- مقدمه 1
- فصل1 - جایگاه اعتقادی دعا 3
- اشاره 3
- درس اول: شناخت حقیقت دعا 3
- دعا: برترین عبادت 7
- سؤال به همراه دعا 9
- محبوبترین و مبغوض ترین عمل 11
- درس دوم: فضیلت دعا 11
- فضل الهی در فتح باب دعا 13
- بالاترین تقرب به خدا از طریق اهل دعا شدن 15
- درس سوم: دعا، تجلی عبودیت (1) 20
- انگیزه دعا: محتاج دیدن خود به خداوند 20
- دعا: مغز عبادت 22
- اشاره 28
- درس چهارم: دعا، تجلی عبودیت (2) 28
- برتری دعا بر تلاوت قرآن 31
- الهام و اعطای دعا 33
- ترک دعا، معصیت و گناه 35
- درس پنجم: اهتمام به امر دعا 35
- اشاره 35
- لزوم فراگیر شدن دعا بر همه شئون زندگی 36
- منافات نداشتن دعا با کار و زندگی 38
- پرسشهای مفهومی از درسهای 1 تا 5 42
- درس ششم: آثار دعا (1) 43
- اشاره 43
- فصل 2 - آثار و نتایج دعا 43
- دعا به همراه تلاش برای تحصیل روزی 50
- شفای همه دردها 55
- درس هفتم: آثار دعا (2) 55
- رسیدن به موفقیت و رستگاری 56
- رفع بلاهای نازل شده 58
- دفع بلای مقدر 64
- درس هشتم: اثار دعا (3) 64
- دفع بلای غیر مقدر 67
- درس نهم: آثار دعا (4) 72
- گناه: منشأ بلا و مصیبت 72
- اشاره 72
- طلب مغفرت و عافیت 75
- پرسشهای مفهومی از درسهای 6 تا 9 80
- معنای عام اجابت 81
- فصل 3 - اجابت دعا 81
- درس دهم: انواع اجابت (1) 81
- اشاره 81
- اشاره 89
- درس یازدهم: انواع اجابت (2) 89
- اجابت نکردن مثبت دعا 94
- تعجیل منفی در اجابت دعا 96
- تأخیر در اجابت دعا 98
- درس دوازدهم: تحقق وعده اجابت 98
- انواع تأخیر در اجابت 99
- نهی از استعجال در اجابت دعا 102
- مخفی بودن اجابت در دعاها 108
- پرسشهای مفهومی از درسهای 10 تا 12 111
- اشاره 112
- معنای مشروط بودن اجابت 112
- درس سیزدهم: شرایط اجابت دعا (1) 112
- شرط اول دعا کننده: معرفت خداوند 113
- اشاره 119
- درس چهاردهم: شرایط اجابت (2) 119
- شرط دوم دعا کننده: تقوا – وفا به عهد الهی 119
- شرط سوم دعا کننده: کسب حلال 126
- اشاره 126
- درس پانزدهم: شرایط اجابت (3) 126
- شرط اول دعا: اقبال قلبی 135
- درس شانزدهم: شرایط اجابت (4) 135
- اشاره 135
- شرط دوم دعا، رقت قلب 139
- پرسشهای مفهومی از درس 13 تا 16 143
- اولین مانع اجابت: پاک نبودن دل 144
- درس هفدهم: موانع اجابت (1) 144
- اشاره 144
- دومین مانع اجابت، حق الناس 148
- سومین مانع اجابت: گناه 150
- مانع چهارم اجابت: مخالفت با حکمت 154
- درس هجدهم: موانع اجابت (2) 154
- مانع پنجم اجابت: کوتاهی در ایجاد اسباب 156
- مانع ششم اجابت: ترک امر به معروف و نهی از منکر 159
- مانع هفتم اجابت: اهل شراب یا آلات موسیقی یا قمار بودن 160
- مانع شدن از اجابت در فرض عدل الهی 161
- دعا یا نفرین پدر در حق فرزند 164
- درس نوزدهم: اجابت شوندگان (1) 164
- اشاره 164
- دعا یا نفرین مظلوم 166
- دعا یا نفرین مؤمن در مورد کسی که به او نیکی یا بدی نموده 166
- دعای امام عادل در حق رعیت 167
- دعای فرزند نیکوکار در حق پدرش 168
- دعای عمره گزار 169
- دعای حج گزار 170
- دعای روزه دار 170
- دعای جهاد کننده در راه خدا 172
- درس بیستم: اجابت شوندگان (2) 172
- اشاره 172
- دعای مریض 173
- دعا پشت سر دیگران 174
- دعای کودکان امت پیامبر صلی الله علیه و آله 177
- دعای مسافر 178
- دعای قاری قرآن 178
- پرسشهای مفهومی از درسهای 17 تا 20 180
بدون وجود ابر، بارانی نمی بارد. از طرفی وجود ابر در آسمان نوید باران را می دهد و امید به بارش را در انسان به وجود می آورد، اما در عین حال چنین نیست که همیشه از هر ابری باران ببارد. رابطه میان دعا و اجابت نیز عیناً همین طور است. سرچشمه اجابت دعاهای انسان به پیشگاه خداوند است و الهام شدن دعا به انسان نوید اجابت می دهد، اما البته هر دعایی از هر کس و در هر شرایط لزوماً اجابت نمی شود.
مخفی بودن اجابت در دعاها
موضوع دیگری که در مورد تحقق وعده اجابت دعا باید مورد توجه باشد، این واقعیت است که خداوند حکیم اجابتش را در میان دعاها مخ نموده است. هیچ کس به طور قطع نمی داند کدام دعایش در چه وقت به اجابت می رسد. این امر موجب می شود که انسان هیچ دعایی را ناچیز نشمرد و به همه دعاهای خود یا دیگران امید اجابت داشته باشد. حضرت باقر العلوم علیه السلام از پدران خویش از امیر المؤمنین علیه السلام نقل فرموده اند:
ان الله تبارک و تعالی ... اخفی اجابته فی دعوته فلا تستصغرن شیئاً من دعائه فربما وافق اجابته و انت لا تعلم.(1)
همانا خدای متعال ... اجابت خود را در دعای که به درگاه او می شود، مخفی نموده است. پس هیچ یک از دعاهایی که به سوی او می شود را کوچک نشمار، چه بسا همان دعا – بدون آن که بدانی – مورد اجابت واقع شود.
1- 1. معانی الاخبار، صفحه 112 و 113.