دلایل عقلی و نقلی امامت و مهدویت صفحه 77

صفحه 77

منبسطی است که علت همه مخلوقات است: «وَ ما أَمْرُنا إِلَّا واحِدَه»(1).

ویژگی های نخستین صادر از منظر حکیمان

پس از بیان چیستی فیض و لزوم واسطه بین مبدأ متعال و جهان آفرینش، لازم است از ماهیت، ویژگی ها و دیگر معرّفه های واسطه (نخستین صادر) در پرتو آثار دانشمندان فن، سخن گفته شود و پس از آن، اوصاف «اول ما خلق» و یا «اول ما صدر» از منابع دینی استخراج شود تا روشن گردد که در مصداق، میان این دو مفهوم، یگانگی وجود دارد یا خیر؟

چنان چه گفته شد قاعده الواحد، عهده دار اثبات همین مقدار است که صادر نخست، یکی بیش نیست؛ اما قاعده سنخیت، این صادر را تا حدودی توصیف و به کمالات آن، اشاره می کند.

مشائیان، به کمک قاعده امکان اشرف، عقل را نامزد این مقام می دانند و علت آن را این گونه بیان می کنند که جسم و نفس، به جهت ترکیبی که دارند، اخسّ بوده و صلاحیت این مقام را ندارند.

فلوطین در اثولوجیا، نخستین صادر و واسطه در فیض را عقل می داند که مملو از نور و بهاء الهی و سرشار از نیرو است و با تشبّه به خالق هستی، صورت نفس را ابداع می کند.(2) به نظر فلوطین، صادر نخست در حدوث و بقاء، وابسته به اصل مفیض خویش است:

«انّه ابدعه (ای العقل) بانه نور فما دام ذلک النور مطلاً علیه فانّه یبقی و یدوم»؛(3)


1- سوره قمر، آیه 50.
2- افلوطین عند العرب (اثولوجیا)، ممیر دهم، صص136 _ 135.
3- افلوطین عند العرب (اثولوجیا)، ممیر دهم، ص119.
کتابخانه بالقرآن کتابخانه بالقرآن
نرم افزار موبایل کتابخانه

دسترسی آسان به کلیه کتاب ها با قابلیت هایی نظیر کتابخانه شخصی و برنامه ریزی مطالعه کتاب

دانلود نرم افزار کتابخانه