دلایل عقلی و نقلی امامت و مهدویت صفحه 115

صراحت، رسیدن به مقام دست نیافتنی خداوند را ممکن می دانند:

در دشت جنون من، جبریل زبون صیدی

یزدان به کمند آور، ای همت مردانه (1)

و یا در جای دیگر، انسان کامل را مایه دردسر و خون دل برای خدا معرفی می کنند:

چنان موزون شود این پیش پا افتاده مضمونی

که یزدان را دل از تأ ثیر او پر خون شود روزی(2)

ریشه های اندیشه انسان کامل

آثار و منابع موجود، نشان دهندۀ آن است که باور به وجود انسان کامل در پهنه هستی، مهمان خوان بسیاری از مکاتب فکری و اندیشه های انسانی بوده است. هر یک از ادیان، مذاهب و مکاتب مختلف، متناسب با برداشت و شناختی که از حقیقت انسان دارند، لزوم و یا رسیدن به مقام عالی انسانی - که همان انسان کامل باشد- را پذیرفته اند و برای آن، ویژگی ها، القاب و وظایفی را بیان کرده اند.(3)

در هند باستان، آیین های بودا، یوگا، بهاکتی و… از انسان کامل به نام های «ارهات»(4) و «انسان آزاده» یاد کرده اند.(5) اگر فلسفه یونان، بیش تر به شناسایی هستی و عالم وجود پرداخته است، در عوض، فرهنگ هندی،

1- لا هوری، کلیات اشعار فارسی، ص 251.
2- لا هوری، کلیات اشعار فارسی، ص 279.
3- رزم جو، کیهان فرهنگی، انسان کامل، سال هشتم، مسلسل 79، سال 1370، ص 5.
4- ارهات یعنی مرد ارزنده؛ یا مرد تمام که نه به چیزی دلبستگی دارد و نه از آن بیزار است.
5- هیئت تحریریه، انسان کامل از دیدگاه بودا و...، ج1، ص 13 و زینتی، مجله معرفت، انسان کامل از دیدگاه روان شناسی و صدر المتالهین.