دلایل عقلی و نقلی امامت و مهدویت صفحه 23

تشویق و تنبیه، کم تر به سمت اطاعت و فرمانبرداری می روند.

مقبولیّت لطف محصّل، همگانی تر از لطف مقرّب است؛ زیرا تمام کسانی که به هدفمندی افعال خداوند معتقد هستند، وجوب لطف- به معنای بیان تکلیف و ارسال پیشوای الهی- را قبول دارند.

پیش فرض های قاعده لطف مقرّب

استفاده از این قاعده نیز مانند قاعده پیشین، مستلزم قبول پیش فرض هایی است که در ادامه به مهم ترین آن ها اشاره می شود:

1. پذیرش اطاعت، پیروی و امتثال بندگان به عنوان هدف اصلی تشریع احکام: باید دانست که هدف و غرض اصلی خداوند از تشریع تکالیف، پیروی و امتثال بندگان است و نه صرفاً بیان تکالیف _ تا عدّه اندکی، چون اولیاء، بدون وعد، وعید و یا نصب امام، امتثال کنند و نیازی به لطف نباشد _ و نه صرفاً امتحان _ تا اگر خداوند از لطف دریغ کند، نقض غرضی لازم نیاید _ .

عقل سلیم حکم می کند که پیمودن راه کمال و رسیدن به سعادتِ مقصود، با عمل و پیروی از برنامه هایی است که عقل و شرع آن ها را بیان کرده اند و چون این هدف، مربوط به نوع انسان است، و نوع انسان، بدون لطف الهی به آن نمی رسد، انجام دادن این لطف، واجب است.

علاوه بر این، چون مرتبه لطف مقرّب، بعد از اثبات اصل شریعت و وحی است، می توان در حدّ اجمال و به صورت کلّی، مراد و مقصود شارع از تشریع احکام را از مطالعه قرآن کریم به دست آورد. پس باید دید که نظر قرآن، در این زمینه چیست.

خوش بختانه، قرآن تأیید می کند که هدف از دستورات خداوندی، انجام آن توسط بندگان است. خداوند در آیات متعددی به این موضوع اشاره فرموده است که هدف هر حکم و فرمان یا لطف و ضرری، ترغیب انسان ها به اطاعت، و تحذیر ایشان از معصیت بوده است؛ تا در سایه آن، به کمال