ادوار فقه صفحه 485

پیغمبر (ص) در حقّ او بدین عبارت «اللّٰهمّ فقّهه فی الدّین و علمه التأویل» دعا کرده است عمر به او گفته است: «إنّک لأصبح فتیاننا وجها و أحسنهم خلقا و أفقههم فی کتاب اللّٰه».

از ابن عباس جمعی زیاد، فقه فرا گرفته اند. از آن جمع است عطاء بن ابی رباح و مجاهد و سعید بن جبیر و عکرمه و میمون بن مهران.

عطاء وقتی حدیثی از ابن عباس نقل می کرده می گفته است: «حدّثنی البحر».

2- ابن عمر

ابو عبد الرحمن عبد اللّٰه بن عمر بن الخطّاب در سال هفتاد و چهار یا هفتاد و سه و به قولی هفتاد و دو به سن هشتاد و چهار سال در مکّه وفات یافته است.

مالک در بارۀ ابن عمر این مضمون را گفته است: «ابن عمر پس از رحلت پیغمبر (ص) شصت سال در موسم به مردم، فتوی می گفت و از پیشوایان بود» ابو اسحاق همدانی گفته است: نزد ابن ابی لیلی، در خانه اش، بودیم که ابو سلمه بن عبد الرحمن وارد شد و گفت: به عقیدۀ شما عمر اعلم بود یا پسرش؟ حاضران گفتند: عمر. ابو سلمه گفت: عمر در زمانی می زیست که او را اقران و نظائر زیاد می بود لیکن پسرش را در زمان خود مانند و نظیری نبود!

3- ابن زبیر

ابو بکر (به قولی ابو خبیب) عبد اللّٰه بن زبیر بن عوّام بن خویلد، نخستین کسی است که پس از هجرت مسلمین به مدینه در آنجا بدنیا آمده و اصحاب پیغمبر (ص) در هنگام ولادت او تکبیر گفته اند. در سال هفتاد و سه در مکّه کشته شد. وقتی عبد اللّٰه عمر تکبیر اهل شام را برای کشتن او شنید گفت:

آنان که بر ولادت او تکبیر گفتند از اینان که بر کشتن وی تکبیر می گویند بهترند.