غرب و مهدویت صفحه 143

3. استراتژی اسلام هراسی

«اسلام هراسی»(1) مفهومی است که به پیش داوری، هراس و تبعیض غیرمنطقی علیه اسلام و مسلمانان اشاره دارد که پس از یازده سپتامبر، استفادۀ فراوانی از آن شده است؛ به عبارت دیگر، اسلام هراسی در خود، این مفهوم را به همراه دارد که اسلام فاقد ارزش مشترک با دیگر فرهنگ هاست و در مقایسه با فرهنگ غرب در موقعیتی فرودست قرار دارد و بیشتر ایدئولوژی است تا دین.

اسلام هراسی در ذات خود، نشانۀ مجموعه ای از برداشت های نادرست از اسلام در تمدن غرب، آغشته با شیطنت های استعماری علیه مسلمانان است. اسلام هراسی، واژه ای جدید در ادبیات سیاسی مذهبی معاصر است که توصیف کنندۀ ذهنیت و نشئت گرفته از دیدگاه و مواضع جهان غرب به اسلام و جوامع اسلامی است.

تقابل و رویارویی میان تمدن ها و ایدئولوژی ها همواره در طول تاریخ وجود داشته و در مواقع بسیاری، این تقابل ذهنی به تقابل گفتمانی و گاه رویارویی سیاسی و نظامی نیز منجر گردیده است؛ با این همه، پدیدۀ تقابل میان اسلام و غرب از بسیاری جهات منحصربه فرد بوده و اسلام هراسی یکی از مصادیق این استثناست.

اسلام گرایی را می توان قدیمی ترین شکل شرق شناسی دانست، زیرا غرب پیش از مواجهه اش با گونه های دیگر شرق، قرن ها با شرق اسلامی روبه رو بوده و در واقع مفهوم اسلام، از نظر تاریخی در جایگاه عنصر ذاتیِ شرق شناسی عمل کرده است. غربی ها در تلاش برای نوسازی و به انقیاد کشیدن ملت های مسلمان جهان، بر اساس الگوهای غربی، این اندیشه را رواج دادند که اسلام با مؤلفه های دنیای مدرن سازگار نیست. در این گفتمان، اسلام به مثابۀ مهم ترین «دیگری» و پایگاه کلیدی مخالفت با ارزش های غربی، جای گزین کمونیسم شده است.