دلایل عقلی و نقلی امامت و مهدویت صفحه 123

در این برداشت،اگرچه بهره مندی تمامی مخلوقات- به ویژه جامعه بشری-از نعمت وجود انسان کامل مدّ نظر است، اما هدف ذاتی و اساسی خلقت انسان کامل، نه اصلاح جامعه و امور تکوینی، که ظهور تامّ خالق دانسته می شود. معتقدین به این دیدگاه، احادیثی چون «خلقت الاشیاء لاجلک و خلقتک لاجلی»(1) و «لایسعنی ارضی و لا سمائی بل یسعنی قلب عبدی المؤ من»(2) را مؤید سخنان خود می دانند.

ضرورت انسان کامل از دیدگاه عرفان

اشاره

اثبات وجود مستمرّ انسان کامل- که در فرهنگ عرفانی مطرح است- پشتوانه و دلایل زیادی دارد. که به طرح سه دلیل پرداخته می شود لازم به ذکر است که فهم هر یک از این دلایل منوط به، تبیین و تحلیل چگونگی چینش هستی است. برای بررسی این موضوع، باید توجه داشت که محور دستگاه هستی شناسی عرفانی، وحدت شخصی جهان هستی است؛ به این معنا که در همه هستی، تنها یک وجود، اصیل است و غیر آن، تجلیات آن می باشد.

منبسط بودیم و یک گوهر همه

بی سر و بی پا بدیم آن سر همه

یک گهر بودیم هم چون آفتاب

بی گره بودیم و صافی هم چون آب (3)

و در این میان، تنها انسان کامل، آیینه تمام نما و مظهر تمامی اسماء و صفات آن وجود یگانه است.

ناگفته پیداست که فهم درست معنای انسان کامل و جایگاه وجودی او

1- ابن ترکه، تحریر تمهید القواعد، ص 568 و امام خمینی، اربعین حدیث، ص 48.
2- امام خمینی، اربعین حدیث، ص 47.
3- مولوی، مثنوی معنوی، دفتر اول.