ادوار فقه صفحه 508

باین کیفیّت و عددی که بعد از رحلت پیغمبر (ص) معمول گشته تشریع نگردیده بوده و این عدد و این کیفیّت از زمان خلیفۀ دوم مقرّر و معیّن گردیده است.

در حقیقت نسبت باین موضوع، دو مطلب زیر مورد ادعاء می باشد:

1- این که در زمان پیغمبر (ص) «حدّ شرب خمر» بر عددی خاصّ مقرّر نشده بوده است.

2- تعیین عددی مخصوص در این موضوع در عهد صحابه و تقدیر خصوص عدد هشتاد در اواخر زمان خلیفۀ دوم بوده است.

در اینجا هر یک از دو مطلب فوق، تحت عنوان خود مطرح و بطور اختصار بر هر

یک از آنها استدلال می شود:

1- چگونگی حدّ شرب خمر در زمان پیغمبر (ص)

اشاره

از روایاتی که در کتب شیعه و سنّی آورده شده چنان برمی آید که برای «شرب خمر» در زمان پیغمبر (ص) حدّی معدود و محدود مقرّر نشده است.

برای روشن شدن این مطلب نخست چند روایت از طریق اهل سنّت و پس از آن روایاتی از طریق اهل بیت طهارت در اینجا آورده می شود:

1- روایات عامّه

محمّد بن اسماعیل بخاری، در باب «ما جاء فی ضرب الخمر»، از کتاب صحیح خود، به اسنادش از انس، چنین روایت کرده است:

«انّ النّبیّ (ص) ضرب فی الخمر بالجرید و النّعال و جلّد ابو بکر اربعین» همانا پیغمبر (ص) در شرب خمر به زدن چوب و نعلین تأدیب کرده ابو بکر چهل تازیانه می زده است.

2- باز همو در همان کتاب، به اسنادش از عقبه بن الحارث چنین روایت کرده است:

«جی ء بالنّعمان، او بابن النّعمان، شاربا. فامر النّبیّ (ص) من کان بالبیت ان یضربوه قال: فضربوه. فکنت أنا فی من ضربه بالنّعال».