دلایل عقلی و نقلی امامت و مهدویت صفحه 170

گویی به واسطه همین مقامات است که امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: «لایقاس بآل محمد احدٌ».(1)

به منظور تطبیق پیشوایان الهی بر وجود انسان کامل، لازم است تا پس از شناخت اوصاف پیشوایان الهی، اوصاف انسان کامل را در منابع عرفانی و حکمت متعالیه نیز بررسی نماییم.

ج. سیما و اوصاف انسان کامل در فرهنگ عرفانی

1. در جایگاه ممتازی قرار دارد

قیصری در تشریح مقام انسان کامل می گوید: «و مرتبه الانسان الکامل عباره عن جمع جمیع المراتب الالهیه و الکونیه، من العقول و النفوس الکلیه و الجزئیه و مراتب الطبیعه الی آخر تنزلات الوجود و یسمی بالمرتبه العمائیه ایضاً. فهی مضاهیه للمرتبه الالهیه و لافرق بینهما الاّ بالرّبوبیه و المربوبیه، لذلک صار خلیفه الله».(2)

عبدالکریم جیلی نیز گفته است: «بدان که انسان کامل، با همه حقایق عالم هستی، برابری می کند؛ با لطافتش، با عالم علوی برابری می کند و با جرمش، با عالم سفلی».(3)

سید حیدر هم در این باره می فرماید: «عقل اول، ظلّ اول و تمام عالم، ظلّ دوم است و انسان کامل، حقیقت آن عقل است».(4)

1- نهج البلاغه، خطبه 1.
2- شرح القیصری علی الفصوص الحکم، ص 11.
3- الانسان الکامل، ص 207.
4- جامع الاسرار، ص 179.