امام مهدی علیه السلام از ولادت تا ظهور صفحه 164

پاورقی

[1] اکمال الدین شیخ صدوق، ص 423 و کتاب الغیبه شیخ طوسی، ص 214. لازم به یادآوری است که: این جریان با الفاظی مشابه و نزدیک به هم، در دو کتاب فوق آمده است که من تا سرحد توان، بهترین را آوردیم.
[2] سوره صافات، آیه ی 102.
[3] به سوره یوسف، آیات 40 ، 37 ، 36 ، 4 و 42، مراجعه شود.
[4] سوره اسراء آیه 60.
[5] الدرالمنثور، ج 5، ص 306، روح البیان، ج 15، ص 100 و تفسیر ابن کثیر، ج 3، ص 49.
[6] به سیره ابن هشام و سایر کتب تاریخی مراجعه شود.
[7] بحارالانوار، ج 43، ص 179.
[8] بحارالانوار، ج 42، ص 206.
[9] بحارالانوار، ج 44، ص 364.
[10] بحارالانوار، ج 61، ص 211، در مصدر، به جای «لا یتمثل بی» «لا یشتبه بی» آمده است.
[11] این جمله، اشاره به امامت دروغین جعفر کذاب بود که به تحریک رژیم بنی عباس و به انگیزه جاه طلبی به دروغ، مدعی بود که امامت پس از برادرش، حضرت عسکری به او رسیده است.
[12] بحارالانوار، ج 51، ص 12.

نگرشی بر این روایت

نگرشی بر این روایت

همانگونه که

ملاحظه شد، این روایت از منشاء خانوادگی «نرجس» و سرگذشت شگفت انگیز زندگی او چیزی نمی گوید و تنها بیانگر این مطلب است که آن بانو در خانه دختر امام جواد علیه السلام بود و در همانجا هم حضرت عسکری علیه السلام او را دید و شکوه و عظمت معنوی را در قامت افراشته و چهره پرنجابت و پیشانی بلند او خواند. اما این روایت از چگونگی رسیدن او به شهر تاریخی سامرا و به خانه جناب حکیمه خاتون ساکت است.

برخی از اندیشمندان معاصر، در این اندیشه اند که میان دو روایت پیوند دهند، به همین جهت می گویند: در روایت نخست، جمله ای است که حضرت هادی علیه السلام خطاب به حکیمه می فرماید:

«یا بنت رسول الله! خذیها الی منزلک... فانها زوجه ابی محمد و ام القائم»

یعنی: دختر پیامبر! او را به خانه خود ببر و مقررات دین را بدو تعلیم کن چرا که همسر فرزندم حسن علیه السلام و مادر آخرین امام نور «قائم» آل محمد خواهد بود.

با این بیان، نرجس به خانه دختر امام جواد علیه السلام آمد و در آنجا بود تا امام حسن عسکری علیه السلام او را دید و بدو نگریست، چرا که همسر او بود.

اما حقیقت این است که: در روایت دوم واژه هایی به کار رفته است که بااین تأویل و تفسیر نمی سازد برای نمونه:

حکیمه می گوید: «کانت لی جاریه یقال لهانرجس». و این جمله دلالت بر این می کند که نرجس نه در خانه او به عنوان میهمان که خدمتگزار بوده و او از موضع سرور و سالار او

سخن می گوید.

دیگر اینکه می گوید: «و وهبتها لأبی محمد» این جمله نیز با جمله امام هادی علیه السلام که در روایت اول آمده است، نمی سازد که می فرماید: «فانها زوجه أبی محمد.»