تمثیلات قرآن‌ صفحه 77

* وَ الَّذِینَ کَفَرُوا أَعْمالُهُمْ کَسَرابٍ بِقِیعَةٍ یَحْسَبُهُ الظَّمْآنُ ماءً حَتَّی إِذا جاءَهُ لَمْ یَجِدْهُ شَیْئاً وَ وَجَدَ اللَّهَ عِنْدَهُ فَوَفَّاهُ حِسابَهُ وَ اللَّهُ سَرِیعُ الْحِسابِ* أَوْ کَظُلُماتٍ فِی بَحْرٍ لُجِّیٍّ یَغْشاهُ مَوْجٌ مِنْ فَوْقِهِ مَوْجٌ مِنْ فَوْقِهِ سَحابٌ، ظُلُماتٌ بَعْضُها فَوْقَ بَعْضٍ إِذا أَخْرَجَ یَدَهُ لَمْ یَکَدْ یَراها وَ مَنْ لَمْ یَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ نُوراً فَما لَهُ مِنْ نُورٍ* «1» «این آیات متضمّن مقایسه افراد مؤمن به حقیقت ایمان است با کفّار. مؤمنین را به داشتن این امتیازات معرفی می‌کند که هدایت یافته به وسیله اعمال صالحند، و به نوری که از جانب پروردگارشان راه یافته‌اند، که ثمره‌اش معرفت خدای سبحان، و سلوک و راه یابی به بهترین پاداش و نیز به فضل خدایتعالی است، در روزی که پرده از روی دلها و دیده‌هاشان کنار می‌رود.

به خلاف کفّار که اعمالشان ایشان را جز به سرابی بدون حقیقت راه نمی‌نماید، و در ظلماتی چند طبقه و بعضی روی بعض قرار دارند، و خدا برای آنان نوری قرار نداده، نور دیگری هم نیست که با آن روشن شوند.

... یعنی بعد از اینکه خدای سبحان نام مؤمنین را برد، و ایشان را توصیف کرد به اینکه در خانه‌هایی معظّم ذکر خدا کنند، و تجارت و بیع ایشان را از یاد خدا غافل نمی سازد، و خدا که نور آسمانها و زمین است ایشان را به این خاطر به نور خود هدایت می‌کند، و به نور معرفت خود گرامی می‌دارد، آیه بعد نقطه مقابل مؤمنین، کفّار را یاد آوری کرده، اعمالشان را به یکبار به سراب تشبیه می‌کند که هیچ حقیقتی نداشته و غایت و هدفی که بدان منتهی شود ندارد، و بار دیگر توصیف می‌کند به اینکه چون ظلمت‌های روی هم افتاده است، بطوری که هیچ راه برای نور در آنها نیست بکلّی جلوی نور را می‌گیرد.» «2» (1). نور/ 35 تا 40.