ادوار فقه صفحه 482

3- ابیّ

ابو المنذر ابیّ بن کعب بن المنذر بن کعب از طایفۀ بنی نجار به قولی در سال بیست و دوم در زمان خلافت عمر در مدینه وفات یافته و عمر در آن روز گفته است: «الیوم مات سیّد المسلمین» و به قولی دیگر در سال سی در زمان خلافت عثمان در مدینه مرده است. عمر را با عباس در موضوع خانه ای که عباس در جنب مسجد می داشت اختلافی به میان آمد به محاکمه نزد ابیّ رفتند وی به سود عباس و زیان عمر حکم کرد.

روایت شده است که ابیّ گفته است: پیغمبر (ص) از من پرسید کدام آیه را در قرآن اعظم می دانی؟ گفتم: اللّٰهُ لٰا إِلٰهَ إِلّٰا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ. پیغمبر (ص) دست مبارک به سینه ام زد و چنین گفت: «لیهنک العلم فو الّذی نفسی بیده إنّ لها للسانا و شفتین تقدس الملک عند ساق العرش».

از مسروق نقل شده که این مضمون را گفته است: «من اصحاب پیغمبر (ص) را مساهمه و مقایسه کردم دیدم علم همه باین شش تن: عمر و علیّ و عبد اللّٰه و ابیّ و ابی الدّرداء و زید بن ثابت منتهی می گردد».

4- معاذ

ابو عبد الرحمن معاذ بن جبل بن عمرو بن اوس خزرجی به گفتۀ واقدی به سال هفدهم یا هجدهم در سنّ سی و چهار سالگی در نواحی اردن وفات یافته است.

معاذ از کسانی است که پیغمبر (ص) او را به یمن گسیل داشته و بوی گفته است:

«بم تقضی؟» پاسخ داده است: «بکتاب اللّٰه» حضرت فرموده است: «فإن لم تجد؟» جواب داده است: «بسنّه رسول اللّٰه» باز حضرت فرموده است: «فإن لم تجد؟» پاسخ داده است: «أجتهد رأیی»

پس پیغمبر (ص) فرموده است: «الحمد للّه الّذی وفّق رسول رسول اللّٰه لما یرضاه رسول اللّٰه»