- اشاره 5
- تبیین مسأله 6
- ضرورت بحث 8
- پیشینۀ بحث 11
- نتیجه 15
- فلسفه 15
- اشاره 15
- اشاره 16
- حکمت 16
- نتیجه 17
- علت 18
- اشاره 18
- نتیجه 19
- اشاره 19
- عزلت 19
- نتیجه 20
- اشاره 21
- غیبت 21
- اشاره 23
- توقیع 23
- نتیجه 24
- سنت 25
- روش تحقیق 26
- اشاره 27
- چگونگی غیبت 29
- روایات 30
- بررسی سند روایات 34
- بررسی دلالت روایات 34
- غیبت شخصیت 35
- اشاره 35
- بررسی سند روایت 37
- بررسی دلالت روایت 39
- بررسی سند روایت 41
- نتیجه 42
- بررسی دلالت حدیث 43
- بررسی سند حدیث 44
- بررسی دلالت روایت 46
- بررسی سند حدیث 47
- بررسی دلالت حدیث 48
- بررسی سند حدیث 48
- بررسی دلالت حدیث 49
- سند حدیث 50
- بررسی دلالت حدیث 51
- نتیجه 53
- نتیجه 55
- غیبت شخص و شخصیت 57
- شیخیه و غیبت 58
- توضیح 58
- نقد و بررسی 60
- اهل سنت و غیبت 61
- اشاره 61
- نقد و بررسی 63
- مقدمه 63
- اشاره 71
- روایات 73
- اشاره 73
- اول: میزان تأثیر این علل در تحقق غیبت 73
- اشاره 73
- بررسی سند حدیث 74
- نتیجه 77
- بررسی سند حدیث 78
- نتیجه 84
- بررسی سند حدیث 85
- نتیجه 87
- بررسی سند 88
- نتیجه 98
- پاسخ به دو سؤال 99
- 1.علت غیبت، خواست خداوند است یا عمل مردم؟ 99
- 2.فرق غیبت انبیاء وحضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف چیست؟ 102
- دوم: عهده دار نبودن بیعت 106
- روایات 106
- بررسی سند حدیث 107
- نتیجه 109
- نکته 109
- سند 110
- نتیجه 112
- توضیح 119
- بررسی دلالت 119
- معنای لغوی و شرعی بیعت 119
- نتیجه 121
- نقد و نظر 121
- نتیجه 125
- روایات 126
- اول: خوف و ترس از قتل 126
- اشاره 126
- بررسی سند حدیث 127
- نتیجه 130
- نتیجه 132
- بررسی سند حدیث 134
- نتیجه 135
- نتیجه 140
- بررسی دلالت حدیث 147
- نتیجه 151
- امام از چه چیزی می ترسد؟ 155
- پاسخ به سوال 155
- نتیجه 159
- دوم: سلب نعمت امام از قوم ستمگر 159
- اشاره 159
- بررسی سند حدیث 161
- نتیجه 162
- بررسی سند حدیث 163
- نتیجه 164
- بررسی سند حدیث 166
- بررسی دلالت حدیث 167
- نتیجه 168
- نقد و نظر 168
- روایات 170
- نتیجه 170
- نتیجه 172
- بررسی سند حدیث 173
- نتیجه 175
- بررسی سند حدیث 176
- نتیجه 177
- بررسی دلالت حدیث 177
- نقد و نظر 178
- نتیجه 179
- اشاره 180
- نکته پایانی گفتار 180
- نتیجه 183
- روایات 185
- اشاره 185
- اول: امتحان الهی 185
- بررسی سند حدیث 186
- بررسی دلالت حدیث 186
- نتیجه 187
- سند 188
- نتیجه 189
- بررسی دلالت حدیث 190
- بررسی دلالت حدیث 191
- بررسی دلالت حدیث 192
- بررسی دلالت حدیث 194
- بررسی دلالت حدیث 195
- نتیجه 196
- بررسی دلالت حدیث 197
- بررسی دلالت حدیث 199
- بررسی دلالت حدیث 200
- بررسی دلالت حدیث 201
- بررسی دلالت حدیث 202
- بررسی دلالت حدیث 203
- بررسی و دلالت 205
- تفصیل بحث 208
- نظرات بزرگان 209
- نتیجه 212
- معانی امر در قرآن و روایات 216
- ب. روایات 216
- الف. قرآن 216
- سند 218
- روایات 218
- دوم: اختلاف مردم 218
- سند 220
- توضیح 224
- سوم: ادبار به حق و استقبال از باطل 226
- اشاره 226
- نقد و نظر 229
- اشاره 230
- سند 230
- چهارم: اتمام حجت بر مردم 230
- توضیح 231
- بررسی دلالت حد یث 231
- نقد و نظر 232
- مقدمه 233
- اول: اجازه نداشتن در بیان علت 234
- روایت 234
- بررسی سند حدیث 235
- نتیجه: 236
- بررسی دلالت حدیث 236
- دوم: ندانستن، بهتر از دانستن 237
- اشاره 237
- بررسی سند حدیث 239
- بررسی دلالت حدیث 240
- نتیجه 241
- بررسی سند حدیث 242
- اشاره 242
- سوم: سر الهی 242
- بررسی سند حدیث 246
- بررسی دلالت حدیث 247
- نقد و نظر 248
- پاسخ به سؤال 251
- نتیجه 253
[تحمل قدرت آن را ندارید] و از دین گریزان می شوید».
4. «وعسی ان تحبوا شیئا و هو شر لکم والله یعلم و انتم لا تعلمون؛(1)
چه بسیار چیزی را در دوست می دارید و آن برای شما بد است و خدا می داند و شما می دانید».
لذا حکمت الهی در خصوص علت غیبت نیست، بلکه شامل مواردی می شود که بعضی از آنها در قرآن و روایات آمده است. لذا در قرآن می بینیم حضرت خضر از چیزهایی اطلاع دارند که حضرت موسی آن را نمی دانند. البته در این آیات، این نکته زیبا به نظر می آید که اگر انسان صبر کند تا زمان آن فرا برسد، این سختی و عدم تحمل از بین رفته و انسان با جان و دل پذیرای حکمت الهی می شود.
نتیجه
امام عصر علیه السلام بااستناد به این آیه شریفه، پنهان بودن علت غیبت را به نفع ما شیعیان دانسته است و امام رضا علیه السلام در توصیف امام چنین می فرمایند:«الامام... الام البرّه بالولده الصغیر؛(2) او مانند مادری مهربان نسبت به فرزند خردسال خود به است». روایت مذکور تصریح بر این معنا داشته و دلالت آن تمام است. بنابر این روایت، هم از نظر سند و هم دلالت قابل استناد است.
1- بقره (2)، آیه 216.
2- کافی، ج1، ص222.