- پیشگفتار 1
- آیا ایجاد شک و شبهه در مسائل اعتقادی صحیح است؟ 4
- آیا خداوند ضمانت کرده شخص حقیقت جو را به حقیقت برساند؟ 6
- وظیفه ما در برابر شبهات چیست؟ 6
- ضرورت برپایی حکومت عدل جهانی از راه فطرت چگونه قابل تبیین است؟ 14
- 1- آیا عدالت خواهی فطری است؟ 15
- آیا از راه براهین فلسفی می توان ضرورت حکومت عدل جهانی را به اثبات رساند؟ 17
- آیا با دلیل عقلی می توان ضرورت تشکیل حکومت عدل جهانی را اثبات نمود؟ 18
- آیا واقعیّت های تاریخی می تواند ضرورت تشکیل حکومت عدل جهانی را به اثبات رساند؟ 19
- چرا در عصر انبیای گذشته حکومت عدل جهانی تحقق نیافته است؟ 22
- چه ضرورتی در تحقق حکومت عدل جهانی در این دنیا است؟ 25
- با توجه به علم و عقل و تجربه چه نیازی به امام است؟ 26
- جهانی شدن به چه معنایی است؟ 29
- غربی ها از «جهانی شدن» چه اهدافی را دنبال می کنند؟ 30
- «جهانی شدن» چه جنبه های منفی دارد؟ 31
- آیا در منابع دینی به «جهانی شدن» اشاره شده است؟ 32
- آیا تاریخ بی هدف است؟ 38
- مادّیون چه نظری راجع به پایان تاریخ دارند؟ 39
- آیا بشر می تواند از راه تکنیک جدید به سعادت برسد؟ 39
- نظر «فوکویاما» درباره پایان تاریخ چیست؟ 41
- تحلیل «مارشال مک لوهان» از سیطره لیبرالیسم چیست؟ 42
- نظر «تافلر» درباره پایان تاریخ چیست؟ 46
- دیدگاه «هانتینگتون» راجع به پایان تاریخ چیست؟ 47
- آیا تک قطبی کردن جهان می تواند نجات بخش بشر باشد؟ 50
- مارکسیست ها تکامل تاریخ را با چه شیوه ای توجیه می کنند؟ 52
- رهبری در حکومت عدل جهانی چه اهمّیتی دارد؟ 56
- از دیدگاه اسلام، آینده درخشان چه مشخصاتی دارد؟ 58
- آیا سیر تکاملی انسان ها آینده درخشانی را نوید می دهد؟ 59
- آیا قانون عکس العمل، نوید جامعه ای بهتر و متکامل را به ما می دهد؟ 60
- 2- آیا الزام ها و ضرورت های اجتماعی، جامعه را به زندگی آمیخته با صلح و عدالت سوق می دهد؟ 61
- آیا برای ایجاد تحوّل در جامعه احتیاج به اصلاحات تدریجی است یا انقلاب بنیادی؟ 62
- چه نوع آمادگی برای رسیدن به حکومت عدل جهانی لازم است؟ 64
- انتظار چه ویژگی های خاصی دارد؟ 66
- حقیقت انتظار چیست؟ 66
- عناصر تشکیل دهنده انتظار چیست؟ 68
- چه نوع انتظاری راجح است؟ 69
- انتظار، چه تأثیری در بعد اجتماعی دارد؟ 70
- عنصر انتظار چگونه در آمادگی نظامی منتظران تأثیر دارد؟ 71
- حقیقت انتظار فرج چیست؟ 73
- آیا در کتاب مقدس یهود سخن از انتظار فرج به میان آمده است؟ 74
- آیا مکاتب فلسفی نیز انتظار فرج را امری ارزشی می دانند؟ 74
- مقصود از انتظار مسیحا چیست؟ 75
- مقصود از روایات مطلق در باب انتظار فرج چیست؟ 77
- چه امتیازی در انتظار منجی موجود است؟ 79
- آیا تأخیر در فرج موجب قساوت قلب می شود؟ 80
- چه آثاری بر انتظار منجی مترتّب است؟ 81
- آیا ایمان به ظهور منجی نزد ادیان و ملل دیگر نیز وجود دارد؟ 85
- از چه زمانی خطوط کلّی برای روز موعود جهانی ترسیم شده است؟ 86
- منجی در آیین هندو کیست؟ 88
- منجی در آیین بودا کیست؟ 89
- موعود از دیدگاه زردشتیان کیست؟ 90
- منجی نزد یهود چه کسی است؟ 91
- چرا حضرت مسیح علیه السلام تاکنون زنده مانده است؟ 92
- حکمت مشارکت حضرت مسیح علیه السلام در تشکیل حکومت جهانی چیست؟ 93
- حضرت عیسی علیه السلام در کجا فرود خواهد آمد؟ 95
- منجی نزد مسیحیان کیست؟ 96
- ظهور منجی در اناجیل در چه وقتی معین شده است؟ 97
- وسعت حکومت حضرت مهدی علیه السلام چقدر است؟ 98
- آیا در اناجیل به علائم ظهور منجی اشاره شده است؟ 99
- هر یک از صاحبان ادیان، منجی را از دین خود می داند راه حلّ این اختلاف چیست؟ 100
- چگونه با وجود تحریف در تورات و انجیل به آن دو استشهاد می شود؟ 102
- چرا قوانین ادیان آسمانی پیشین به نحو اکمل پیاده نشد؟ 103
- بعد از ظهور اسلام خطوط کلّی برای روز موعود چگونه ترسیم شد؟ 104
- اول کسی که از مسلمانان در عقیده مهدویت تشکیک کرد چه کسی بود؟ 106
- آیا کسی از علمای اهل سنّت، منکر احادیث مهدویت شده است؟ 107
- چرا بخاری و مسلم احادیث مهدویت را در صحاح خود ذکر نکرده اند؟ 109
- آیا احادیث مهدویت متعارض است؟ 112
- آیا احادیث مهدویت تنها از طرق شیعه بوده 113
- آیا پدید آمدن مدعیان مهدویت از آثار سوء اعتقاد به مهدویت است؟ 114
- آیا اعتقاد به مهدویت در جامعه اسلامی نتیجه فشارهای سیاسی بوده است؟ 115
- آیا اعتقاد به مهدویت انسان را از عمل باز می دارد؟ 115
- آیا عقیده به منجی و مهدویت عقیده ای شرقی است؟ 117
- آیا عقیده به مهدویت از جوامع دیگر و از اصول غیر اسلامی وارد شده است؟ 118
- آیا عقیده مهدویت مورد اجماع مسلمین است؟ 121
- آیا می توان به مضمون حدیث غیر متواتر اعتقاد پیدا نمود؟ 123
- چه کسانی قائل به صحّت احادیث مهدویت شده اند؟ 124
- چه کسانی از صحابه احادیث مهدویت را نقل کرده اند؟ 127
- حکم منکر حضرت مهدی علیه السلام و ظهور او، در نزد اهل سنّت چیست؟ 128
- چه کسانی در طول تاریخ اسلام مهدویت را به شعر درآورده اند؟ 129
- تألیف در قضیه مهدویت از چه زمانی بوده است؟ 130
- تألیفات درباره مهدویت با چه روش هایی بوده است؟ 131
- آیا پدید آمدن مدّعیان مهدویت بر حتمی بودن ظهور مهدی علیه السلام دلالت دارد؟ 133
- چه کسانی ادعای مهدویت کرده یا در حقّ آنها ادّعای مهدویت شده است؟ 134
- آیا زیدیّه منکر مهدی علیه السلام هستند؟ 135
- آیا اعتقاد به مهدویت مردم را از عمل خیر باز می دارد؟ 136
- آیا مذاهب اسلامی بر اصل ظهور امام زمان علیه السلام اتفاق نظر دارند؟ 138
- آیا مذاهب اسلامی بر وجوب اعتقاد به ظهور مهدی علیه السلام اتفاق نظر دارند؟ 139
- دیدگاه مذاهب اسلامی راجع به توسعه حکومت حضرت مهدی علیه السلام چیست؟ 140
- دیدگاه مذاهب اسلامی درباره لقب منجی چیست؟ 141
- دیدگاه مذاهب اسلامی درباره نزول حضرت عیسی علیه السلام چیست؟ 142
- در چه مدّتی مقدمات ظهور حضرت مهدی علیه السلام فراهم می گردد؟ 143
- آیا کسی از علمای اهل سنّت به ولادت مهدی علیه السلام اعتراف کرده است؟ 146
- آیا کسی از اهل سنّت فرزند امام عسکری علیه السلام (مهدی) را همان منجی منتظر می داند؟ 149
- مبنای مؤلّفان حدیثی مصادر مهدویت چه بوده است؟ 151
- چه عواملی در حصول تواتر و یقین به ولادت امام مهدی علیه السلام مؤثر است؟ 155
- آیا در بین احادیث ولادت حضرت، حدیث صحیح السند نیز وجود دارد؟ 156
- آیا خبر ولادت امام مهدی علیه السلام تنها از طریق حکیمه نقل شده است؟ 159
- آیا رسول خداصلی الله علیه وآله از ولادت حضرت مهدی علیه السلام خبر داده است؟ 162
- آیا حضرت علی علیه السلام از ولادت امام مهدی علیه السلام خبر داده است؟ 163
- آیا امام حسن علیه السلام از ولادت حضرت مهدی علیه السلام خبر داده است؟ 163
- آیا امام حسین علیه السلام از ولادت حضرت مهدی علیه السلام خبر داده است؟ 164
- آیا امام باقرعلیه السلام از ولادت حضرت مهدی علیه السلام خبر داده است؟ 165
- آیا امام کاظم علیه السلام از ولادت حضرت مهدی علیه السلام خبر داده است؟ 166
- آیا امام رضاعلیه السلام از ولادت حضرت مهدی علیه السلام خبر داده است؟ 166
- آیا امام عسکری علیه السلام از ولادت حضرت مهدی علیه السلام خبر داده است؟ 169
- چرا هیچ یک از امامان علیهم السلام، هویت شخصی حضرت مهدی علیه السلام را بیان نکرده اند؟ 170
- وضعیت سیاسی در عصر امام عسکری علیه السلام وولادت حضرت مهدی علیه السلام چگونه بوده است؟ 171
- با وجود ضعف دولت عباسی، چگونه مسأله خوف بر جان حضرت مهدی علیه السلام توجیه می شود؟ 173
- اولین مالک نرجس خاتون چه شخصی بوده است؟ 174
- آیا برخی از شیعیان بعد از شهادت امام عسکری علیه السلام قائل به توقّف شدند؟ 175
- آیا ایمان به وجود امام زمان علیه السلام و ولادت او فرضیه ای فلسفی و ظنّی است؟ 175
- آیا اعتقاد به ولادت حضرت مهدی علیه السلام و وجود او تا این زمان از ضروریات ایمان است؟ 177
- چرا قرآن به طور رسمی به مسأله ولادت و وجود امام مهدی علیه السلام اشاره نکرده است؟ 178
- چه ضرورت دارد انسانی در گذشته دور برای آینده ای دورتر به دنیا آمده باشد؟ 178
- آیا ممکن است با سرّی بودن ولادت حضرت، ادعای تواتر و اجماع در موضوع ولادت نمود؟ 179
- آیا اختلاف در امر ولادت حضرت سبب وهن درآن می شود؟ 180
- آیا بعد از وفات امام عسکری علیه السلام عصر حیرت بوده است؟ 181
- برای رفع حیرت از جامعه شیعی، علما و اصحاب چه کارهایی انجام دادند؟ 182
- آیا در عصرهای مختلف،در جهت رفع حیرت در امر ولادت و وجود حضرت ع) کتاب 183
- آیا ممکن است گروهی، اخباری را در موضوع ولادت حضرت جعل کرده باشند؟ 185
- آیا اخبار مهدی علیه السلام غامض و پیچیده است؟ 186
- آیا با اجماعی که شیعه قبول ندارد می توان دلیل ولادت حضرت را اجماع قرار داد؟ 186
- اگر موضوع مهدویت حضرت مهدی علیه السلام واضح بوده، چرا عده ای به مهدویت غیر او معتقد شدند؟ 187
- آیا امام عسکری علیه السلام قبل از شهادت خودبه مادرش وصیّت کرده است؟ 188
- آیا نصّ متواتر بر امامت امام زمان علیه السلام از امام عسکری علیه السلام رسیده است؟ 189
- آیا بزرگان طایفه امامیه بعد از وفات امام عسکری علیه السلام بر ولادت حضرت اتفاق داشتند؟ 190
- مورخان شیعه در مورد تاریخ ولادت حضرت مهدی علیه السلام چه گفته اند؟ 191
- چه کسانی هنگام ولادت حضرت مهدی علیه السلام او را زیارت کرده اند؟ 192
- چه کسانی در عصر غیبت صغرا حضرت را ملاقات نموده اند؟ 194
- آیا علمای انساب به ولادت فرزند امام عسکری علیه السلام اعتراف نموده اند؟ 195
- آیا جعفر عموی امام مهدی علیه السلام منکر ولادت ایشان بوده است؟ 196
- کارهای ناشایست جعفر چه بوده است؟ 197
- چرا امام زمان علیه السلام عمویش جعفر را به برادران یوسف علیه السلام تشبیه کرد؟ 198
- چرا فرزندان برخی از پیامبران یا امامان نااهل شدند؟ 199
- آیا انتقال امامت به دو برادر بعد از حسنین علیهما السلام جایز است؟ 199
- آیا قرآن مؤیّد امامت و نبوت کودک است؟ 204
- چه کسانی در امامت در سنین کودکی شک کرده اند؟ 204
- آیا از منظر تاریخ، امامت در کودک تجسّم یافته است؟ 207
- آیا عقل، امامت کودک را تأیید می کند؟ 208
- آیا طفل در سنین کودکی می تواند رشد عقلی داشته باشد؟ 209
- آیا شیعیان به امامت امامان در سنین کودکی اطمینان داشتند؟ 210
- آیا خلفا بر امامت امامان در سنین کودکی اذعان داشتند؟ 211
- آیا از امامان قبل، نصّی بر امامت امامان کودک بوده است؟ 212
- کودکی که ممنوع از تصرف در اموال است چگونه می تواند امام باشد؟ 213
- طفل پنج ساله چگونه نمازش بر جنازه امام صحیح است؟ 214
- کودک چگونه می تواند امام باشد در حالی که تکلیف ندارد؟ 215
- چرا خداوند امامت را در کودک قرار داد؟ 217
- چرا امام زمان علیه السلام از همان کودکی در اختفا به سر 218
- آیا امامت کودک با قاعده لطف سازگاری دارد؟ 218
- امام عسکری علیه السلام برای تثبیت امامت فرزندش چه تدابیری اندیشید؟ 221
- آیا حضرت مهدی علیه السلام برای اثبات امامتش در کودکی اقدامی انجام داده است؟ 223
- ولایت به چه معنایی است؟ 226
- معنای ولایت تکوینی امام چیست؟ 227
- ولایت تکوینی دارای چه نتایجی است؟ 228
- آیا «ولایت تکوینی» به معنای تفویض است؟ 231
- آیا «ولایت تکوینی» متعلق به خداوند است؟ 232
- اگر امام ولایت تکوینی دارد پس چرا در مواقع ضروری از آن استفاده نمی کند؟ 233
- برهان لطف چگونه بر وجود امام زمان علیه السلام دلالت دارد؟ 236
- الطاف وجود امام غایب 237
- برهان عنایت چگونه بر وجود امام زمان علیه السلام دلالت دارد؟ 238
- برهان فطرت بر وجود امام زمان علیه السلام را چگونه تقریر می کنید؟ 239
- برهان واسطه در فیض چگونه بر وجود امام زمان علیه السلام دلالت دارد؟ 240
- برهان علت غایی چگونه بر وجود امام زمان علیه السلام دلالت دارد؟ 241
- با برهان امکان اشرف چگونه بر وجود امام زمان علیه السلام استدلال می شود؟ 242
- برهان مظهر جامع بر وجود امام زمان علیه السلام را چگونه تقریر می نمایید؟ 244
- برهان تجلّی اعظم چگونه بر وجود امام زمان علیه السلام دلالت دارد؟ 245
- قانون عدم تبعیض در فیض چگونه بر وجود امام زمان علیه السلام دلالت دارد؟ 246
- برهان تقابل قطبین چگونه بر وجود امام زمان علیه السلام دلالت دارد؟ 246
- برهان لزوم عقل بالفعل چگونه بر وجود امام زمان علیه السلام دلالت دارد؟ 247
- آیا می توان از راه حساب احتمالات، وجود امام زمان علیه السلام را به اثبات رساند؟ 248
- چه فایده ای در وجود امامی است که حافظ شرع و ملّت نبوده و اجرای احکام الهی نمی کند؟ 251
- از آیات سوره «قدر» چگونه وجود امام زمان علیه السلام استفاده می شود؟ 253
- آیات «شهادت» چگونه بر وجود امام زمان علیه السلام دلالت دارد؟ 258
- شاهد بر خلق در هر زمان دارای چه صفاتی باید باشد؟ 259
- آیه «نذیر» چگونه دلالت بر وجود امام زمان علیه السلام دارد؟ 260
- آیه «صادقین» چگونه بر وجود امام زمان علیه السلام دلالت دارد؟ 261
- آیه «هدایت» چگونه بر وجود امام زمان علیه السلام دلالت دارد؟ 261
- وجود امام مهدی علیه السلام را از روایات شیعه چگونه می توان به اثبات رسانید؟ 266
- ابواب حدیثی که دلالت بر وجود امام مهدی علیه السلام دارد کدام است؟ 268
- حدیث «ثقلین» چگونه دلالت بر وجود امام زمان علیه السلام دارد؟ 271
- چگونه احادیث وجوب معرفت امام بر وجود امام زمان علیه السلام دلالت دارد؟ 272
- حدیث «امان» چگونه بر وجود امام زمان علیه السلام دلالت دارد؟ 273
- حدیث (عدم خلو زمان از امام قرشی) چگونه بر وجود امام زمان علیه السلام دلالت دارد؟ 274
- مقصود از دوازده خلیفه چه کسانی اند؟ 277
- احادیث دوازده خلیفه چیست؟ 277
- آیا احادیث دوازده خلیفه دلالت بر حکومت ظاهری امامان معصوم دارد، در صورتی که در واقع چنین نبوده است؟ 278
- احادیث دوازده خلیفه در چه مکانی ایراد شده است؟ 279
- در برخی روایات اهل سنّت، ابوبکر وعمرهم جزء دوازده خلیفه معرفی شده اند، آن را چگونه توجیه می کنید؟ 280
- آیا احادیث دوازده خلیفه نزد شیعه ضعیف السند و غیر معتبر است؟ 281
- احادیث دوازده خلیفه، چگونه بر وجود امام زمان علیه السلام دلالت دارد؟ 283
- احادیث دوازده خلیفه با حدیث «الخلافه بعدی ثلاثون عاماً» چگونه قابل جمع است؟ 284
- مبدأ غیبت صغرا از چه زمانی به حساب می آید؟ 285
- حکمت غیبت صغرا قبل از غیبت کبرا چه بوده است؟ 285
- امتیاز عصر غیبت صغرا بر غیبت کبرا چیست؟ 286
- آیا رسول اکرم صلی الله علیه وآله خبر از غیبت امام زمان علیه السلام داده است؟ 287
- برای غیبت امام مهدی علیه السلام چه زمینه سازی از جانب امامان انجام گرفت؟ 287
- آیا امام علی علیه السلام به غیبت حضرت مهدی علیه السلام اشاره کرده است؟ 288
- آیا امام حسن علیه السلام از غیبت حضرت مهدی علیه السلام خبر داده است؟ 289
- آیا امام حسین علیه السلام از غیبت فرزندش مهدی علیه السلام خبر داده است؟ 290
- آیا امام باقرعلیه السلام از غیبت حضرت مهدی علیه السلام خبر داده است؟ 291
- آیا امام سجادعلیه السلام از غیبت فرزندش مهدی علیه السلام خبر داده است؟ 291
- آیا امام صادق علیه السلام از غیبت حضرت مهدی علیه السلام خبر داده است؟ 292
- آیا امام جوادعلیه السلام از غیبت حضرت مهدی علیه السلام خبر داده است؟ 294
- آیا امام عسکری علیه السلام برای غیبت فرزندش مهدی علیه السلام زمینه سازی نموده است؟ 295
- آیا امام هادی علیه السلام از غیبت حضرت مهدی علیه السلام خبر داده است؟ 295
- امام مهدی علیه السلام برای اثبات وجود خود در عصر غیبت صغرا چه تدابیری اندیشید؟ 297
- امام زمان علیه السلام چه تدابیری برای اختفای خود از دشمنان داشته است؟ 298
- سفیر اول امام مهدی علیه السلام چه کسی بوده و چه موقعیتی داشته است؟ 301
- سفیر دوم امام زمان علیه السلام چه کسی بوده و چه موقعیتی داشته است؟ 303
- سفیر سوم امام زمان علیه السلام چه کسی بوده و چه موقعیتی داشته است؟ 304
- سفیر چهارم امام زمان علیه السلام چه کسی بوده و چه موقعیتی داشته است؟ 306
- نیابت چهار سفیر حضرت علیه السلام چگونه اثبات می گردد؟ 307
- ارتباط نوّاب اربعه با شیعیان چگونه بوده است؟ 308
- وظایف و مسئولیت های نوّاب اربعه چه بوده است؟ 309
- ملاک و معیار انتصاب نوّاب اربعه چه بوده است؟ 310
- چه عواملی باعث شد برخی ادعای سفارت دروغین از طرف حضرت نمایند؟ 311
- مدعیان دروغین سفارت چه کسانی بوده اند؟ 312
- چه مصلحتی در وجود وکلای ناحیه مقدسه بوده است؟ 313
- آیا امام زمان علیه السلام غیر از سفرا، وکیل نیز داشته است؟ 313
- سازمان وکالت چه وظایف و مسئولیت هایی را برعهده داشته است؟ 314
- توقیع به چه معناست؟ 315
- در چه مدت زمانی توقیع از طرف حضرت صادر می شده است؟ 315
- نقش سفیر در توقیعات چه بوده است؟ 315
- آیا توقیعات به خطّ خود حضرت مهدی علیه السلام بوده است؟ 316
- چه مقدار توقیع از ناحیه مقدسه صادر شده است؟ 317
- عصر غیبت کبرا چه خصوصیات ویژه ای دارد؟ 322
- غیبت حضرت مهدی علیه السلام به چه کیفیتی است؟ 323
- چرا امام زمان علیه السلام خود را برای مؤمنان مورد وثوق ظاهر نمی سازد؟ 324
- با توجه به فراگیری ظلم و فساد در عالم، چرا امام ظهور نمی کند؟ 324
- مقصود از نیابت عامّه در عصر غیبت کبرا چیست؟ 325
- منظور از مهدویت نوعی و شخصی چیست؟ 327
- راه رسیدن به لقای حضرت مهدی علیه السلام چیست؟ 327
- آیا در عصر غیبت کبرا نیز نامه ای از ناحیه مقدّسه صادر شده است؟ 328
- سند دو توقیع صادر شده از امام مهدی علیه السلام بر شیخ مفیدرحمه الله چگونه قابل اثبات است؟ 329
- آیا این گونه غیبت در بین انبیا هم سابقه داشته است؟ 331
- چه محذوری داشت اگر امام زمان علیه السلام در بین مردم ظاهر می بود؟ 333
- آیا خداوند نمی توانست حضرت مهدی علیه السلام را بدون غیبت حفظ نماید؟ 334
- آیا با حضور امام زمان علیه السلام در بین مردم ممکن نبود که ستمگران تسلیم او گردند؟ 335
- اگر امام ظاهر بود و با ظالمان زمان خود مصالحه کرده و پیمان عدم تعرّض می بست، چه می شد؟ 335
- فلسفه غیبت امام زمان علیه السلام چیست؟ 336
- «جابُلقا و جابُرسا» چه شهرهایی است؟ 340
- نظر فرقه «شیخیّه» درباره امام زمان علیه السلام چیست؟ 340
- چه اشکالاتی نسبت به اعتقاد شیخیه درباره کیفیت وجود امام زمان علیه السلام در عصر غیبت وجود دارد؟ 342
- اینکه حضرت زهراعلیها السلام الگوی حضرت مهدی علیه السلام است، یعنی چه؟ 343
- دعا برای تعجیل فرج چه تأثیری در فرج شیعیان دارد؟ 344
- حکم کسی که منکر امام زمان علیه السلام است چیست؟ 345
- وجود امام زمان علیه السلام در رفع بلا چه تأثیری دارد؟ 345
- وظیفه کلی ما در عصر غیبت نسبت به امام زمان علیه السلام چیست؟ 345
1- 1. سوره بقره، آیه 170.
2- 2. فصلنامه مطهّر، شماره صفر، ص 34و35.
ولی برخی شک ها نوعی بیماری است، مانند وسوسه، شک کثیر الشک در نماز، وضو و سایر عبادات و طهارت و نجاست. این گونه شک ها و شبهه ها نوعی بیماری و مرض است. زیاد شک کردن نوعی بیماری است.
آیا خداوند ضمانت کرده شخص حقیقت جو را به حقیقت برساند؟
انسان ها در دوران زندگی خود معمولاً از نظر شک و شبهه دچار بحران می شوند، اینجا است که انسان وضع حسّاسی پیدا می کند، مخصوصاً هنگامی که با مجموعه ای از افکار و عقاید و آرای مخالف محیط خود و گاهی نیز با تبلیغات از راه های گوناگون مواجه گردد. لذا اگر واقعاً حقیقت جو باشد خداوند او را راهنمایی خواهد کرد. خداوند متعال می فرماید: {وَالَّذِینَ جاهَدُوا فِینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا}؛(1) «و کسانی که در راه ما جهاد و کوشش کنند البته ما آنها را به راه هایمان هدایت خواهیم کرد.»
ولی این بدان معنا نیست که علما و دانشمندان هیچ وظیفه ای ندارند، بلکه وظیفه سنگینی بر دوش آنان است و باید به هر نحو ممکن توجیه گر عقلایی شک ها و شبهه ها باشند تا مردم خصوصاً نسل جوان به سر منزل یقین برسند.
وظیفه ما در برابر شبهات چیست؟
برخی معتقدند انسان در هر سنّ و معلوماتی که باشد بی هیچ قید و شرطی می تواند به هر سخنی گوش فرا دهد. اینان به آیه شریفه: {فَبَشِّرْ عِبادِ * الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ القَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ}؛(2) تمسک می کنند. در صورتی که آیه شریفه در مورد