم: اهمیت حفظ قرآن 23
- 1. حفظ قرآن در قرآن 23
- الف) هم نشینی با فرشتگان 24
- ج) ایمنی از عذاب الاهی 24
- ب) در شمار بزرگان امت جای گرفتن 24
- د) آبادی قلب 25
- ه-) مشمول آمرزش الاهی 25
- ز) پذیرفته شدن شفاعت 26
- و) پاداش مضاعف 26
- اشاره 27
- 3. حفظ قرآن در سیره معصومان 27
- ط) دریافت پاداش انبیا 27
- ب) حفظ قرآن در جایگاه مهریه 28
- ج) تقدم حافظان در صحنه های اجتماعی 29
- د) اختصاص مستمری از بیت المال 30
- اشاره 31
- گفتار پنجم: اهمیت و ضرورت حفظ قرآن در زمان حال 31
- 1. انس با قرآن و عمل به آن 32
- 2. بهره مندی از عبادت 32
- 3. انس با تلاوت 33
- 5. نجات از تنهایی 34
- 7. بهره مندی از پاداش و مقامات اخروی 35
- 8. غنا و بی نیازی 35
- 10. دریافت پاداش پیامبران 36
- 9. آبادی و احیای قلب 36
- 12. فراگیری عملی همه مهارت های تلاوت قرآن 37
- 11. محبوبیت و احترام در دنیا و آخرت 37
- 14. ایجاد فضای قرآنی در میان جامعه و جوانان و دوری از مفاسد 38
- 13. تقویت حافظه 38
- اشاره 39
- 16. جایگزین کردن نغمه های زیبای قرآن به جای آهنگ های نامطلوب 39
- گفتار ششم: اهمیت حفظ قرآن برای طالبان علوم دینی و مبلغان 39
- الف) سید بن طاووس(قدس سره) 41
- حفظ قرآن و سیره و کلام بزرگان 41
- اشاره 41
- ب) شهید اول(قدس سره) 41
- ج) شهید ثانی(قدس سره) 41
- د) ملا فتح الله کاشانی(قدس سره) 42
- و) امام خمینی(قدس سره) 43
- ح) آیت الله بهجت(قدس سره) 46
- ط) آیت الله مکارم شیرازی دام ظله 46
- ی ) علامه حسن زاده آملی دام ظله 47
- ک) آیت الله خزعلی دام ظله 48
- گفتار هفتم: حافظان قرآن الگوهای عملی جامعه 49
- اشاره 49
- 2. جعفر بن ابی طالب 50
- 1. عبدالله بن مسعود 50
- 4. حبیب بن مظاهر 51
- اشاره 51
- اشاره 54
- گفتار اول: سن حفظ (بهترین دوران حفظ قرآن) 54
- 2. سید بن طاووس 55
- 3. رودکی 55
- 4. ابوالعیناء 55
- 1. ابن سینا 55
- 7. ابن اثیر جزری 56
- 6. ناصرخسرو 56
- 5. حافظ شیرازی 56
- 10. فرزدق 57
- 9. ملک المحدثین 57
- 11. فخرالدین عراقی 57
- 13. شهاب الدین 58
- 14. ابوالحسنات 58
- 16. جبرتی 58
- 15. ابن اللبان 58
- 1. حفظ ترتیبی 59
- 2. حفظ موضوعی 59
- اشاره 59
- گفتار دوم: انواع و اشکال حفظ قرآن 59
- 1. مقدمات روحی - روانی 61
- اشاره 61
- گفتار سوم: مقدمات حفظ قرآن 61
- الف) نیت و هدف 61
- ب) انگیزه و اشتیاق 62
- ج) تصمیم، عزم و پشتکار 63
- 2. مقدمات علمی 64
- اشاره 64
- الف) مقدمات علمی ضروری 64
- د) توکل 64
- یکم) آشنایی با معانی و مفاهیم آیات 65
- ب) مقدمات علمی ترجیحی 65
- دوم) آشنایی با قواعد زبان عربی (صرف و نحو) 66
- چهارم) آشنایی با نغمات و الحان و سبک های تلاوت در حد خواندن ترتیلی مناسب 67
- سوم) آشنایی با علم تجوید 67
- 3. مقدمات عملی 68
- اشاره 68
- الف) تعیین سرعت حفظ 69
- ب) انتخاب مصحف مناسب 70
- 4. مقدمات آدابی و معنوی 72
- د) انتخاب جلسه و استاد حفظ 72
- الف) دعا و توسل 72
- ب) پاکیزگی و دوری از گناه 75
- ج) پاکی و طهارت ظاهری 75
- د) طلب یاری از قرآن برای نجات از شیطان 76
- و) خواندن قرآن به صورت ترتیل 77
- ز) اندیشیدن و تفکر 77
- ح) خشوع در قرآن 78
- ط) دعای ختم قرآن 79
- اشاره 79
- گفتار چهارم: تمرکز در حفظ قرآن 79
- اشاره 81
- یکم) عامل زمان 81
- عوامل تمرکز 81
- الف) عوامل بیرونی تمرکز 81
- دوم) مکان حفظ 85
- ب) عوامل درونی تمرکز 87
- پرسش های پایان فصل 92
- اشاره 93
- اشاره 94
- نکات آغازین 94
- 1. حفظ قرآن با شنیدن نوارهای ترتیل 95
- گفتار اول: روش های کلی حفظ قرآن 95
- 2. حفظ قرآن به وسیله کتابت 96
- گفتار دوم: مراحل حفظ آیات جدید 97
- 3. حفظ قرآن با روش تکرار آیات توسط شخص 97
- 1. خواندن آیات از روی مصحف 97
- 4. تکرار آیات 98
- 3. استماع ترتیل 98
- اشاره 98
- حفظ آیات طولانی 100
- 5. نوشتن آیات 101
- چند تذکر کلی 102
- گفتار سوم: حفظ شماره آیات 103
- اشاره 104
- گفتار چهارم: حفظ آیات مشابه 104
- الف) آیات و عبارات کاملاً شبیه 105
- ب) آیات تا حدودی مشابه 105
- د) فصل ها و مجموعه های مشابه 106
- ج) جملات و اجزای متشابه 106
- 2. روش ها و تکنیک های حفظ آیات مشابه 107
- ب) یادداشت برداری 107
- الف) تکرار زیاد 107
- اشاره 107
- ج) کشف علت ها و نسبت ها 108
- د) ایجاد رموز قراردادی (رمزگردانی) 111
- 1. برنامه مرور محفوظات 113
- اشاره 113
- گفتار پنجم: نگهداری و مرور محفوظات 113
- ب) برنامه بلندمدت تکرار 114
- الف) برنامه کوتاه مدت تکرار 114
- ب) استفاده از ترتیل برای مرور 115
- 2. روش های نگهداری و مرور محفوظات 115
- الف) مباحثه و پرسش 115
- ب) استفاده از تجربه استاد و حضور در محضر او 116
- 3. نقش استاد حفظ و جلسات قرآن در تثبیت محفوظات 116
- اشاره 116
- الف) شرکت در جلسات حفظ قرآن 116
- اشاره 117
- 2. عمل به قرآن 117
- 1. فروتنی 117
- گفتار ششم: وظایف حافظ قرآن 117
- 3. نگهداری محفوظات 118
- 4. پرهیز از اشتغال مفرط به کارهای دنیوی 119
- 2. سرعت نبخشیدن به «حفظ» 122
- 1. نقطه شروع 122
- اشاره 122
- نکاتی چند درباره نونهالان 122
- گفتار اول: نونهالان و حفظ قرآن 122
- 4. ایجاد علاقه در نونهالان 123
- 3. پرداختن به بازی و تفریح 123
- اشاره 123
- اشاره 127
- گفتار دوم: راه های تقویت حافظه 127
- 1. خوراکی های توصیه شده برای تقویت حافظه 127
- 4. آفات حافظه 133
- گفتار سوم: ضرورت سامان دهی حافظان و اعطای امتیازات اجتماعی به آنان 133
- 3. عوامل معنوی 133
- گفتار چهارم : بررسی برخی آیات مشابه 136
هرلحظه ممکن است، این لطف سلب شود. برای حفظ این نعمت الهی باید از آفت کبر، بی توجهی به خدا و عادی شدن در قبال کارش بپرهیزد، تا نعمت، افزایش و تداوم یابد.
ط) دعای ختم قرآن
خوب است در پایان هر کار قرآنی و ازآن میان قرائتی که حافظ هر روز برای حفظ قرآن انجام می دهد، دعای ختم نیز قرائت گردد؛ زیرا امام علی(علیه السلام) توصیه فرموده اند:
اللّهم اشْرَحْ بالْقرآنِ صَدْری و اسْتَعْمَلْ بِالقُرآنِ بَدَنی وَ نَوِّرَ بِالقُرْآنِ بَصَری وَ اطْلِقْ بِالْقُرْآنِ لِسانی وَ اعِنّی عَلَیْهِ ما ایْقَیْتَنی فَاِنَّهُ لا حَوْلَ و لا قُوَهَ الّا بِکَ .
خدایا در پرتو قرآن، سینه ام را گشاده گردان (حوصله بده)، اعضای بدنم را با عمل به آن نورانی نما، دیدگانم را به خاطر قرآن نورانی کن، زبانم را گویا گردان و در راه رسیدن به یقین در پرتو قرآن یاری ام نما؛ زیرا قدرت و توان به جز از مسیر تو ممکن نباشد.
گفتار چهارم: تمرکز در حفظ قرآن
اشاره
تمرکز در معنای عرفی، همان حواس جمع بودن و جلوگیری از پراکندگی حواس می باشد. تمرکز، شاه کلید حفظ قرآن است و بدون آن حفظ و هر کار دیگر ذهنی، نتیجه مطلوب ندارد. اگر کسی با قلب و ذهنی متوجه حفظ آیات قرآن و فارغ از همه جا، یک ساعت بکوشد، به مراتب موفق تر از کسی خواهد بود که ساعت ها وقت صرف کند، درحالی که پریشانی افکار و اشتغالات او را در عوامل دیگری سیر می دهد. تمرکز حواس، یعنی جلوگیری از نفوذ افکار خارجی و ثابت نگه داشتن دقت و توجه روی موضوع خاص، و طبیعی است که اگر افکار دیگری وارد ذهن شود، موضوع مورد نظر از ذهن خارج می شود و این کار (تمرکز) در ابتدا قدری مشکل است و نیاز به تمرین و ممارست دارد. چنان که