- مقدمه 1
- 1. حفظ 7
- گفتار اول: واژه شناسی حفظ قرآن 7
- اشاره 7
- 2. ذکر 9
- 3. حمل القرآن 11
- 4. جمع القرآن 12
- 5. وعی 13
- 6. استظهار 13
- 1. پیامبر، اولین حافظ قرآن 14
- گفتار دوم: تاریخچه حفظ قرآن 14
- 2. اهتمام صحابه به حفظ قرآن 15
- اشاره 15
- الف) حافظان مهاجر 17
- ب) حافظان انصار 17
- ج) حافظان زن 17
- 3. قدرت حافظه عرب 18
- اشاره 20
- 2. مضمون زندگی بخش آیات الاهی 20
- 1. بلاغت و فصاحت قرآن 20
- 3. اهتمام و سفارش پیامبر به «حفظ» قرآن 21
- 5. پاداش اخروی 22
- 4. جایگاه والای حافظان 22
- اشاره 23
- 2. حفظ قرآن و پاداش آن در کلام معصومان(علیهم السلام) 23
- گفتار چهارم: اهمیت حفظ قرآن 23
- 1. حفظ قرآن در قرآن 23
- الف) هم نشینی با فرشتگان 24
- ج) ایمنی از عذاب الاهی 24
- ب) در شمار بزرگان امت جای گرفتن 24
- د) آبادی قلب 25
- ه-) مشمول آمرزش الاهی 25
- و) پاداش مضاعف 26
- ز) پذیرفته شدن شفاعت 26
- اشاره 27
- ط) دریافت پاداش انبیا 27
- 3. حفظ قرآن در سیره معصومان 27
- ب) حفظ قرآن در جایگاه مهریه 28
- ج) تقدم حافظان در صحنه های اجتماعی 29
- د) اختصاص مستمری از بیت المال 30
- اشاره 31
- گفتار پنجم: اهمیت و ضرورت حفظ قرآن در زمان حال 31
- 1. انس با قرآن و عمل به آن 32
- 2. بهره مندی از عبادت 32
- 3. انس با تلاوت 33
- 5. نجات از تنهایی 34
- 7. بهره مندی از پاداش و مقامات اخروی 35
- 8. غنا و بی نیازی 35
- 10. دریافت پاداش پیامبران 36
- 9. آبادی و احیای قلب 36
- 12. فراگیری عملی همه مهارت های تلاوت قرآن 37
- 11. محبوبیت و احترام در دنیا و آخرت 37
- 14. ایجاد فضای قرآنی در میان جامعه و جوانان و دوری از مفاسد 38
- 13. تقویت حافظه 38
- اشاره 39
- گفتار ششم: اهمیت حفظ قرآن برای طالبان علوم دینی و مبلغان 39
- 16. جایگزین کردن نغمه های زیبای قرآن به جای آهنگ های نامطلوب 39
- ج) شهید ثانی(قدس سره) 41
- اشاره 41
- ب) شهید اول(قدس سره) 41
- الف) سید بن طاووس(قدس سره) 41
- حفظ قرآن و سیره و کلام بزرگان 41
- د) ملا فتح الله کاشانی(قدس سره) 42
- و) امام خمینی(قدس سره) 43
- ط) آیت الله مکارم شیرازی دام ظله 46
- ح) آیت الله بهجت(قدس سره) 46
- ی ) علامه حسن زاده آملی دام ظله 47
- ک) آیت الله خزعلی دام ظله 48
- گفتار هفتم: حافظان قرآن الگوهای عملی جامعه 49
- اشاره 49
- 2. جعفر بن ابی طالب 50
- 1. عبدالله بن مسعود 50
- 4. حبیب بن مظاهر 51
- اشاره 51
- اشاره 54
- گفتار اول: سن حفظ (بهترین دوران حفظ قرآن) 54
- 4. ابوالعیناء 55
- 3. رودکی 55
- 2. سید بن طاووس 55
- 1. ابن سینا 55
- 7. ابن اثیر جزری 56
- 5. حافظ شیرازی 56
- 6. ناصرخسرو 56
- 9. ملک المحدثین 57
- 10. فرزدق 57
- 11. فخرالدین عراقی 57
- 13. شهاب الدین 58
- 16. جبرتی 58
- 14. ابوالحسنات 58
- 15. ابن اللبان 58
- 1. حفظ ترتیبی 59
- 2. حفظ موضوعی 59
- گفتار دوم: انواع و اشکال حفظ قرآن 59
- اشاره 59
- 1. مقدمات روحی - روانی 61
- اشاره 61
- گفتار سوم: مقدمات حفظ قرآن 61
- الف) نیت و هدف 61
- ب) انگیزه و اشتیاق 62
- ج) تصمیم، عزم و پشتکار 63
- 2. مقدمات علمی 64
- اشاره 64
- الف) مقدمات علمی ضروری 64
- د) توکل 64
- یکم) آشنایی با معانی و مفاهیم آیات 65
- ب) مقدمات علمی ترجیحی 65
- دوم) آشنایی با قواعد زبان عربی (صرف و نحو) 66
- چهارم) آشنایی با نغمات و الحان و سبک های تلاوت در حد خواندن ترتیلی مناسب 67
- سوم) آشنایی با علم تجوید 67
- اشاره 68
- 3. مقدمات عملی 68
- الف) تعیین سرعت حفظ 69
- ب) انتخاب مصحف مناسب 70
- 4. مقدمات آدابی و معنوی 72
- الف) دعا و توسل 72
- د) انتخاب جلسه و استاد حفظ 72
- ب) پاکیزگی و دوری از گناه 75
- ج) پاکی و طهارت ظاهری 75
- د) طلب یاری از قرآن برای نجات از شیطان 76
- و) خواندن قرآن به صورت ترتیل 77
- ز) اندیشیدن و تفکر 77
- ح) خشوع در قرآن 78
- ط) دعای ختم قرآن 79
- اشاره 79
- گفتار چهارم: تمرکز در حفظ قرآن 79
- عوامل تمرکز 81
- الف) عوامل بیرونی تمرکز 81
- اشاره 81
- یکم) عامل زمان 81
- دوم) مکان حفظ 85
- ب) عوامل درونی تمرکز 87
- پرسش های پایان فصل 92
- اشاره 93
- اشاره 94
- نکات آغازین 94
- گفتار اول: روش های کلی حفظ قرآن 95
- 1. حفظ قرآن با شنیدن نوارهای ترتیل 95
- 2. حفظ قرآن به وسیله کتابت 96
- 3. حفظ قرآن با روش تکرار آیات توسط شخص 97
- گفتار دوم: مراحل حفظ آیات جدید 97
- 1. خواندن آیات از روی مصحف 97
- 4. تکرار آیات 98
- 3. استماع ترتیل 98
- اشاره 98
- حفظ آیات طولانی 100
- 5. نوشتن آیات 101
- چند تذکر کلی 102
- گفتار سوم: حفظ شماره آیات 103
- اشاره 104
- گفتار چهارم: حفظ آیات مشابه 104
- الف) آیات و عبارات کاملاً شبیه 105
- ب) آیات تا حدودی مشابه 105
- د) فصل ها و مجموعه های مشابه 106
- ج) جملات و اجزای متشابه 106
- 2. روش ها و تکنیک های حفظ آیات مشابه 107
- الف) تکرار زیاد 107
- ب) یادداشت برداری 107
- اشاره 107
- ج) کشف علت ها و نسبت ها 108
- د) ایجاد رموز قراردادی (رمزگردانی) 111
- اشاره 113
- گفتار پنجم: نگهداری و مرور محفوظات 113
- 1. برنامه مرور محفوظات 113
- ب) برنامه بلندمدت تکرار 114
- الف) برنامه کوتاه مدت تکرار 114
- ب) استفاده از ترتیل برای مرور 115
- 2. روش های نگهداری و مرور محفوظات 115
- الف) مباحثه و پرسش 115
- 3. نقش استاد حفظ و جلسات قرآن در تثبیت محفوظات 116
- ب) استفاده از تجربه استاد و حضور در محضر او 116
- اشاره 116
- الف) شرکت در جلسات حفظ قرآن 116
- اشاره 117
- 2. عمل به قرآن 117
- 1. فروتنی 117
- گفتار ششم: وظایف حافظ قرآن 117
- 3. نگهداری محفوظات 118
- 4. پرهیز از اشتغال مفرط به کارهای دنیوی 119
- 2. سرعت نبخشیدن به «حفظ» 122
- 1. نقطه شروع 122
- اشاره 122
- نکاتی چند درباره نونهالان 122
- گفتار اول: نونهالان و حفظ قرآن 122
- اشاره 123
- 4. ایجاد علاقه در نونهالان 123
- 3. پرداختن به بازی و تفریح 123
- اشاره 127
- 1. خوراکی های توصیه شده برای تقویت حافظه 127
- گفتار دوم: راه های تقویت حافظه 127
- 4. آفات حافظه 133
- گفتار سوم: ضرورت سامان دهی حافظان و اعطای امتیازات اجتماعی به آنان 133
- 3. عوامل معنوی 133
- گفتار چهارم : بررسی برخی آیات مشابه 136
برای حفظکردن قرآن، حداقل سه بار از روی آیاتی که قصد حفظ آنها را دارید، به صورت درشت و با اعراب و حرکات کامل بنویسید. با این کار از سه حس استفاده می کنید و در نتیجه، به یادگیری شما کمک زیادی خواهد کرد. در این روش، هم از نوشتن، هم از دیدن و هم از خواندن کلمات استفاده می شود. با این روش، کلمات در ذهن بهتر مستقر می گردد و در روایات نیز آمده است که
«اُکْتُبُوا فَاِنَّکُمْ لا تَحْفَظُونَ حَتّی تَکْتُبُوا»؛ بنویسید، زیرا شما تا ننویسید مطلبی را حفظ نمی کنید.
3. حفظ قرآن با روش تکرار آیات توسط شخص
رایج ترین و متداول ترین روش حفظ قرآن، روشی است که حافظ در آن، خود به تکرار و تمرینِ شخصی آیات می پردازد و نوشتن یا استماع ترتیل و نوار را روش اصلی خود برنمی گزیند. این روش، مراحلی به شرح زیر دارد.
گفتار دوم: مراحل حفظ آیات جدید
1. خواندن آیات از روی مصحف
ابتدا باید آیات مشخص شده را که دسته بندی شده اند، چندین بار با دقت تمام و با تأنی ازروی قرآن و به صورت ترتیل تلاوت کنیم. به ویژه کسانی که قادر به تلاوت قرآن با رعایت تجوید و لحن زیبا هستند، می توانند آیات را با حالتی آهنگین و با دقت و تمرکز و تعمق بر روی کلمات و حرکات تلاوت نمایند؛ زیرا این عمل علاوه بر این که مانع از اشتباه حفظکردن کلمات و حرکات می گردد، باعث آشنایی کلی با آیات مورد نظر نیز می شود که خود عامل مهمی در راحتی و سهولت حفظ است. این مرحله را چندین بار تکرار می کنیم تا تصویر اولیه آیات در ذهن نقش ببندد.