ادوار فقه صفحه 170

روزۀ ماه رمضان

اشاره

چنانکه ازین پیش گفته شد در سال اول از هجرت، به طوری که نقل کرده اند، پیغمبر (ص) روز دهم ماه محرم را (روز عاشورا) خود روزه گرفته و دستور فرموده است که اهل اسلام هم آن روز را روزه بدارند. چون ماه شعبان از سال دوم هجرت در آمده بنقل یعقوبی، که از این پیش گذشت، در ماه شعبان سال دوم حکم تحویل قبله صدور یافته و سیزده روز پس از آن، حکم وجوب روزۀ ماه رمضان تشریع و ابلاغ شده است.

بنقل مجلسی، از ابو سعید خدری روایت شده که گفته است: «انزل فرض شهر رمضان بعد ما صرفت القبله إلی الکعبه بشهر فی شعبان علی رأس ثمانیه عشر شهرا من مهاجر رسول اللّٰه..».

بهر حال اصل روزه، که بمعنی مطلق امساک «1» می باشد، از اموری است که سنخ آن در ادیان سالفه، بلکه، چنانکه نقل شده و از

این پیش دانسته شد، حتی در جاهلیت نیز وجود داشته است. در اسلام نسبت به احیای اصل روزه و هم نسبت ببیان کیفیت و تعیین حدود و قیود و خصوصیات و شرائط و موانع آن احکامی صدور یافته و در عین حال در خود قرآن مجید به این که در ادیان سابقه اصلی ثابت می داشته تصریح شده است.

«ابن درید گفت: هر چه متحرک باشد ساکن شود او را گویند «صام» یقال: صامت الشمس اذا قامت فی وسط السماء قبل زوالها. قال الراجز:

حتّی إذا صام النّهار و اعتدل و سال للشّمس لعاب فنزل

و «صام الفرس» آن باشد که اسب ایستاده بود و علف نخورد. قال النابغه:

خیل صیام و خیل غیر صائمه تحت العجاج و اخری تعلک اللجما.