ادوار فقه صفحه 72

3- این که سورۀ «الفاتحه» بوده است. از کتاب «کشاف» نقل کرده که در آنجا این مضمون آورده شده «ابن عباس و مجاهد نخستین سورۀ نازل شده را سورۀ «اقرأ» دانسته اند لیکن بیشتر مفسران گفته اند اول سوره ای که نزول یافته «فاتحه الکتاب» بوده است.

4- این که «بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ» بوده است. این قول را سیوطی از مقدمۀ تفسیر ابن نقیب نقل کرده و پس از نقل روایاتی بدان مفاد، خودش چنین افاده کرده «به عقیدۀ من این قول را نباید قولی مستقل قرار داد چه از لوازم نزول سوره ای نازل شدن «بسم اللّٰه..» با آن می باشد پس بطور اطلاق نخستین آیه ای که نازل گشته «بسم اللّٰه..»

بوده است.

بهر حال چون پیغمبر (ص) از قرائت آیات، فراغ یافته جبرئیل کیفیت وضوء و نماز را به آن حضرت آموخته و اوقات پنجگانه را تعیین کرده و از همان وقت بر شخص پیغمبر (ص) نماز واجب می بوده است.