انسان شناسی و مهدویت صفحه 43

صفحه 43

3. دیدگاه شیعه درباره انسان­شناسی جسمی

اشاره

در نگاه علمی و فلسفی، آفرینش انسان، از موجودی خُرد و پست شروع می شود و به موجودی متعالی، یعنی حیوان پیشرفته می رسد و دوباره پس از مرگ به طبیعت باز می گردد؛ روندی کاملاً زمینی، بدون ارجاعی به ماوراء و غیب.(1)

در برخی از نظریه ها ی فلسفی همانند نظریه حرکت جوهری و فلسفه صدرایی، اگرچه چرخه زیستی انسان از هویت طبیعی و زمینی آغاز می شود، ولی جسم آدمی بستر بخشی از وجود اوست که در صورت انسانی شدن، روح نام می گیرد و آن روح، پس از مرگ به عالم ماوراء بازمی گردد. در حقیقت، در این نظریه، انسان به عنوان میل پنهان طبیعت به ماوراء تعریف می شود.(2)

ولی از نظر ادیان ابراهیمی، خصوصاً اسلام، انسان هویتی ترکیبی از جسم و روح دارد و اگر چه روح با بدن اتحاد می یابد، ولی در عین حال از بیرون به او افاضه شده است. اصولاً شگفتی وجود آدمی که او را اشرف مخلوقات کرده، ناظر به همین هیئت وجودی استثنائی اوست.


1- به عنوان نمونه، در عبارتی از ابن سینا آمده است: «جسم، جوهری کثیف است و قصد بالا ندارد. اگر سفر کند به بالا، جز عرضی و قهری نبود و اگر خواهد به تعجیل مسافتی که به تأنی رفته باشد، قطع کند، نتواند که کند... معراج دو گونه بود: یا جسمی به قوت حرکتی به بالا بر شود، یا روحی به قوت فکری به معقول بر شود، و چون احوال معراج پیغامبر ما صلی الله علیه و آله نه اندر عالم محسوس بوده است، معلوم شد که نه به جسم رفت، زیرا که جسم به یکی لحظه مسافت دور قطع نتواند کرد. پس معراج جسمانی نبود، زیرا که مقصود، حسی نبود، بلکه معراج روحانی بود، زیرا که مقصود عقلی بود». معراج نامه ابوعلی سینا، صص 97-98.
2- در این نظریه، حتی بعد ماورائی آدمی یعنی روح، جسمانیه الحدوث است، یعنی پیدایش آن در قالب صورت هایی است که جسم آدمی در فرایند سیر از جسم طبیعی تا جسم حیوانی پیدا می کند. تکامل این صورت ها در نهایت تبدیل به جسم آدمی شده و این جسم آدمی صورت آدمی را درست می کند که همان روح است. پس از مرگ، این صورت از بدن جدا می شود و هویتی کاملاً روحانی و ماورائی می یابد. برای مطالعه بیش تر رک: الاسفار الاربعه، 8 ص، 343 و الشواهد الربوبیه، ص 221.
کتابخانه بالقرآن کتابخانه بالقرآن
نرم افزار موبایل کتابخانه

دسترسی آسان به کلیه کتاب ها با قابلیت هایی نظیر کتابخانه شخصی و برنامه ریزی مطالعه کتاب

دانلود نرم افزار کتابخانه