- مقدمه 1
- فصل اول: مفاهیم و مقدمات 4
- اشاره 4
- الف) تعریف تربیت 5
- گفتار اول: مفهوم تربیت 5
- ب) اهداف و ابعاد تربیت در فرهنگ اسلامی 7
- ج) شیوههای تربیت در فرهنگ اسلامی 11
- الف) مهدویت و اعتقاد به آن 15
- گفتار دوم: مفهوم مهدویت 15
- ب) اعتقاد به مهدویت و آثار آن 18
- الف) مهدویت و برنامه کلان تربیتی الهی 19
- گفتار سوم: مهدویت و تربیت 19
- اشاره 19
- ب) مهدویت و مراد از آن در عرصه تربیتی 22
- اشاره 23
- گفتار چهارم: شاخصهای تربیتی اعتقاد به مهدویت 23
- الف) محور شناختی (انتظار، معرفت و نگرش امیدوارانه) 25
- ب) محور عاطفی (انتظار، محبت و شوق) 27
- ج) محور رفتاری (انتظار، آمادگی و خودسازی) 29
- د) محور جنبشی (انتظار، قیام و اصلاح) 31
- اشاره 36
- فصل دوم: آثار تربیتی اعتقاد به مهدویت در دوره پیش از غیبت 36
- گفتار اول: راهکار بیان شرایط و نشانه های ظهور و آثار آن 37
- گفتار دوم: زمینه سازی خدا و انبیا علیهم السلام در تربیت مهدوی و آثار آن 40
- گفتار سوم: اقدامات اساسی ائمه علیهم السلام در راستای تربیت مهدوی و آثار آن 44
- اشاره 44
- الف) سیره معصومان علیهم السلام در آمادهسازی جامعه برای عصر غیبت، انتظار و ظهور 44
- ب) شیوههای امامان علیهم السلام برای ترویج فرهنگ مهدویت و جامعه پذیرسازی آن 51
- گفتار چهارم: آثار تربیتی آموزه های مهدوی در این عصر به همراه نقل برخی شواهد تاریخی 54
- فصل سوم: آثار تربیتی اعتقاد به مهدویت در دوره غیبت صغری 62
- اشاره 62
- گفتار اول: آثار تربیتی سازمان رهبری و نهاد وکالت در تربیت افراد 64
- الف) سازمان رهبری 64
- اشاره 64
- ب) نهاد وکالت 67
- گفتار دوم: آثار تربیتی توقیع و مکاتبه 69
- گفتار سوم: آثار تربیتی حضور علما و پرورش شیعیان 72
- اشاره 77
- فصل چهارم: آثار تربیتی اعتقاد به مهدویت در دوره غیبت کبری 77
- گفتار اول: فایده امام غائب و چگونگی بهره مندی از او 78
- گفتار دوم: آثار تربیتی توصیه برای تمسک به سیره و سنت اهلبیت علیهم السلام و سخنان حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف 81
- گفتار سوم: آثار تربیتی جایگزینی فقها، علما و نواب عام 84
- گفتار چهارم: آثار تربیتی ملاقات با برخی علما 86
- گفتار پنجم: مروری بر شواهد تاریخی آثار تربیتی عقیده به مهدویت 87
- اشاره 87
- الف) انتظار همراه با صبر و امید 88
- ب) نقش انتظار و امید، در شکلگیری جنبشهای مردمی 91
- ج) شواهد تاریخی تأثیر نواب عام و مرجعیت، در تربیت مهدوی 96
- د) شواهدی بر آثار راهکار تربیتی حضرت، مبنی بر ملاقات با خواص 101
- اشاره 101
- 1. علامه حلی 102
- 2. مقدس اردبیلی 102
- 3. سیدبنطاووس 103
- ه) شواهد اعتقاد شعرا به مهدویت 104
- و) آثار اعتقاد به مهدویت در فرقه نعمت اللّهی 106
- ز) آثار اعتقاد به مهدویت در انتخاب نام مهدی 107
- فصل پنجم: تربیت در عصر ظهور و آثار آن 109
- اشاره 109
- گفتار اول: آثار تربیتی حکومت دینی - سیاسی حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف 110
- گفتار دوم: آثار تربیتی بهره گیری از پرورش یافتگان مکتب انتظار 112
- گفتار سوم: آثار تربیتی برنامه های حضرت برای پرورش نیافتگان در مکتب انتظار 113
- گفتار چهارم: آثار تربیتی حاصل از بیان ویژگی ها و برنامه های عصر ظهور برای عصر حاضر 117
- فصل ششم: موانع بروز آثار تربیتی اعتقاد به مهدویت و راههای مقابله با آن 124
- اشاره 124
- الف) آسیب شناسی در مباحث کلان 126
- گفتار اول: آشنایی با موانع و آسیب ها 126
- ب) آسیبشناسی در مفاهیم کلیدی 127
- ج) آسیبشناسی در سطح خواص و مربیان جامعه 128
- د) آسیب شناسی در حوزه اجتماعی 129
- گفتار دوم: مقابله با موانع و آسیب ها 132
- گفتار سوم: راهکارهایی برای الگوسازی صحیح در موضوع تربیت مهدوی 134
- نتیجه گیری 139
- منابع 147
- فهرست کتب عربی 147
- فهرست کتب فارسی 150
- پایان نامه ها 154
- کتابهای اینترنتی 154
- مقالات 155
- نرم افزار 156
- گزارش و اخبار مستند در سایت 156
به فرموده حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف: «ما تربیتیافته های پروردگارمان هستیم و مخلوقات دیگر از ما و تحت تربیت ما هستند». (1)
احساس وجود و حضور حضرت کمک میکند که انسان با بهرهگیری از هدایت و تربیت این امام و نظارت کامل بر اعمال خود، از متربیان خوب آن مربی باشد.
گفتار سوم: آثار تربیتی جایگزینی فقها، علما و نواب عام
بر اساس روایات، مقام نیابت عامه به حکم خود ائمه علیهم السلام، به ویژه امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، به فقیه واجد شرایط تفویض شده است. دو سند مرتبط با این بحث، مقبوله عمربنحنظله (2) و نیز توقیع حضرت در پاسخ به سؤال اسحاقبنیعقوب است که در مورد شیوه رجوع مردم در حوادث در ایام غیبت کبری صادر شده است؛ حضرت فرموده است:
اما آنچه سؤال کردی، خداوند تو را هدایت کند و ثابتقدم دارد؛ اما در حوادثی که پیش میآید، به راویان حدیث ما (فقها) مراجعه کنید؛ زیرا آنان حجت و نمایندگان من هستند بر شما و من، حجت خدا بر شما هستم. (3)
از این توقیع، به خوبی معلوم میشود که فقهای عادل، نماینده و نواب عام حضرت هستند و خود ایشان، مردم را به آنان ارجاع دادهاند. بنابراین فقیهی که نگهدارنده نفس خود، محافظ دین و مطیع امر مولاست، بر عوام واجب است که از او تقلید کنند. این مطلب گواه آن است که مسلمانان در ایام غیبت، بدون پناهگاه رها نشدهاند. (4)
در روایتی دیگر، نواب عام و فقیهان واجد شرایط، سرپرست یتیمانی معرفی شدهاند که آن یتیمان، افراد دورمانده از امام و مولای خویش هستند. (5) در مثالی دیگر، امام رضا علیه السلامعلیبنمسیّب را برای آموزش علوم دینی، به زکریابنآدم قمی ارجاع دادند و
1- الاحتجاج، ج2، ص467؛ الطوسی، الغیبه، ص285؛ بحارالأنوار، ج53، ص .178
2- الاحتجاج، ج2، ص 356.
3- همان، ص .469
4- السید صدرالدین الصدر، المهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، ص .244
5- تفسیر الامام العسکری علیه السلام، ص344، ح224؛ الاحتجاج، ج 1، ص .17