غرب و مهدویت صفحه 41

نفی ساحت مجرد انسان و انکار شهود و اشراق روحی است. فردگرایی همانند انسان محوری، از اصول بنیادین غرب به شمار می آید؛ هرچند فردگرایی در ادبیات اجتماعی حاکم، غیر از انسان گرایی است و اساساً انسان مداری و فردگرایی دو شیوۀ فکری اند که دو مفهوم متفاوت از آن ها اراده می شود، در عین حال، مصداق فردمحوری و انسان محوری یکی است. انسان در اومانیسم بر اریکۀ خدایی تکیه می زند و عالم هستی را با محوریت انسان تفسیر می کند، اما فردگرایی که از لوازم منطقی انسان مداری است، از توجه بیش از پیش انسان به خود و به تعبیر دقیق تر، از انغمار انسان در خود حکایت می کند؛ چنان که افقی فراتر از خود نمی بیند و قهراً به فردپرستی و خودپرستی می انجامد.(1) به طور کلی، این دیدگاه منافع فرد را بر منافع جامعه و دولت مقدم می داند.

11. اصالت نسبی گرایی (Relativism)

یکی دیگر از اصول بنیادین نظام ارزشی غرب، نسبت گرایی است. نسبیت گرایی در عرصۀ معرفت، فرهنگ، دین، اخلاق و جایگاه متزلزل ارزش ها در تمدن مادی غرب، چاره ای جز رأی دادن به نسبی گرایی ندارد. بر این اساس، در جامعه ای ممکن است هم جنس بازی به خواست و میل عمومی تبدیل شود و در جامعه ای دیگر، مردم آن را قبیح دانسته و رغبتی به آن نداشته باشند. در آن صورت، بر اساس نسبیت گرایی ارزشی، هم جنس بازی برای جامعۀ نخست امری مفید و ارزش مند است و برای جوامع دیگر ناپسند و غیر مفید. در نظام های لیبرال دموکراسی غربی، اصالت با خواست و ارادۀ انسان هاست؛ در نتیجه، همه چیز ممکن است دست خوش تغییر شود.

مطلق زدایی و نسبی نگری به مباحث اعتقادی و اخلاقی، از ارکان مهم فکری و