ادوار فقه صفحه 507

اهل اسلام، موقوف و به همۀ ایشان متعلق و مربوط می ماند، چنانکه عمر در بارۀ «ارض سواد» (کوفه و نواحی آن) و «ارض مصر» و جز این دو از دیگر زمینهایی که در زمان او فتح شده همین کار انجام داده است.

«از هر یک از این دو وجه می توان پیروی کرد چه پیغمبر (ص) خیبر را غنیمت قرار داده و تقسیم کرده است:

«زبیر بن عوّام در بارۀ مصر و بلاد شام چنین رأی داشته و به عمر گفته است.

مالک بن انس همین مذهب را اختیار و از آن متابعت کرده است لیکن عمر سواد و سائر آن گونه اراضی را «فی ء» دانسته و آنها را بر عامّۀ اهل اسلام تا روز رستاخیز، موقوف ساخته و این رأی علیّ بن ابی طالب و معاذ بن جبل بوده که عمر را گفته اند و او بکار بسته است. سفیان سعید همین مذهب را اختیار و پیروی

کرده و این رأی کسی است که اختیار این گونه اراضی را با امام می داند تا اگر بخواهد آن را غنیمت قرار دهد و اگر نه با آن معاملۀ «فی ء» کند که در هر سال بعموم مسلمین راجع باشد..»

7- مسألۀ حدّ خمر

اشاره

ابو بکر شارب خمر را چهل تازیانه بیشتر نمی زده عمر نیز تا مدّتی به همین حدّ اقتصار می کرده و از آن پس به اشارۀ علیّ علیه السّلام هشتاد تازیانه برای حدّ شرب خمر مقرّر داشته و کار این حدّ بر همین قرار، استوار مانده است.

راجع به حرمت خمر و کیفیّت صدور این حکم آن چه با این قسمت متناسب می نمود در بحث «دورۀ صدور» یاد گردیده در اینجا مناسب است در بارۀ «حدّ شرب خمر» تا حدّی که این مسأله روشن گردد بحث و فحص بعمل آید.

پس باید دانست که آن چه از کتب سیره و کتب حدیث عامّه و خاصّه استفاده می گردد و می توان گفت قریب به اتفاق عامّۀ مذاهب اسلامی می باشد این است که: «حدّ شرب خمر»