- اشاره 1
- فصل اول:کلیات 1
- 1. تبیین موضوع 2
- 2. ضرورت و فایده پژوهش 5
- اشاره 5
- 2.1. فوائد انسان شناسی از منظر معارف دینی 6
- 2.2. فوائد انسان شناسی برای زندگی بشری 11
- 3.پیشینه موضوع 15
- اشاره 15
- 3.1. پیشینه انسان شناسی در اندیشه دینی 16
- 3.2. پیشینه انسان شناسی در اندیشه علمی معاصر 18
- 4. روش شناسی اثر 20
- 5.مفاهیم و واژه های کلیدی 22
- 5.2. شیعه و تشیع 22
- 5.1. انسان شناسی 22
- 5.3. سبک زندگی 23
- 5.4. مهدویت 23
- 6.سطوح و لایه های گوناگون انسان شناسی 25
- فصل دوم: انسان شناسی جسمی 29
- اشاره 29
- پیش در آمد 30
- 1.سیر پیدایش بدن آدمی 32
- اشاره 32
- 1.1. مرحله نطفه و سلول های جنسی آدمی 32
- 1.2. از لقاح تا تولد 33
- 1.3. از تولد تا مرگ 34
- اشاره 35
- 2. دیدگاههای موجود درباره انسانشناسی جسمی 35
- 2.1. انسان شناسی جسمیِ تکسویه 36
- 2.2. انسان شناسی جسمیِ ترکیبی 40
- اشاره 43
- 3. دیدگاه شیعه درباره انسانشناسی جسمی 43
- 3.1. طینت، سنگ بنای انسان شناسی جسمانی 44
- 3.2. تنوع طینت ها 46
- 3.3. موطن بودن طینت برای روح 47
- 3.4. طینت و مسأله جبر و اختیار 51
- 3.5. نسبت زندگی دینی با مسأله طینت 53
- 3.6. تأثیر ایمان به غیب بر جسم آدمی 54
- 4. نسبت انسان با طبیعت 56
- 5. بازخوانی مهدویت بر مبنای انسان شناسی جسمی 58
- 5.1. کمال و نجات 58
- 5.2. انسان کامل 59
- 5.4. فلسفه تاریخ 60
- 5.3. آرمان شهر 60
- سخن پایانی 62
- فصل سوم: انسان شناسی روحی 63
- اشاره 63
- پیش درآمد 64
- 1. روح چیست؟ 64
- 2. پیشینه روحشناسی 65
- 3. پرسش های اساسی درباره روح 69
- 4. دیدگاه قرآن درباره روح انسانی 72
- 4.1. چگونگی خلقت روح انسانی 72
- اشاره 72
- اشاره 72
- 4.1.1. خلقت انسانهای نخست 73
- 4.1.2. خلقت باقی انسانها 75
- 4.2. حقیقت و ابعاد وجودی روح 77
- اشاره 82
- 5. مسأله فطرت 82
- 5.1. نسبت بحث فطرت با مهدویت 84
- 5.2. فطرت در قرآن 85
- 5.3. دامنه و انواع فطریات 87
- 6. رابطه و نسبت روح و بدن 92
- 6.1. رابطه روح و بدن در انسان های کمالجو 92
- اشاره 92
- 6.2. رابطه روح و بدن در انسان کامل 95
- 7. بازخوانی مهدویت بر مبنای انسان شناسی روح 96
- اشاره 96
- 7.1. کمال و نجات 97
- 7.2. انسان کامل 99
- 7.3. آرمان شهر 99
- سخن پایانی 100
- 7.4. فلسفه تاریخ 100
- فصل چهارم:انسان شناسی جنسیتی 102
- اشاره 102
- پیش درآمد 103
- اشاره 105
- 1. نسبت بحث انسان شناسی جنسیتی با مهدویت 105
- 2. دیدگاههای موجود درباره حقیقت زن و مرد 105
- 2.1. نظریه تفاوت های جسمی و اشتراک روحی 108
- 2.2. نظریه پیوستگی روح و جسم (اثبات روح مردانه و زنانه) 112
- 3. چگونگی تفکیک روح به مردانه و زنانه 115
- 4. دستاوردهای نظریه تفکیک روح به مردانه و زنانه 117
- 4.1. اصالت خانواده 117
- 4.2. تفاوت حقوق زن و مرد 122
- 4.3. لزوم وجود زن کامل 125
- 5.1.کمال و نجات 128
- اشاره 128
- 5. بازخوانی مهدویت بر مبنای انسانشناسی جنسیتی 128
- 5.2. انسان کامل 129
- 5.3. مدینه فاضله 130
- 5.4. فلسفه تاریخ 131
- سخن پایانی 133
- اشاره 134
- فصل پنجم:انسان شناسی رشد 134
- پیش درآمد 135
- 1. نسبت بحث انسان شناسی رشد و مهدویت 139
- اشاره 140
- 2. رشد از منظر علم و تمدن معاصر 140
- 2.1. نقد دیدگاه علمی رشد 145
- 2.2.1. کمال و نجات 149
- 2.2. بازخوانی مهدویت بر مبنای دیدگاه علمی رشد 149
- اشاره 149
- 2.2.4. فلسفه تاریخ 150
- 2.2.3. آرمان شهر 150
- 2.2.2. انسان کامل 150
- 3. رشد از منظر فلسفه اسلامی 151
- اشاره 151
- 3.1. نقد دیدگاه فلسفی رشد 153
- 3.2. بازخوانی مهدویت بر مبنای دیدگاه فلسفی رشد 155
- 4.1.1. نسبت رشد جسم و رشد فطرت 157
- اشاره 157
- 4.1. رشد انسانهای کمالجو 157
- 4. رشد از منظر انسان شناسی شیعی 157
- اشاره 157
- 4.1.2. جایگاه حواس در شکوفایی فطرت 162
- 4.2. رشد انسانهای کامل 166
- اشاره 169
- 4.3. بازخوانی مهدویت بر مبنای انسانشناسی رشد 169
- 4.3.1. کمال و نجات 169
- 4.3.2. انسان کامل 170
- 4.3.3. آرمان شهر 171
- 4.3.4. فلسفه تاریخ 172
- فصل ششم:انسان شناسی اراده 173
- اشاره 173
- پیش درآمد 174
- 1. نسبت مبحث اراده و اختیار با موضوع مهدویت 175
- 2. بدیهی بودن قدرت اراده و اختیار در انسان 176
- 3. نظریات موجود درباره جبر و اختیار و نسبت آن با مهدویت 179
- اشاره 179
- 3.1. جبرگرایی 179
- 3.2. اختیارگرایی 183
- 3.3. لاجبر و لاتفویض 185
- 4.1. عوامل طبیعی و محیطی 191
- 4. عوامل مؤثر بر اراده انسانی 191
- اشاره 191
- 4.2.1. فرشتگان 193
- 4.2. عوامل ماورائی 193
- 4.2.2. جنیان و شیاطین 194
- اشاره 196
- 5. بازخوانی مهدویت بر مبنای مبحث اراده و اختیار 196
- 5.1. کمال و نجات 197
- 5.2. انسان کامل 198
- 5.3. آرمان شهر 199
- 5.4. فلسفه تاریخ 200
- فصل هفتم: انسان شناسی کمال 202
- اشاره 202
- پیش درآمد 203
- 1. نسبت مبحث کمال با موضوع مهدویت 204
- 2. بازشناسی کمال در فرایند رشد 205
- اشاره 206
- 3.1. دیدگاه فلسفی 206
- 3. دیدگاههای موجود درباره کمال انسان 206
- 3.2. دیدگاه عرفانی 208
- 3.3. دیدگاه علمی 209
- 3.4. دیدگاه دینی (ادیان و مذاهب غیرشیعی) 211
- 3.5. دیدگاه قرآنی 215
- 4. حقیقت کمال در عالم طبیعت 217
- 5. حقیقت کمال در عالم انسانی 218
- 6. راه وصول به کمال 222
- 7. الگوی کامل کمال 227
- 8. دیدگاه تشیع درباره انسان کامل 229
- 9. بازخوانی مهدویت بر مبنای انسان شناسی کمال 233
- اشاره 233
- 9.1. کمال و نجات 233
- 9.3. آرمان شهر 234
- 9.2. انسان کامل 234
- 9.4. فلسفه تاریخ 235
- چشم انداز کلی مباحث آتی 236
- اشاره 236
- 2. انسان شناسی تاریخی 237
- 1. انسان شناسی جمعی 237
- 3. انسان شناسی جغرافیایی 238
- اشاره 240
- کتابنامه 240
- الف) کتاب ها 241
- ج) سایتها 248
- ب) نرمافزارها 248
اگر هم مانند نظریات روشنفکری، مدعی تفکیک ارزش ها از دانش ها به معنی تفکیک دین و حقوق و قانون از واقعیات طبیعی شویم، در نهایت به نسبیت گرایی فطریات و اخلاق و از جمله تعریف و تعیین مصادیق عدالت خواهیم رسید. امری که بازتاب آن، ابهام در مدینه فاضله و آرمان شهر خواهد شد.(1)
بدین جهت است که برای اثبات ضرورت ظهور منجی موعود بر وارونگی نقش ها، فساد و انحطاط اجتماعی و در یک کلمه، جاهلیت اخلاقی و اجتماعی آخرالزمان تأکید می شود تا معلوم گردد که شاخصه دوران ظهور، تعریف درست نقش ها و احیای فطریات است.
از این رو در روایات مهدوی ضمن آنکه بر جنبه مشترک انسان ها در تکامل عقل و اخلاق اشاره شده، جایگاه زن و مرد در آن دوران نیز به صورت مجزا توصیف شده است. به عنوان نمونه این که زنان در آن دوران، دانشمند خواهند شد یا امکان سفرهای انفرادی طولانی با امنیت کامل برای آنان فراهم خواهد شد و... .
از همین منظر است که می توان ادعا کرد یکی از ضرورت ها یا دستاورد های رجعت مؤمنان خالص، تجربه یک زندگی خانوادگی واقعی است؛ زندگی ای که بسترساز تکامل نهایی زن و مرد و فعلیت حداکثری تمام استعدادهای انسانی آن ها باشد.
5.4. فلسفه تاریخ
تاریخ زمین با هبوط یک زن و مرد شروع شد و چشم انداز آن نیز رسیدن به بهشت ظهور است. اما مهم ترین مانع تحقق این چشم انداز، وسوسه های ابلیسی است.
1- رک: هویت و نقش های جنسیتی، ص50 و 101.