ادوار فقه صفحه 384

3- طبقۀ تابعان اوسط، مانند حسن و ابن سیرین.

4- طبقۀ تابعان تالی و متاخّر، که بطور غالب از تابعان بزرگ و مقدّم مستقیما روایت

می کنند، مانند زهری و قتاده.

5- طبقۀ صغری از تابعان که یکی دو تن از صحابه را ملاقات کرده لیکن حدیثی از ایشان نشنیده اند مانند اعمش.

6- طبقه ای که با طبقۀ پنجم هم عصر بوده لیکن هیچ یک از صحابه را ندیده اند.

مانند ابو جریج.

7- طبقۀ اتباع تابعان بزرگ و مقدم، مانند مالک و ثوری.

8- طبقۀ وسطی از اتباع، مانند ابن عیینه و ابن عنبسه.

9- طبقۀ صغری از اتباع، مانند زید بن هارون و شافعی و ابو داود طیالسی و عبد الرزّاق.

10- طبقۀ کبار که از تابعان اتباع اخذ کرده اند و با تابعان صحابه ملاقات نکرده اند، مانند احمد بن حنبل.

11- طبقۀ وسطی از تابعان اتباع، مانند ذهلی و بخاری.

12- طبقۀ صغار که از تابعان اخذ کرده اند، مانند ترمذی.

ابن حجر پس از فراغ از طبقه بندی فوق به طریقی که ترجمه اش آورده شد چنین افاده کرده است.

«به طبقۀ دوازدهم ملحق کرده ام برخی از شیوخ ائمۀ سنّت را که زمان وفات ایشان متأخّر بوده است، مانند بعضی از شیوخ نسایی. و زمان وفات اشخاص طبقات یاد شده بطور اجمال چنین است: اشخاصی که در طبقۀ یکم و دوم واقعند پیش از تمام شدن