دلایل عقلی و نقلی امامت و مهدویت صفحه 27

انسان های جایز الخطا، مساوی با امکان خطا است. گزینه بعد، نصب ملائک است؛ که اگر این راه نیز جواب گو بود، خداوند از اساس، آنان را به جای پیامبران منصوب می کرد.

باقی شبهات مطرح در این مبحث نیز در سایۀ بحث و بررسی مبادی و پیش فرض های مهم قاعدۀ لطف، رفع شده و یا اصلاً زمینۀ طرح ندارند؛ لذا نیازی به طرح و ارزیابی آن ها نیست. نتیجۀ نهایی آن که برهان لطف، هم چنان، یکی از براهین مورد پذیرش است؛ که از پشتوانه های عقلی و نقلی نیز برخوردار می باشد.

طرح برهان لطف مقرّب و اثبات اصل امامت

اگرچه جایگاه و مرتبه لطف مقرّب، بعد از تحقّق و اثبات اصل تکلیف است، اما می تواند در اثبات ضرورت پیشوا و رهبر الهی نیز کارآیی داشته باشد؛ چنان که اکثر دانشمندان کلام نیز، مسأله امامت را در زمره مصادیق لطف مقرّب مطرح کرده اند.

اگر دایره مفهوم تکلیف- اعم از تکالیف عقلی و شرعی- معیّن گردد، مشخص خواهد شد که بیان اصل تکالیف شرعی نیز از مصادیق لطف مقرّب به شمار می آید؛ زیرا عقل، پس از شناخت مبدأ واحد، علیم و حکیم آفرینش، به این نتیجه می رسد که انسان در برابر خداوند و مخلوقاتش، وظایف و تکالیفی- چون شکر منعِم، رد نیکی به نیکی و … – دارد. با این وصف، قسمتی از تکالیف و احکامی که خداوند، تشریع، و بر بندگان واجب می گرداند، مؤید و مؤکد همان تکالیف عقلی اند و موجب می شوند که بندگان به انجام آنان، نزدیک تر، و از ترک و اهمال در آن ها دورتر گردند؛ و این، همان حقیقت لطف و معنای سخن دانشمندان است که گفته اند: «التکالیف السمعیّه الطاف فی التکالیف