چشم اندازی به حکومت مهدی (عج) صفحه 36

امیرمؤمنان (ع) می‌فرماید: «گویا شیعیانم را می‌بینم که در مسجد کوفه گرد آمده‌اند و با برپایی چادرهایی، مردم را به همان ترتیبی که قرآن فرود آمده بود، آموزش می‌دهند». [542] .امام صادق (ع) می‌فرماید: «گویا می‌بینم که شیعیان علی (ع) قرآن‌ها را در دست دارند و مردم را آموزش می‌دهند». [543] .اصبغ بن نباته می‌گوید: از علی (ع) شنیدم که می‌فرمود: «گویا عجم (نژاد غیر عرب) را می‌بینم که چادرهای‌شان در مسجد کوفه برافراشته شده است و به مردم قرآن می‌آموزند؛ به همان گونه که فرود آمده است». [544] .این روایت، هویّت آموزش دهندگان را روشن می‌کند که از عجم هستند و به گواهی لغت‌شناسان [545] مراد از عجم در این‌جا فارس‌ها و ایرانیان هستند.امام باقر (ع) می‌فرماید: «در روزگار حضرت مهدی (عج) به اندازه‌ای به شما حکمت و فهم داده خواهد شد که یک زن در خانه‌اش، بر طبق کتاب خدا و سنّت پیامبر (ص) قضاوت‌می‌کند». [546] .

ساختن مساجد

حبه عرنی می‌گوید: امیرمؤمنان به سوی سرزمین «حیره» [547] رهسپار شد و فرمود: «...به‌طور حتم، در شهر حیره مسجدی ساخته خواهد شد که پانصد در داشته باشد و دوازده امام‌جماعت عادل در آن نماز جماعت برگزار کنند. گفتم: ای امیرالمؤمنین! این‌گونه که توصیف می‌کنی، آیا مسجد کوفه، گنجایش مردم را خواهد داشت؟ فرمود: «چهار مسجد در آن‌جا ساخته می‌شود که مسجد کوفه (فعلی) از همه آنها کوچک‌تر خواهد بود. و این مسجد (حیره که پانصد در دارد) و دو مسجد دیگر که در دو سوی شهرکوفه قرار می‌گیرند، احداث خواهد گشت». آن‌گاه حضرت [548] به سوی رودخانه بصریین و رودخانه غربیین اشاره کرد.نیز آن حضرت می‌فرماید: «حضرت مهدی (عج) به حرکت خود ادامه می‌دهد... تااین‌که در قسطنطنیه و نزدیک آن مساجد بسیاری ساخته می‌شود». [549] .مفضل می‌گوید: حضرت صادق (ع) می‌فرمود: «هنگامی که حضرت قائم (عج) قیام‌کند، در بیرون از شهر کوفه (ظهرالکوفه)، مسجدی خواهد ساخت که هزار در خواهد داشت». [550] .شاید مراد از ظهرالکوفه که در روایت آمده است، شهر نجف اشرف باشد؛ چون دانشمندان از نجف به ظهرالکوفه تعبیر کرده‌اند.

رشد معنویت و اخلاق

امیرمؤمنان (ع) می‌فرماید: «مردم در روزگار مهدی (عج) به عبادت و دین روی‌می‌آورند و نماز را با جماعت برگزار می‌کنند». [551] .امام صادق (ع) می‌فرماید: «خانه‌های کوفه به رودخانه کربلا و حیره متصل می‌شود؛ به‌گونه‌ای که فرد نمازگزار روز جمعه برای شرکت در نماز جمعه سوار بر مرکبی تیزرو می‌شود، ولی بدان نمی‌رسد». [552] .شاید این کنایه از افزایش و تراکم جمعیت باشد که مانع شرکت و حضور به هنگام او در نماز جمعه می‌گردد و این که همه نمازگزاران در یک‌جا گرد می‌آیند و بیش از یک نماز جمعه، برگزار نمی‌شود، شاید بر اثر یکی شدن این سه شهر باشد؛ زیرا از نظر شرعی برگزاری بیش از یک نماز جمعه در یک شهر جایز نیست.مفضل‌بن‌عمر می‌گوید: امام صادق (ع) می‌فرمود: «هنگامی که قائم ما قیام کند، شخص شب را به صبح می‌رساند، در حالی که نادان، ترسو و بخیل است و به هنگام صبح، داناترین مردم، شجاع‌ترین آنان و بخشنده‌ترین انسان‌هاست و پیروزی پیشاپیش امام در حرکت خواهد بود». [553] .حضرت علی (ع) می‌فرماید: «هنگامی که قائم ما قیام کند...، کینه‌های بندگان نسبت به یک‌دیگر از دل‌های‌شان زدوده می‌گردد». [554] .نیز پیامبر مکرّم اسلام در این باره می‌فرماید: «... در آن روزگار کینه‌ها و دشمنی‌ها از دل‌ها زدوده خواهد گشت». [555] .درباره نابودی فساد اخلاقی و انحراف، پیشوای دوم شیعیان می‌فرماید: «خداوند در آخرالزمان مردی را برمی انگیزد که کسی از منحرفان و فاسدان نمی‌ماند مگر این که اصلاح‌گردد». [556] .یکی از ویژگی‌های روزگار حضرت مهدی (عج) این است که حرص و طمع از میان می‌رود و روح بی‌نیازی در انسان‌ها پدیدار می‌شود.رسول خدا (ص) می‌فرماید: «زمانی که حضرت مهدی (عج) قیام کند، خداوند، غنا و بی‌نیازی را در دل بندگانش می‌نهد؛ به گونه‌ای که حضرت اعلام می‌کند، هر کس به مال و ثروت نیاز دارد، بیاید؛ ولی برای آن، کسی پیشقدم نمی‌شود». [557] .نکته جالب توجّه در این روایت، این است که در حدیث واژه «عباد» به کار رفته است؛ یعنی این دگرگونی روحی به گروه ویژه‌ای اختصاص ندارد؛ بلکه این دگرگونی درونی در همه انسان‌ها پدید می‌آید.هم‌چنین آن حضرت می‌فرماید: «شما را به مهدی (عج) بشارت می‌دهم که به سوی مردم برانگیخته می‌گردد؛ در حالی که زلزله‌ها و اختلاف بر مردم چیره است. آن‌گاه زمین را پر از عدل و داد می‌کند؛ چنان‌که پر از ستم و جور شده است و ساکنان زمین و آسمان از او خشنودمی‌گردند.خداوند، دل‌های امّت محمد (ص) را سرشار از بی‌نیازی می‌کند؛ به گونه‌ای که منادی ندا می‌دهد، هر کس به مالی نیاز دارد؛ بیاید (تا نیازش رفع شود) ولی جز یک نفر کسی نمی‌آید. آن‌گاه حضرت مهدی (عج) به او می‌فرماید: «نزد خزینه دار برو و بگو مهدی دستور داده است که به من مال و ثروت بدهی». خزانه دار می‌گوید: دو دستی پول‌ها را جمع کن. او نیز پول‌ها را در دامن خود می‌ریزد؛ ولی هنوز از آن‌جا بیرون نرفته است که از رفتار خویش پشیمان می‌گردد و با خود می‌گوید: چه شد که من طمعکارترین امّت پیامبر (ص) شدم! آیا کسی که سبب غنا و بی‌نیازی آنان گشت، از بی‌نیاز کردن من ناتوان است. آن‌گاه باز می‌گردد تا اموال را بازگرداند؛ امّا خزانه دار نمی‌پذیرد و می‌گوید: ماچیزی را که بخشیدیم پس نمی‌گیریم!». [558] .در روایت جمله یملأ قُلوب أمّة محمد به کار رفته است که شایسته دقت است؛ زیرا غنا و بی‌نیازی مطرح نیست؛ بلکه استغنا و بی‌نیازی روح مطرح است و ممکن است انسان فقیر باشد، ولی روحی بی‌نیاز داشته باشد. در این روایت، جمله یملأ قلوب آمده است که می‌رساند قلب‌های آنان پر از حس بی‌نیازی است و افزون بر آن از نظر مالی نیز در وضعیت خوبی به سر می‌برند.درباره رشد خرد، کمال اخلاقی و قوّت قلب مردم در روزگار حضرت مهدی (عج) روایاتی رسیده است که به بازگویی چند روایت بسنده می‌کنیم:امام باقر (ع) می‌فرماید: «هنگامی که حضرت قائم ما قیام کند، دستش را بر سر بندگان خدا می‌گذارد و خردهای‌شان را جمع کرده (تمرکز می‌بخشد و رشد می‌دهد) اخلاقشان را کامل می‌کند». [559] در بحارالانوار «أحلامهم» یعنی آرزوهای‌شان [560] آمده است.امام زمان (عج) چون دستورات اسلامی را به‌طور کامل اجرا می‌کند، باعث رشد فکری مردم می‌شود و هدف پیامبر اکرم (ص) که می‌فرماید: «برای به کمال رساندن اخلاق مردم مبعوث شدم» تحقق می‌یابد.رسول خدا (ص) به حضرت فاطمه (س) می‌فرماید: «خداوند از نسل این دو (حسن و حسین (ع)) شخصی را برمی انگیزد که دژهای گمراهی را می‌گشاید و دل‌های سیاه قفل‌خورده را تسخیر می‌نماید». [561] .امام باقر (ع) می‌فرماید: امیرمؤمنان (ع) فرمود: «مردی از فرزندانم ظهور می‌کند... و دستش را بر سر بندگان خدا می‌گذارد. آن‌گاه هیچ مؤمنی نمی‌ماند، مگر این که، دلش از پاره‌های بزرگ آهن و سندان محکم‌تر می‌شود و توان چهل مرد را دارد». [562] .مردم در روزگار حضرت قائم (عج) فریبندگی دنیا را باور کرده، همه گرفتاری‌ها و گناهان را از آن می‌دانند و از نظر ایمان و تقوا به حدّی می‌رسند که دیگر دنیا مایه فریب آنان نمی‌شود.رسول خدا (ص) می‌فرماید: «زمین بهترین چیزهایی که در دل دارد، بیرون می‌ریزد؛ مانند پاره‌های طلا و نقره. آن‌گاه قاتل می‌آید و چنین می‌گوید: برای اینها دست به قتل زدم و کسی که قطع رحم کرده است؛ می‌گوید: این باعث قطع رحم شده بود. دزد می‌گوید: برای این دستم بریده شد. پس همگی طلا را رها می‌کنند و چیزی از آن بر نمی‌دارند». [563] .زید زراد می‌گوید: به امام صادق (ع) عرض کردم: بیم آن داریم که از مؤمنان نباشیم. فرمود: «چرا؟» عرض کردم: چون در میان خود، کسی را نمی‌یابیم که برادر دینی خود را بر درهم و دینارش برتری دهد و می‌بینیم که درهم و دینار در نزد ما برتری دارد بر برادر مؤمنی که میان ما و او را دوستی و ولایت امیرمؤمنان (ع) پیوند زده است.حضرت فرمود: «خیر، شما مؤمن هستید؛ ولی ایمانتان کامل نمی‌گردد، مگر آن که قائم ما ظهور کند. در آن هنگام، خداوند در شما بردباری و شکیبایی پدید می‌آورد و آن‌گاه مؤمن کامل خواهید شد». [564] .

امنیت

اشاره

در حالی که پیش از ظهور حضرت مهدی (عج) شرایط ناامنی بر جهان چیره است، یکی از بنیادی‌ترین کارهای حضرت، بازگرداندن امنیّت به جامعه است. در حکومت حضرت مهدی (عج) با برنامه ریزی دقیقی که انجام می‌شود، در مدّت کوتاهی امنیّت در همه زمینه‌ها به جامعه باز می‌گردد و مردم در محیطی پر از امنیّت به زندگی خود ادامه‌می‌دهند؛ امنیّتی که بشر در هیچ روزگاری مانند آن را ندیده است.راه‌ها به گونه‌ای امن می‌شود که زنان جوان از جایی به جای دیگر، بدون همراه داشتن محرمی، سفر می‌کنند و از هر گونه تعرّض و سوء نظر در امان هستند.مردم در امنیّت کامل قضایی به سر می‌برند؛ به گونه‌ای که دیگر کسی از این که ممکن‌است حقش پایمال شود، کوچک‌ترین بیمی ندارد. برنامه‌ها و قوانین به گونه‌ای طرح‌ریزی و اجرا می‌شود که مردم خود را در امنیّت کامل مالی و جانی می‌بینند. دزدی از جامعه رخت برمی‌بندد و امنیّت مالی تا جایی فراگیر می‌شود که اگر کسی دست در جیب دیگری ببرد، هرگز احتمال دزدی داده نمی‌شود و کار او توجیه می‌گردد.چنان ناامنی از جامعه رخت برمی‌بندد و جایش را به امنیّت می‌دهد که حیوانات و جانداران را نیز در برمی گیرد؛ به گونه‌ای که گوسفند و گرگ در کنار هم زندگی می‌کنند و کودکان با عقرب و گزندان همبازی می‌شوند؛ بدون این که آسیبی ببینند.

امنیت عمومی

رسول خدا (ص) در این باره می‌فرماید: «هنگامی که عیسی بن مریم از آسمان به زمین آید و دجّال را به قتل رساند...، چوپان به گوسفندان خود می‌گوید: برای چَرا به فلان مکان بروید و در این ساعت بازگردید! گله گوسفندی میان دو کشتزار می‌شوند؛ ولی هرگز به خوشه ای از آن تعدّی نمی‌کنند و شاخه‌ای از آن را با پای خود نمی‌شکنند». [565] .رسول خدا (ص) می‌فرماید: «... زمین را از عدالت پر می‌کند تا جایی که مردم به فطرت خویش باز می‌گردند. نه خونی به ناحق ریخته می‌شود و نه خوابیده‌ای را بیدار می‌کنند». [566] .ابن عباس درباره گسترش امنیّت در روزگار مهدی (عج) می‌گوید: حتی در آن عصر، گرگ، گوسفند را نمی‌درد و شیر، گاو را از بین نمی‌برد و مار به انسان آسیبی نمی‌رساند و موش، انبانی را نمی‌جود و به آن دستبرد نمی‌زند. [567] .امیرمؤمنان (ع) می‌فرماید: «هرگاه قائم ما قیام کند، آسمان باران‌های خود را می‌بارد و درندگان با چارپایان از در آشتی وارد می‌شوند و با انسان‌ها کاری ندارند تا جایی که زنی از عراق به شام می‌رود؛ بدون این که درنده‌ای او را نگران سازد و یا از درنده‌ای بترسد». [568] .نیز آن حضرت می‌فرماید: «لشکر مهدی (عج) ارتش «أعور دجّال» را نابود می‌سازد زمین را از وجود آن پاک می‌کند. از آن پس، مهدی فرمانروایی شرق و غرب زمین را به‌دست می‌گیرد و از جابلقا تا جابرسا را می‌گشاید و بر همه کشورها چیره می‌شود و حکومت و فرمانروایی او تثبیت می‌گردد». [569] .آن حضرت با مردم به عدالت رفتار می‌کند تا جایی که گوسفند در کنار گرگ به چریدن مشغول است و کودکان با عقرب بازی می‌کنند؛ بدون این که آسیبی به آنان برسد. بدی‌ها از بین می‌رود و نیکی‌ها بر جای می‌ماند.در روایتی آمده است: «قیامت برپا نمی‌شود تا این‌که حضرت عیسی فرود آید... و گرگ در گله‌ای از گوسفند، همانند سگ گله باشد و شیر در گله شتر، گویی بچه شتر یاجفت آن است». [570] .حذیفه می‌گوید: از پیامبر خدا (ص) شنیدم که می‌فرمود: «به هنگام ظهور حضرت قائم...، پرندگان در لانه‌های خود تخم گذاری می‌کنند و ماهیان در دریا». [571] .شاید منظور این باشد که آنها احساس امنیّت می‌کنند و بدون دغدغه خاطر در لانه و محلّ زندگی خود تخم‌گذاری می‌کنند.ابو امامه باهلی می‌گوید: روزی پیامبر خدا (ص) برای ما خطبه خواند و در پایان آن فرمود: «پیشوای مردم در آن روزگار مردی صالح است... در آن عصر به گوسفند و گاو تعدّی نمی‌شود و کینه‌ها از سینه‌ها زدوده می‌گردد. افسار را از دهان حیوانات برمی‌دارند (وحیوانات به حقوق دیگران تجاوز نمی‌کنند تا چه رسد به این که انسان‌ها به حقوق یک‌دیگر تجاوز کنند). کودک دستش را در دهان درنده می‌گذارد، ولی حیوان آزاری به او نمی‌رساند. بچه‌حیوان در جلو شیر و درنده انداخته می‌شود و به او آسیبی نمی‌رسد و شیر در میان گله شتر، همانند سگ گله و گرگ در میان گوسفندان، مانند سگ گله است». [572] .شاید این روایت کنایه از امنیّت کامل و پیدایش جوّ اطمینان به یک دیگر باشد.نیز آن حضرت می‌فرماید: «روزگاری که عیسی بن مریم به زمین فرود آید و دجّال را به قتل رساند، مارها و عقرب‌ها آشکارند و به کسی آزاری نمی‌رسانند». [573] .از این احادیث اندازه امنیّت مالی و جانی در روزگار حضرت مهدی (عج) به خوبی روشن می‌گردد؛ زیرا چوپانی که گله خود را به بیابان می‌فرستد، از دستبرد انسان‌ها و تعدّی درندگان به آنها آسوده خاطر است. انسانی که به سفر می‌رود یا در بین جانوران موذی زندگی می‌کند، از آزار و اذیّت آنها در امان است؛ به گونه‌ای که گویا قانون احترام به حقوق دیگران حتی برای حیوانات درنده و حشرات نیز پذیرفته شده است و همه در برابر آن خاضع و تسلیم هستند. شاید مقداری از امنیّت بدین سبب باشد که در روزگار آن حضرت نعمت‌های الهی فراوان است و چون همه جانداران نیز از آن نعمت‌ها بهره‌مندند و احساس امنیّت می‌کنند، به کسی آسیب نمی‌رسانند.امنیّت عمومی در عصر امام زمان (عج) چنان فراگیر می‌شود که حتی اگر کسی به خواب رود، اطمینان دارد که او را بیدار نمی‌کنند و مزاحم خواب او نمی‌گردند.رسول خدا (ص) در این باره می‌فرماید: «امّت مهدی به آن حضرت پناه می‌برند؛ چنان‌که زنبورهای عسل به ملکه خود پناه می‌آورند. آن حضرت زمین را پر از عدل و داد می‌کند؛ چنان‌که (پیش از آن) پر از ستم و جور شده بود؛ به حدّی که مردم به فطرت نخستین خود بازمی گردند. شخص خوابیده را از خوابش بیدار نمی‌کنند و خون کسی ریخته نمی‌شود». [574] .