اشاره
شوق انتظار جان مایه حرکت برای گذر از وضع موجود به سوی وضع مطلوب است؛ حرکتی که باید با شناسایی مقصد آغاز گردد و بدان سو متمایل شود؛ و در این حال، آحاد جامعه یا سالک راه نجاتند و یا غوطه ور در سید قهقرایی جاهلیت مدرن. شعور منتظران دستمایه ادراک حقیقت شهر عدل در امتداد نگاه آنان است؛ منتظرانی که مکلف به احیای شهر صالحان بوده، مسؤول حفظ و حراست از آنند؛ شهری که به آرزوها و تمایلات کمال جویانه و حق طلبانه انسانی میبخشد و تصویرگران آن، بسیج آگاهانه گروههای متنوع و متکثر مردم برای تحقق جامعه موعود است؛ شهری که مختصات آن مقید به اصول خردنامه و هنر است؛ شهری که روابط اجتماعی مردم آن نمایانگر تمام خردمندی و کمال زیبایی است.و در واقع، سرشت تصویر بصیرت بخش از آینده موعود و راهبرد فوق فعال انتظار هزارهای جامعه انسانی همین عقلانیت و زیبایی است.واژهها و اصطلاحات رهنما:1. مسیر حرکت 2. مبدا و مقصد 3. شعور و ظهور 4. شهر صالحان 5. شهر خرد و زیبایی6. تصویرپردازی بصیرت بخش 7. انتظار هزارهای
مقدمه
هر آن که عزم حرکت میکند، طرحی از مسیر و مقصد در اندیشه دارد. انتظار نیز طلیعه حرکتی برای گذر از وضع موجود به سوی وضع مطلوب است؛ حرکتی که باید با شناسایی مقصد آغاز گردد؛ مقصدی که اگر شناخته نشود، مرگ آدمی چون مرگ جاهلی است، در عمیق ترین لایههای جهل، ناآگاهی، جمود و سکون..... اللهم عرفنی حجتک فانک ان لم تعرفنی حجتک ضللت عن دینی. اللهم لاتمتنی میته جاهلیه و لا تزغ قلبی بعد اذ هدیتنی. [1] .من مات و لیس له امام فمیتته
میته جاهلیه. [2] .بدیهی است که چنین عقوبت سنگینی در برابر کوتاهی و تقصیری بزرگ تعیین می شود. پس منظور از شناخت امام، شناخت او برحسب ویژگیهای ظاهری و نسب او نیست.مخاطب دعا حکیمی است که به عبث حکم نمیکند و خود اساس عدل و میزان است؛ پس اگر مرگ ناآشنا با امام زمان (عج) مرگ جاهلی است، مراد از شناخت امام و آشنایی با او چیزی فراتر از شناخت ظاهری است. چه بسا گمراهانی که او و اجدادش را به درستی تا ابراهیم می شناختند، ولی با راه، شیوه حکومت و مقصد او ناآشنا بودند و به کام مرگ جاهلی فروافتادند.بنابراین مقصود از این شناخت، شناختی شوق انگیز برای شروع حرکت است؛ حرکت به سوی تحقق خواستههای او و امت او در احیای «شهر عدل»؛ شهری که در آن، اهداف امام و امت و منتظِر و منتظَر به هم میآمیزند؛ شهری که در امتداد صراط مستقیم و طریق الوسطی به دست صالحان تحقق مییابد و به همان ها به ارث میرسد. [3] .سخن از راهی طولانی است که هر لحظه سکوت و غفلت از سیر در آن، ممکن است انحرافی جبران ناپذیر در پی داشته باشد، اما مختصات این راه و مقصد آن (شهر عدل موعود) کدام است و چگونه مسیر کاروانیان در آن استمرار مییابد و احیا میگردد؟بنابر دلالتهای قرآنی و روایی، احیای این شهر، حاصل تلاش و کوشش نسلی از بنی آدم است که با مجاهدت خود، به شایستگی زندگی در شهر عدل صالحان دست مییابند؛(و لقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر ان الارض یرثها عبادی الصالحون) (ان فی هذا لبلاغاً لقوم عبدین) (انبیاء/ 105 و
102)1. و در زبور، پس از تورات، نوشتیم که مسلماً زمین را عباد صالح به ارث خواهند برد و به یقین در این سخن پیام رسایی است برای قومی که بنده خداوندند.وعدالله الذین امنوا منکم و عملوالصالحات لیستخلفنهم فی الارض کما.....(نور/ 88)2. خداوند به کسانی از شما که ایمان آورند و اعمال صالح انجام دهند، وعده داده است که قطعاً آنان را در زمین به خلافت خواهد رساند.... [4] .در واژههای «صالحون» و «صالحین»، حدی از صلاحیت مورد نظر است که حضرت ابراهیم علیه السلام پس از آن همه مجاهدت و مقاومت در راه خدا، در آخرت به آنان ملحق میشود. [5] .آیه 105 از سوره انبیا بشارت میدهد که به زودی زمین از شرک و گناه پاکیزه میگردد و جامعه ای صالح و موحد در آن زندگی خواهند کرد. [6] .آیه 55 سوره نور نیز به اهل ایمان و عمل صالح مژده میدهد که به زودی جامعه صالحی مخصوص آنان ایجاد میشود و زمین در اختیار آنان قرار میگیرد. دین آن ها متمکن گشته، امنیت برقرار میشود؛ امنیتی که در سایه آن از شر کفار و منافقان در امان باشند و آزادانه خدا را عبادت کنند. [7] .و نعمتی که خداوند ارزانی میدارد، پایدار است، مگر این که مردم وضع خویش را به دست خویش دگرگون سازند:ان الله لایغیر ما بقوم حتی یغیروا ما بانفسهم (رعد/ 11)3. و خدا نعمتی را که نزد گروهی است تغییر نمیدهد، تا هنگامی که آنان آن چه را در ضمیر دارند، تغییر دهند. [8] .اگر دلیل بقای یک نعمت، شایستگی و صلاحیت است، میتوان استفاده کرد که با بازگشت به مراتبی از
شایستگی و صلاحیت، نعمت های از دست رفته باز میگردد و شرایط زندگی اقوام، بهبود مییابد.مسیر کسب شایستگی به سوی مقصدی آرمانی و والا است؛ مقصدی که آشنایی با مختصات آن، بر شوق منتظران میافزاید و استقامت آنان را فزونی میبخشد. بنابراین تصویرپردازی آینده موعود، راهبردی است برای افزایش اشتیاق منتظران به حیات در «شهر عدل».
شعور و ظهور، دورنمای شهر عدل در امتداد نگاه منتظران
گویا سیر تاریخ حکایت مکرر تنهایی غم انگیز معصوم در راه وصال به شهر عدل است؛ تنهایی وصف ناپذیری که حیات دنیوی را با خار در چشم و استخوان در حلقوم و همزیستی با جاهلانی که ظاهری از آدمی دارند، در شمار دشوارترین شکنجهها قرار می دهد. [9] .قابل تأمل است که تحقق «شهر عدل» وعده خداوند حکیم است؛ حکیمی فارغ از قیود زمان و مکان که عزم او بر تحقق چیزی همان وقوع آن است: واذا قضی امرا فانما یقول له کن فیکون. [10] .حکیمی که کار عبث نمیکند و نعمتش را فقط برای شایستگان پایدار میسازد و حضور و حیات وی در شهر عدل را برای صالحان مخصوص ساخته است. [11] .گویا شعور و بلوغ پیروان، حلقه مفقوده معادلهای است که پاسخ آن، کلید افتتاح شهر عدالت است؛ زیرا همواره مردم، زمامدارانی چون خود خواهند داشت. [12] .با دقت در سیره معصومان علیهم السلام و با اعتقاد به وحدت رویه آنان در برخورد با انواع پدیدهها، [13] امکان تشخیص حق از باطل فراهم میآید. سیره امامانی که همگی مفسر، توضیح دهنده و متجلی کننده حقایق دین پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بودند و در همه حال، عین گفتار، کردار و سیرت پیامبر را نمایان میساختند. [14] .پس هرگاه شعور