- اشاره 1
- فصل اول:کلیات 1
- 1. تبیین موضوع 2
- 2. ضرورت و فایده پژوهش 5
- اشاره 5
- 2.1. فوائد انسان شناسی از منظر معارف دینی 6
- 2.2. فوائد انسان شناسی برای زندگی بشری 11
- 3.پیشینه موضوع 15
- اشاره 15
- 3.1. پیشینه انسان شناسی در اندیشه دینی 16
- 3.2. پیشینه انسان شناسی در اندیشه علمی معاصر 18
- 4. روش شناسی اثر 20
- 5.1. انسان شناسی 22
- 5.مفاهیم و واژه های کلیدی 22
- 5.2. شیعه و تشیع 22
- 5.3. سبک زندگی 23
- 5.4. مهدویت 23
- 6.سطوح و لایه های گوناگون انسان شناسی 25
- اشاره 29
- فصل دوم: انسان شناسی جسمی 29
- پیش در آمد 30
- 1.1. مرحله نطفه و سلول های جنسی آدمی 32
- اشاره 32
- 1.سیر پیدایش بدن آدمی 32
- 1.2. از لقاح تا تولد 33
- 1.3. از تولد تا مرگ 34
- 2. دیدگاههای موجود درباره انسانشناسی جسمی 35
- اشاره 35
- 2.1. انسان شناسی جسمیِ تکسویه 36
- 2.2. انسان شناسی جسمیِ ترکیبی 40
- 3. دیدگاه شیعه درباره انسانشناسی جسمی 43
- اشاره 43
- 3.1. طینت، سنگ بنای انسان شناسی جسمانی 44
- 3.2. تنوع طینت ها 46
- 3.3. موطن بودن طینت برای روح 47
- 3.4. طینت و مسأله جبر و اختیار 51
- 3.5. نسبت زندگی دینی با مسأله طینت 53
- 3.6. تأثیر ایمان به غیب بر جسم آدمی 54
- 4. نسبت انسان با طبیعت 56
- 5. بازخوانی مهدویت بر مبنای انسان شناسی جسمی 58
- 5.1. کمال و نجات 58
- 5.2. انسان کامل 59
- 5.4. فلسفه تاریخ 60
- 5.3. آرمان شهر 60
- سخن پایانی 62
- اشاره 63
- فصل سوم: انسان شناسی روحی 63
- پیش درآمد 64
- 1. روح چیست؟ 64
- 2. پیشینه روحشناسی 65
- 3. پرسش های اساسی درباره روح 69
- 4. دیدگاه قرآن درباره روح انسانی 72
- اشاره 72
- اشاره 72
- 4.1. چگونگی خلقت روح انسانی 72
- 4.1.1. خلقت انسانهای نخست 73
- 4.1.2. خلقت باقی انسانها 75
- 4.2. حقیقت و ابعاد وجودی روح 77
- 5. مسأله فطرت 82
- اشاره 82
- 5.1. نسبت بحث فطرت با مهدویت 84
- 5.2. فطرت در قرآن 85
- 5.3. دامنه و انواع فطریات 87
- 6.1. رابطه روح و بدن در انسان های کمالجو 92
- 6. رابطه و نسبت روح و بدن 92
- اشاره 92
- 6.2. رابطه روح و بدن در انسان کامل 95
- 7. بازخوانی مهدویت بر مبنای انسان شناسی روح 96
- اشاره 96
- 7.1. کمال و نجات 97
- 7.2. انسان کامل 99
- 7.3. آرمان شهر 99
- 7.4. فلسفه تاریخ 100
- سخن پایانی 100
- فصل چهارم:انسان شناسی جنسیتی 102
- اشاره 102
- پیش درآمد 103
- 2. دیدگاههای موجود درباره حقیقت زن و مرد 105
- 1. نسبت بحث انسان شناسی جنسیتی با مهدویت 105
- اشاره 105
- 2.1. نظریه تفاوت های جسمی و اشتراک روحی 108
- 2.2. نظریه پیوستگی روح و جسم (اثبات روح مردانه و زنانه) 112
- 3. چگونگی تفکیک روح به مردانه و زنانه 115
- 4. دستاوردهای نظریه تفکیک روح به مردانه و زنانه 117
- 4.1. اصالت خانواده 117
- 4.2. تفاوت حقوق زن و مرد 122
- 4.3. لزوم وجود زن کامل 125
- 5. بازخوانی مهدویت بر مبنای انسانشناسی جنسیتی 128
- 5.1.کمال و نجات 128
- اشاره 128
- 5.2. انسان کامل 129
- 5.3. مدینه فاضله 130
- 5.4. فلسفه تاریخ 131
- سخن پایانی 133
- فصل پنجم:انسان شناسی رشد 134
- اشاره 134
- پیش درآمد 135
- 1. نسبت بحث انسان شناسی رشد و مهدویت 139
- اشاره 140
- 2. رشد از منظر علم و تمدن معاصر 140
- 2.1. نقد دیدگاه علمی رشد 145
- 2.2.1. کمال و نجات 149
- 2.2. بازخوانی مهدویت بر مبنای دیدگاه علمی رشد 149
- اشاره 149
- 2.2.4. فلسفه تاریخ 150
- 2.2.3. آرمان شهر 150
- 2.2.2. انسان کامل 150
- 3. رشد از منظر فلسفه اسلامی 151
- اشاره 151
- 3.1. نقد دیدگاه فلسفی رشد 153
- 3.2. بازخوانی مهدویت بر مبنای دیدگاه فلسفی رشد 155
- 4. رشد از منظر انسان شناسی شیعی 157
- 4.1. رشد انسانهای کمالجو 157
- 4.1.1. نسبت رشد جسم و رشد فطرت 157
- اشاره 157
- اشاره 157
- 4.1.2. جایگاه حواس در شکوفایی فطرت 162
- 4.2. رشد انسانهای کامل 166
- اشاره 169
- 4.3.1. کمال و نجات 169
- 4.3. بازخوانی مهدویت بر مبنای انسانشناسی رشد 169
- 4.3.2. انسان کامل 170
- 4.3.3. آرمان شهر 171
- 4.3.4. فلسفه تاریخ 172
- اشاره 173
- فصل ششم:انسان شناسی اراده 173
- پیش درآمد 174
- 1. نسبت مبحث اراده و اختیار با موضوع مهدویت 175
- 2. بدیهی بودن قدرت اراده و اختیار در انسان 176
- 3. نظریات موجود درباره جبر و اختیار و نسبت آن با مهدویت 179
- اشاره 179
- 3.1. جبرگرایی 179
- 3.2. اختیارگرایی 183
- 3.3. لاجبر و لاتفویض 185
- 4.1. عوامل طبیعی و محیطی 191
- اشاره 191
- 4. عوامل مؤثر بر اراده انسانی 191
- 4.2. عوامل ماورائی 193
- 4.2.1. فرشتگان 193
- 4.2.2. جنیان و شیاطین 194
- 5. بازخوانی مهدویت بر مبنای مبحث اراده و اختیار 196
- اشاره 196
- 5.1. کمال و نجات 197
- 5.2. انسان کامل 198
- 5.3. آرمان شهر 199
- 5.4. فلسفه تاریخ 200
- فصل هفتم: انسان شناسی کمال 202
- اشاره 202
- پیش درآمد 203
- 1. نسبت مبحث کمال با موضوع مهدویت 204
- 2. بازشناسی کمال در فرایند رشد 205
- اشاره 206
- 3. دیدگاههای موجود درباره کمال انسان 206
- 3.1. دیدگاه فلسفی 206
- 3.2. دیدگاه عرفانی 208
- 3.3. دیدگاه علمی 209
- 3.4. دیدگاه دینی (ادیان و مذاهب غیرشیعی) 211
- 3.5. دیدگاه قرآنی 215
- 4. حقیقت کمال در عالم طبیعت 217
- 5. حقیقت کمال در عالم انسانی 218
- 6. راه وصول به کمال 222
- 7. الگوی کامل کمال 227
- 8. دیدگاه تشیع درباره انسان کامل 229
- اشاره 233
- 9.1. کمال و نجات 233
- 9. بازخوانی مهدویت بر مبنای انسان شناسی کمال 233
- 9.3. آرمان شهر 234
- 9.2. انسان کامل 234
- 9.4. فلسفه تاریخ 235
- اشاره 236
- چشم انداز کلی مباحث آتی 236
- 2. انسان شناسی تاریخی 237
- 1. انسان شناسی جمعی 237
- 3. انسان شناسی جغرافیایی 238
- اشاره 240
- کتابنامه 240
- الف) کتاب ها 241
- ج) سایتها 248
- ب) نرمافزارها 248
کم تری متوجه او یا خانواده اش خواهد شد، نسبت به مردی که مسئولیت های فراوانی دارد. پس دیه یا ارث مرد بیش تر شده تا در چنین مواقعی آسیب ِ وارد شده به خانواده را کم تر کند.
پس در الگوی اجتماعی و اقتصادی اسلام، بیش تر و بلکه همه مسئولیت های اقتصادی خانواده به عهده مرد است؛ بنابراین حقوق اجتماعی و اقتصادی او نیز بیش تر است. البته این به معنی حذف زن از فعالیت های اقتصادی یا اجتماعی نیست؛ بلکه به معنی رفع تکلیف و مسئولیت از اوست؛ چرا که این مسئولیت ها سنخیتی با ساختار وجودی (جسمی/روحی) او ندارد.
سخن آخر این که تفاوت های موجود میان زن و مرد مبتنی بر حکمت و اهداف خاصی است و آن مکمل بودن هر یک برای دیگری است. این کارکرد را در سه مرتبه می توان تحلیل کرد:
زن و مرد در اصل خلقت مکمل یک دیگرند. به این معنا که همه موهبت ها و نعمت ها به یک صنف (مردان یا زنان) اعطا نشده است. بدین جهت هر یک از دو صنف، دیگری را واجد ویژگی هایی می بیند که خود فاقد آن است و همین امر او را نیازمند دیگری می کند.
زن و مرد در توزیع نقش ها نیز مکمل یک دیگرند. به این معنا که نقش هر کدام متناسب با توانمندی های فطری و طبیعی آن ها و تکمیل کننده نقش فرد مقابل است.
زن و مرد در حقوق الهی نیز تکمیل کننده یک دیگرند؛ یعنی تفاوت در نقش ها، حقوق آن ها را نیز متفات می کند و حقوق متقابل زن و مرد، مکمل هم دیگر است.(1)
4.3. لزوم وجود زن کامل
تقریباً در تمامی دیدگاه هایی که مسأله انسان کامل را با هر تعریف و درجه از کمال پذیرفته اند، مصداق آن را یک مرد معرفی کردهاند. در ادیان توحیدی و ابراهیمی هم تمام پیشوایان آسمانی هویتی مردانه داشته اند.
1- هویت و نقش های جنسیتی، صص 97 – 98.