دلایل عقلی و نقلی امامت و مهدویت صفحه 13

هیچ یک از دانشمندان کلام، لطف را در این معانی برای خداوند، واجب نشمرده اند.(1)

در اصطلاح متکلّمان، لطف به نعمات، خیرات، مصالح و گاه، بلایا و آلامی گفته می شود که برای کمال معنوی و نیل به سعادت اخروی از جانب خداوند به بندگان می رسد و در صورت نبود آنان، نظام آفرینش، لغو و اصل تکلیف، عبث می شود.(2)

اگر این گونه امور، مربوط به نظام معاش و دنیای انسان ها باشد و بیش ترین بهره اش به جسم و بُعد مادی آنان برسد، در اصطلاح متکلّمان، «الاصلح» نامیده می شود(3)؛که، از موضوع بحث حاضر خارج است.

اقسام لطف

اشاره

به منظور تبیین مسأله «نیاز همیشگی بشر به پیشوای الهی» و نیز اثبات مبحث مهدویّت در سایه قاعده لطف، ضروری است به بیان اقسام لطف پرداخته شود؛ چراکه پاره ای از شبهاتی که بر اصل قاعده لطف و یا استناد به آن در اثبات مسئله امامت وارد می شود، ناشی از کم توجّهی به اقسام لطف و ارائه نکردن تعریف روشنی از آن ها است. هم چنین، کسانی که به دفاع از این قاعده برخاسته اند نیز به این مهم، کم تر توّجه کرده و به همین جهت، در مقام جواب، دچار مشکل شده اند.

1- طبرسی نوری، کفایه الموحدین، ج 1، صص 505-506  و سبحانی، المحصول، ج 3، ص 194.
2- حمصی رازی، المنقد، ج 1، ص 298.
3- طوسی، قواعد العقاید، حاشیه ص 82 و حمصی رازی، المنقذ من التقلید، ج 1، ص 298.